Merkez Bankası, iktisat idaresi ve bankacılık dalının sık sık dikkat çektiği kredi kartı ve kredili mevduat hesabı harcamaları geçen yıl tüm vilayetlerde tam manasıyla patlama yaşadı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun Fintürk datalarına nazaran vilayetlerde ferdî kredi kartı ve kredili mevduat hesabı artışı en az ikiye katlanırken, bu iki harcama kaleminin toplam ferdi krediler içindeki hissesi da yüzde 50’yi aştı. Bu 2022 yılına nazaran toplamda 16.5 puan büyüme yaşandığını gösterdi. Birtakım vilayetlerde ferdi kredi borçlarının neredeyse yüzde 65’ini tek başına kredi kartı ve kredili mevduat hesabı harcamaları oluşturdu.

POLİTİKA FAİZİ ARTIŞI YANSITILMIYOR

BDDK Fintürk, vilayetlerde bankacılık bölümü 2023 datalarını açıkladı. Datalar kişisel müşterilerin kredili mevduat hesabı ve kredi kartı harcamalarında epeyce süratli bir büyümeye imza attıklarını ortaya koydu. Düşük faiz siyaseti uygulanan 2023 yılının mayıs seçimlerine kadar olan devirde kredi kartı ve kredili mevduat hesapları faiz oranları muhtaçlık kredi faiz oranlarının epeyce altında seyretti. Haziran 2023’ten sonra yeni Merkez Bankası’nın siyaset faizinde yaptığı artışlarla kredili mevduat hesabı ve kredi kartı faizleri de arttı, lakin son dört aydır siyaset faizinde yapılan artışlar kredi kartı ve kredili mevduat hesabı faiz oranlarına yansıtılmıyor.

TOPLAM KMH HARCAMASI ARTIŞI YÜZDE 156,6

Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, Fintürk datalarından yapılan hesaplamayla 2022 yılına nazaran 2023’te vilayetlerde toplam kredili mevduat hesapları artışı yüzde 155,6 oldu. 6 Şubat 2023’te yaşanan sarsıntıdan en çok etkilenen Hatay, Malatya, Adıyaman ve Kahramanmaraş kapsam dışı bırakıldığında kredili mevduat hesaplarında vilayetlerde 2022’ye nazaran toplam büyüme ise yüzde 156,6’ya çıktı. Sarsıntı vilayetlerinde yaşanan kayıplar nedeniyle harcamalar başka vilayetlere nazaran daha düşük oranlarda artış gösterdi. 2022 yılında 4 vilayet kapsam dışı bırakıldığında toplam kredili mevduat hesabı harcaması 65 milyar lira olurken, 2023 yılında bu sayı 166.64 milyar liraya yükseldi.

Kredili mevduat hesabı harcamaları 49 vilayette 2.5 kat ve daha fazla arttı. En yüksek artış yüzde 245,5 ile Hakkari’de yaşanırken, onu yüzde 193,7 ile Yalova, yüzde 190,7 ile Kars, yüzde 186,3 ile Iğdır, yüzde 185,8 ile Ordu, yüzde 184,9 ile de Düzce izledi. Üç büyükşehirden İstanbul’da kredili mevduat hesabı artışı yüzde 168,1, Ankara’da 150,31, İzmir’de ise 166,4 oldu. Sarsıntıdan ağır etkilenen 4 vilayet dışında en düşük artış ise yüzde 90,2 ile Tunceli, yüzde 99 ile de Osmaniye vilayetlerinde gerçekleşti. Kişisel kredi kartı harcamalarında da tablo çok farklı değil. Ferdî kredi kartı harcamaları vilayetlerde 2022’ye nazaran 2023’te toplam yüzde 157,2 artarken sarsıntıdan etkilenen dört vilayet hariç tutulduğunda artış yüzde 163,2’ye ulaştı. Yeniden 6 Şubat sarsıntısından en çok etkilenen dört vilayet hariç bırakıldığında 2022 yılında vilayetlerde toplam ferdi kredi kartı harcamaları 436.7 milyar lira düzeyinde iken, 2023 yılında bu sayı 1 trilyon 149,4 milyar liraya yükseldi. Ferdi kredi kartı harcamalarında en yüksek artış yüzde 238,4 ile Hakkari’de gerçekleşti. Hakkari kredili mevduat hesaplarındaki artışıyla ele geçirdiği tepeyi ferdi kredi kartı harcamaları artışında da korudu. Kişisel kredi kartı harcamaları artışında ikincilik yüzde 221,4 ile Şanlıurfa’nın olurken, ili yüzde 221,3 ile Diyarbakır, yüzde 203,2 ile Kilis, yüzde 201,5 ile Siirt, yüzde 199,2 ile Adana takip etti. Üç büyükşehirde kişisel kredi kartı harcaması artışı İstanbul’da yüzde 146,8, Ankara’da yüzde 165,8, İzmir’de yüzde 156,4 olarak hesaplandı. Sarsıntıdan en çok etkilenen vilayetler hariç bırakıldığında kişisel kredi kartı harcamalarının en az arttığı vilayet yüzde 144,4 ile Konya olurken onu İstanbul ve yüzde 153,1 artışla Bursa izledi.

Verilere nazaran 2023’te neredeyse 75 vilayette ferdî kredi kartı harcamaları artışı 2.5 katı ve daha fazlası artış gösterdi.

BİREYSEL KREDİ İÇİNDEKİ HİSSESİ SÜRATLE ARTTI

Bireysel kredi kartı ve kredili mevduat harcamalarının süratli artışı ferdi krediler içinde bu iki kümenin hissesinin da süratli yükselmesine neden oldu. 2022 yılında kişisel kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarının toplam ferdî krediler içindeki hissesi yüzde 33,66 düzeyindeyken 2023 yılında 16.52 puan birden artarak yüzde 50,2’ye yükseldi. Kişisel krediler içinde ferdî kredi kartı ve kredili mevduat hesabı harcamalarının hissesinin en çok arttığı vilayet 22 puan ile Mardin oldu. Mardin’de ferdi kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarının vilayetteki kişisel krediler içindeki hissesi da yüzde 64,24 düzeyinde gerçekleşti. Batman’da 21.2 puanlık artışla ferdî kredi kartı ve KMH borçlarının ilin ferdi kredi hacmindeki hissesi yüzde 65,21 düzeyine çıktı.

Şanlıurfa’da da 20.7 puan artışla hisse yüzde 61,51’e geldi. Bilgilere nazaran 18 vilayette ferdi kredi kartı ve KMH borçlarının o ilin kişisel kredi borcu içindeki hissesi yüzde 50 ve üzerinde gerçekleşti. En düşük oran ise yüzde 48,57 ile İstanbul’da elde edildi. İstanbul’da bile 2023 yılında kişisel kredi ve KMH borcunun ilin toplam ferdi kredi borcuna oranında artış 14.87 puan oldu.

patronlardunyasi.com