Kızıldeniz’deki akınlar birinci olarak kimya ve otomotiv yan sanayii bölümlerini vurdu. Orta mamul ve hammadde teslimatları ocak sonuna ertelenen endüstrici, üretimin sekteye uğramasından telaş duyuyor.
Ekonomim’den Aysel Yücel’’in haberine nazaran, Kızıldeniz’de ticari gemilere yönelik taarruzlar, Türkiye’nin dış ticaretine yansımaya başladı. Gelişmelerden birinci etkilenenler kimya ve otomotiv yan sanayii dalları oldu. Aralıkta yapılması beklenen orta mamul ve hammadde teslimatları, ocak sonuna ötelenirken, bu durumun üretimde aksamalara neden olabileceği lisana getiriliyor. Hazır giysi üzere işlerin makus gittiği bölümler ise krize stokla yakalandığı için kısa vadede bu mevzuda büyük bir sorun beklemiyor. Kesim yetkilileri, tedarik zincirindeki son gelişmeleri kıymetlendirdi.
İsrail-Hamas savaşına bağlı olarak Kızıldeniz’de İran dayanaklı Husiler, aralık başından bu yana Süveyş Kanalı’ndan geçen gemilere hücum düzenliyor. Amaçta İsrail’e giden gemiler olsa da bu durum kanalı kullanan tüm gemiler için risk yaratıyor. Süveyş’ten geçen gemilerin büyük çoğunluğu Çin başta olmak üzere Uzakdoğu’nun ihracat yükünü Avrupa’ya taşıyor. Uzakdoğu’dan Türkiye’ye gelen gemiler de Kızıldeniz’den geçiyor. Lakin bölgedeki ataklar nedeniyle birçok firma rotasını yaklaşık yüzde 40 uzatarak Ümit Burnu’nu dolaşmaya başlamıştı. Rotaların uzaması konteyner nakliyecilik navlunlarını da süratle üst çekiyor. Danimarkalı konteyner operatörü Maersk, ABD öncülüğündeki çok uluslu güvenlik teşebbüsünün Kızıldeniz’de faaliyete geçmesi sonrası, bünyesindeki gemilerin Kızıldeniz rotasını kullanmalarına müsaade vermeye hazırlandığını duyururken, fakat gerekli görüldüğü takdirde bir sefer daha yönlendirme planlarını devreye almaktan çekinmeyeceklerini açıklamıştı. MSC üzere öbür kimi denizcilik devlerinin ise bölgede güvenlik büsbütün sağlanmadan Süveyş’e dönmeyeceği konuşuluyor.
“EK MALİYET YÜKÜ İHRACATÇIYA KALABİLİR”
İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister, Kızıldeniz’deki kaosun dalı etkilemeye başladığını belirterek, “Firma temsilcilerimizin aktardığı bilgiye nazaran, bu ay gelmesi planlanan eserlerin teslimatı ocak sonuna ertelenmiş. Endüstrimizin gereksinimi olan orta malı ve hammadde tedarikinde yaşanan bu gecikme, üretimde ve ihracat sevkiyatlarında da gecikmelere sebep olabilir. Kelam konusu gecikmeler tekrar bir konteyner meşakkati doğurabilir” diye konuştu. Bir yandan teslimatlar gecikirken başka yandan Uzakdoğu ülkelerinden alınan eserlerde navlunun şimdiden 3-4 katına çıktığını lisana getiren Adil Pelister, “Navlun maliyetlerinin bu artışı firmalarımızı döviz bazında olumsuz etkileyebilir, bilhassa ihracatçılarımız kontratlı satışlarda fiyat değişimi yapamayacağı için maliyet yükü ihracatçılarımız üzerinde kalabilir” dedi.
