Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, Merkez Bankası piyasadaki likidite fazlasını sterilize etmek için 22 Aralık’tan itibaren düzenlediği 8 TL depo alım ihalesinde 425 milyar liraya ulaştı. 1 ve 2 hafta vadelerde düzenlenen ihalelerde stok ölçüsü ise 8 Ocak itibariyle 110 milyar lira düzeyinde. Uzmanlar fazla likiditenin günlük mevduat faizinin yüzde 30’a kadar düşmesine neden olduğunu, ihalelerin ise devam etmesini bekliyor.
Merkez Bankası, piyasadaki likidite fazlasını çekmek için 17 yıl ortadan sonra TL depo alım ihalelerine başladı. 22 Aralık’ta birincisi gerçekleştirilen 8 ihale sonrası piyasadan 424 milyar 999 milyon 500 bin lira çekti. Böylelikle 8 Ocak itibariyle piyasadaki likidite fazlası 140 milyar 434 milyon liraya indi. Piyasa uzmanları Merkez Bankası’nın ihalelerinin sürmesini lakin tam olarak likidite sıkılaşmasının ise nisan mayıs aylarında görülebileceğine işaret etti. Gecelik mevduat faizinin yüzde 30’lara kadar indiğini söyleyen uzmanlar bankacılık kesimi için olumlu olan bu durumun enflasyonla gayret konusunda ise vakit kaybettirdiğini lisana getirdi.
Merkez Bankası, 21 Aralık’taki PPK sonrasında yaptığı açıklamada, nakdî transfer sisteminin güçlendirilmesi ve kullanılan sterilizasyon araçlarının çeşitliliğini artırmak emeliyle Türk Lirası depo alım ihaleleri düzenleneceğini duyurdu. Böylelikle 2006 yılından bu yana birinci kere depo ihaleleri düzenlenmeye başladı. 22 Aralık’ta birincisini 2 haftalık vade ile 80 milyar lira ile açan Merkez Bankası, 25 Aralık’ta yeniden 2 hafta vadeli 80 milyar liralık ihale düzenledi. Akabinde da 1 hafta vadeli ihalelere geçti. Bu kapsamda 26 Aralık’ta 60 milyar liralık, 27 Aralık’ta 40 milyar 28 Aralık’ta 30 milyar liralık, 2 Ocak’ta 50 milyar liralık, 3 Ocak’ta 60 milyar liralık ve dün de 25 milyar liralık ihaleler açtı. Faizler ise ortalama yüzde 42 düzeylerinde oluştu.
MERKEZ’DEKİ STOK ÖLÇÜSÜ 110 MİLYAR LİRA
Toplamda 8 ihale ile 425 milyar lira çeken Merkez Bankası’nın 8 Ocak itibariyle ihalelerdeki stok ölçüsü ise 110 milyar lira oldu. Toplam sterilizasyonda stok ölçüsü da kotasyon yoluyla sterilizasyon dahil edildiğinde 144 milyar 433 milyon lira hesaplandı. Böylelikle de sonuçta likidite fazlası 140 milyar 433 milyon liraya indi. Merkez Bankası birinci depo ihalesine başladığında likidite fazlası 229.7 milyar lira düzeyinde iken en yüksek 400.2 milyar lira ile 3 Ocak’ta görüldü. 8 Ocak itibariyle 140.4 milyar liraya indirilmiş olsa da piyasada likidite fazlası devam ediyor.
Virtus Glocal Yönetici Ortağı Dr. İnanç Sözer, Merkez Bankası’nın çok TL enjeksiyonlarının uzunca vakittir kendisinin de paylaştığı bir risk ögesi olduğunu hatırlatarak “Ancak anlıyoruz ki Merkez Bankası büyümeden mümkün olduğunca en azından yılın birinci çeyreğine kadar feragat etmeden piyasada faiz yüksek olsa da kredinin ulaşılabilir olmasını sağlamak için bu kadar TL likiditesini bırakıyor” dedi. Sözer, kabaca 1.6 trilyon liralık bir TL enjeksiyonu olduğunu lisana getirerek bunun da en büyük kaleminin swaplar kanalı olduğunu vurguladı. Depo ihalesiyle de bir ölçüsü tekrar Merkez Bankası tarafından geri çekildiğini kaydeden Sözer, “Şu an aslında bu Merkez Bankası’nın siyaset faizinin çok yüksek olduğunu lakin bu faizin piyasadaki faizlerle uyumlu olmadığına işaret ediyor” dedi.
GECELİK MEVDUAT FAİZİ YÜZDE 30’A GERİLEDİ
Sözer şunları söyledi: “Biz yüzde 42,5 olarak görsek de bu kolay faiz oranı bir haftalık repo faiz oranı. Bunu bileşiklendirmek lazım bu sayı da yüzde 53’e denk gelir. Bu şu demek şayet bankacılık dalı Merkez Bankası’ndan TL kullanmak istiyorsa yüzde 53 faiz oranı ile TL’ye ulaşabilir. Lakin piyasada çok TL olduğu için bankalar yüzde 53 ile borçlanmıyor buna rağmen Merkez Bankası’na kendi TL’lerini vermeyi tercih ediyorlar. Bu durum mevduat faizlerini aşağı getiriyor. Bugün gecelik mevduat faizleri yüzde 30’lara kadar gerilemiş durumda. Bizim enflasyon tarafını olumsuz etkiliyor. Bunu ocak ayı PPK’sından öte enflasyonla uğraşta konusunda hala bir geçiş sürecinde olduğumuzun daha net bir enflasyonla uğraş kısmının nisan mayısta aylarında yaşanacağının işareti olarak okuyabiliriz.”
