Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) yayınladığı açılan ve kapanan şirket datalarında kurulan gerçek kişi ticari işletmesi sayısı, 2022 yılına nazaran yüzde 26.63 düşerken, kapananların sayısı yüzde 42.27 arttı. Ekonomim’den İsmet Özkul “2023 şahıs şirketlerinin kara yılı oldu” başlıklı yazı kaleme aldım. Özkul’un yazısının tamamı şu formda:
“Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) yayınladığı açılan ve kapanan şirket dataları, 2023 yılının işletmeler açısından hiç de yeterli geçmediğini ortaya koyuyor. TOBB’un 2009 yılına kadar uzanan bilgilerinde 2023 yılına gelene kadar hiç görülmeyen bir durum ortaya çıktı. Bilgilerine sahip olduğumuz 15 yılda birinci defa gerçek kişi ticari işletmelerinde kapanan şirket sayısı, açılan şirket sayısını aştı.
2023 yılında 19 bin 880 gerçek kişi ticari işletmesi kurulurken kapanan gerçek kişi ticari işletmelerinin sayısı 32 bin 933’ü buldu. Yani yeni kurulan her 100 işletmeye karşılık 166 gerçek kişi ticari işletmesi kapandı. Kurulan gerçek kişi ticari işletmesi sayısı, 2022 yılına nazaran yüzde 26.63 düşerken, kapananların sayısı yüzde 42.27 arttı.
Bu durum, tıpkı oranda olmasa da öteki şirketler için de geçerli. 2023 yılında 128 bin 528 şirket kurulurken 25 bin 883 şirket kapandı. Kurulan şirket sayısı yüzde 8.34 düşerken, kapanan şirket sayısı yüzde 11.71 arttı. Yeni kurulan her 100 şirkete karşılık kapanan şirket sayısı 16.52’den 20.14’e yükseldi.
Sadece kooperatiflerde farklı bir görünüm var. 2023 yılında 3 bin 202 kooperatif kurulurken bin 69 kooperatif kapandı. Buna nazaran kurulan kooperatif sayısı yüzde 61.31 artarken, kapanan kooperatif sayısı yüzde 5.65 azaldı. Açılan her 100 yeni kooperatife karşılık 33.39 kooperatif kapandı.
2023 yılında kooperatif ve gerçek kişi ticari işetmeleri dahil yeni kurulan işletme sayısı yüzde 10.45’lik bir düşüşle 151 bin 610’a gerilerken, kapanan toplam işletme sayısı yüzde 26.20 artarak 59 bin 885’e çıktı. Buna nazaran yeni kurulan her 100 işletmeye karşılık 39.50 işletme kapandı. Bu ölçü 2022 yılında 28.03 idi. Bir yıl içinde ortaya çıkan artış 11.47 puanı buluyor.
Başta gerçek kişi ticari işletmeleri olmak üzere şirketler dünyasında ortaya çıkan bu kara tablonun şubat ayında yaşanan büyük sarsıntıya bir bağını kurmak da mümkün değil. Zira depremzede 11 ilin bilgileri, genel ortalamalardan çok farklı bir görünüm ortaya koymuyor. Bilakis kimi vilayetlerin dataları, Türkiye ortalamalarına nazaran daha güzel bir noktada.
Şirketler dünyasının 2023’ü bu kadar hasarla atlatmasını, seçimler sonrasında Erdoğan idaresinin U dönüşü ile faizleri artırmasına tek başına bağlamak da pek mümkün gözükmüyor. Seçim öncesi ve sonrası aylık gelişmeleri karşılaştırdığımızda, olumsuz datalar, çok düşük faiz siyasetinin uygulandığı seçim öncesi aylarda da karşımıza çıkıyor.
Sayfadaki grafik, gerçek kişi ticari işletmelerinde yeni kurulan şirket sayısının 2014 sonrasındaki yıllarda süratli bir düşüş eğilimi içine girdiğini gösteriyor. Buna rağmen kapanan gerçek kişi ticari işletmelerinin sayısı 2018’den itibaren sistemli olarak artıyor. Lakin bu artış 2023 yılında kayda bedel bir atak yapmış durumda.
Bu bilgiler ve eğilim, şirketler dünyasında 2023 yılında ortaya çıkan kara tablonun yapısal nedenleri olduğuna işaret ediyor.”
patronlardunyasi.com