OTOMOTİV YAN SANAYİ HAVA KARGOYA YÖNELDİ
Bu yıl yurt dışı satışları güzel giden bir öbür kesim olan otomotivde de tedarik kahırları başladı. Ana sanayi şimdi Kızıldeniz krizinden etkilenmese de yan sanayi tarafından berbat haber geldi. Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Lideri Albert Saydam, hususla ilgili şunları söyledi: “Öncelikle maliyetlerimiz arttı. Artık de teslimat mühletleri uzadı. Bu durum üretimde aksama noktasına gelebilir. Birçok firma bunu yaşamamak ismine bedelini düşünmeden hava yoluna yöneldi. Lakin bunu daima yapmak mümkün değil.”
HAZIR GİYİMCİ STOKA GÜVENİYOR
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Bölüm Meclis Lideri Onur Fayat, Kızıldeniz’de yaşanan sorunların şimdi hazır giysi ihracatına yansımadığını belirtti. Fayat, “Ancak Uzakdoğu’dan ithal ettiğimiz dokumacılık hammaddeleri tedarikinde ıstırap yaşanabilir. Bu krizin ne kadar süreceğine bağlı. Zira hammadde tedariki yapan firmaların birçoklarında daralma var. Hasebiyle bu firmaların kısa vadede stokları kâfi durumda” diye konuştu.
TİM LİDER VEKİLİ BAYRAK: ÇİN ASKERİ TAKVİYE İÇİN DEVREYE GİREBİLİR
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lider Vekili Başaran Bayrak, rotaların uzaması nedeniyle navlunun yükselişe geçtiğini ve tedarik zincirinde aksamalar yaratmaya başladığını lisana getirdi. Bayrak, sorunun kısa vadede çözülmesini öngördüklerini tabir ederek, “Ancak Süveyş’inin alternatifi olan Ümit Burnu, çok vakit ve para gerektiren bir rota. Münasebetiyle çok çabuk tedbir alınarak bu sınırı açacaklarını düşünüyorum. Süveyş Kanalı’nın kapalı tutulması başta Çin’in ticaretini olumsuz etkileyeceği için Çin bile askeri tedbirlere başvurabilir. Kaldı ki, ABD bölgeye askeri gemilerini sevk etmiş ve tanımlanamayan 12 kadar drone’u düşürdüğünü deklare etmişti” açıklamasını yaptı.
NAVLUN SÜRATLİ YÜKSELİYOR
Gelişmeler navlun endekslerine yansımaya başladı. Yılbaşından bu yana süratli düşüşlere sahne olan, aralık başında ise mevsimsel tesirlerle kısmen üst taraflı hareketlenen Drewry’nin Dünya Konteyner Endeksi, 21 Aralık’ta başlayan haftalık dönemde yüzde 9 artışla 40ft konteyner başına 1.661 dolara yükseldi. Endekste rotalar bazında ise en fazla artış Şanghay’dan-Rotterdam sınırında görüldü. Bu hatta navlun oranları yüzde 16 artışla 40’lık konteyner başına 1.667 dolara yükselirken, Şanghay’dan Cenova’ya navlun oranları yüzde 15 artışla 40’lık konteyner başına 1.956 dolara çıktı. Drewry, Kızıldeniz/Süveyş durumu nedeniyle Doğu-Batı spot fi yatlarının izleyen haftalarda artmasını bekliyor.
“ARMATÖR FIRSATÇILIK YAPIYOR”
Birtakım bölüm temsilcileri, armatörlerin Kızıldeniz’deki durumu mazeret ederek, navlunda fırsatçılık yaptığını sav ediyor. Bu görüşü destekleyen isimlerden biri olan TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, “Rota değiştiren gemi sayısı, Süveyş’ten geçen toplam gemi sayısının yüzde 2’sini oluşturuyor. Yani tekrar spekülasyon yapıldığını düşünüyoruz” dedi. Erdem Fayat da bu hususta, “Maalesef pandemi ve ekonomik sakinlik sonrası nakliyecilik fi yatları çok düşen firmaların, hücumları mazeret ederek navlunu fırsatçılık yapacak oranda artırdıklarını üzülerek gözlemliyorum” dedi.
patronlardunyasi.com