ENFLASYONLA ÇABADA VAKİT KAYBETTİRİYOR
Yaşananların bankacılık kesimi açısından müspet olduğunu lakin enflasyonla gayrette açısından vakit kaybettiren bir durum olduğunu vurgulayan Sözer, “Bu yapının TL KKM’lerle daha da büyüyebileceğini, depo ihalelerinin de sayı büyük de olsa vadelerinin kısa olduğu dikkate alındığında büyümeden feragat edebilecek ya da yapıyı değiştirebilecek bir sistem olacağını düşünmüyorum” dedi. Sözer, Merkez Bankası’ndan daha büyük daha kuvvetli daha uzun vadeli depo ihaleleri görebilmek gerektiğini lakin da koşular altında Merkez Bankası’nın bunu yapacağını sanmadığını tabir etti. Sözer, “Merkez Bankası mart sonuna kadar TL açığına yol açmadan aslında bir ölçü TL fazlasını çekmek, törpülemek için bu cins operasyonlara bir mühlet daha devam edebilir. Nisan mayıs ayları ise enflasyonla daha net uğraşa geçilen aylar olacak. Bu aylarda Merkez Bankası’nın direkt daha fazla likiditeyi daraltıcı tesir yapacağı bir devir olacak” diye konuştu. Bu ortada Merkez Bankası’nın dünkü TL depo alım ihalesine gelen teklif meblağı 55 milyar 500 milyon lira oldu. İhalede ortalama faiz yüzde 41,86 düzeyinde oluşurken ihale fiyatının tamamı karşılandı. 1 hafta vadeli 25 milyar lira dengeli ihalede asgarî faiz yüzde 41,85, azamî faiz yüzde 41,87 düzeyinde gerçekleşti.
91 GÜN VADEYE KADAR DEPO İHALESİ AÇILABİLİYOR
Merkez Bankası’nın 2024 Para Siyaseti metninde, Merkez Bankası KKM kur farkı ödemeleri ve TL karşılığı döviz süreçleri nedeniyle 2023 yılının ikinci yarısından itibaren, kimi periyotlarda sistemde TL likidite fazlası oluştuğunu ve TCMB APİ’de net borç alan pozisyonuna geçtiğini hatırlattı. Oluşan likidite fazlası nakdî transfer sistemin aktifliğini artırmak maksadıyla çeşitli araçlarla sterilize edildiğini kaydeden Merkez Bankası, şöyle devam etti: “KKM hesaplarına zarurî karşılık getirilmiş, akabinde mecburî karşılık oranları vadeye nazaran farklılaştırılarak artırılmıştır. Döviz cinsinden mevduat için Türk lirası cinsinden tesis edilmek üzere ek zarurî karşılık uygulaması getirilmiştir. 22 Aralık’tan itibaren Türk lirası depo alım ihaleleri düzenlenmeye başlanmıştır.” Tekrar 2024 Para Siyaseti metninde verilen bilgilere nazaran TL depo alım ihaleleri 91 gün vadeye kadar düzenlenebiliyor. Hazine borçlanma yapısı ve harcama projeksiyonu, rezervlerdeki güçlenme eğiliminin devamı ve vadesi şimdi gelmemiş TL karşılığı swap süreçleri nedeniyle 2024 yılında da piyasada dönemsel likidite fazlası oluşabileceğini vurgulayan Merkez Bankası, nakdî transfer düzeneğinin aktifliğini korumak ve mali sıkılaştırmayı desteklemek gayesiyle, kullanılan sterilizasyon araçlarının çeşitliliği artırılarak kelam konusu likidite fazlası sterilize edileceğinin ve miktarsal sıkılaştırma süreci devam edeceğini kaydetti. Ayrıyeten TCMB swap süreçlerine 2024 yılında da devam edileceğini sununla birlikte, TCMB tarafından gerçekleştirilen swap süreç ölçüsünün kademeli halde azaltılmasının planlandığı yer aldı.
MERKEZ BANKASI SWAPLARI AZALTACAK
Prof. Dr. Fatih Özatay likidite fazlası yorumuna katılmadığını Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervlerini artırmak için yaptığı döviz karşılığı TL verdiği swap ihaleleri nedeniyle bu likiditenin oluştuğunu lisana getirerek, depo ihaleleriyle de bu ölçünün bir kısmının geri çekilmeye çalışıldığını kaydetti. Merkez Bankası’nın 2024 Para Siyaseti metninde TCMB tarafından gerçekleştirilen swap süreç ölçüsünün kademeli halde azaltılması planlandığının yer aldığını söyleyen Özatay, piyasadaki TL ölçüsündeki fazlalığın ise süreksiz olarak değerlendirildiğini tabir etti. Özatay, bu durumun kalıcı olmamasının kıymetli olduğunu kalıcı olması durumunda faizin daha fazla artırılması ihtiyacına yol açabileceğini vurgulayarak TL KKM hesaplarının artık açılamayacak olmasının da çok da likidite fazlası yaratmada çok tesirli olacağını düşünmediğini belirtti.
patronlardunyasi.com
