NASA’nın açıklamasına nazaran, bilim insanları, aylarca süren çalışmanın akabinde Osiris-Rex’in inmeden asteroide değerek örnek toplamakla misyonlu robotik kolun (Touch-and-go sample acquisition mechanism-TAGSAM), kelam konusu gök cisminden aldığı kaya ve toz örneğini içeren bir saklama kabındaki 35 vidadan açılamayan son 2’sinin de söküldüğünü bildirdi.
NASA’nın Houston’daki Johnson Uzay Merkezi, Uzay Unsurları Araştırma ve Keşif Bilimi (ARES) Kısım Lideri Eileen Stansbery, “Mühendislerimiz ve bilim insanlarımız, daha evvel erişebildiğimiz 70 gramdan fazla maddeyi incelemenin yanı sıra bu pürüzü (açılmayan vidalar) aşmamıza imkan tanıyan yeni araçlar tasarlamak, geliştirmek ve test etmek için aylarca çalıştı.” bilgisini verdi.
Bilim insanları, TAGSAM başlığındaki sıkışan vidaların sökülmesi esnasında toplanan örnekleri kirletmeyecek yahut onlara hasar vermeyecek özel aletlerin kullanılması gerektiğine dikkati çekti.
Bu maksatla sızdırmaz kap (glove box) içinde çalıştırılmasına onay verilen en sert metal olan, yüksek kaliteli manyetik olmayan cerrahi paslanmaz çelikten, çok modüllü iki yeni alet tasarlandı.
Johnson Uzay Merkezi’nde Osiris-Rex Misyon Yöneticisi Dr. Nicole Lunning, yaptığı açıklamada, “Asteroit örneğinin bilimsel pahasını korumak için küratörlük tarafından onaylanmış gereçlerle sonlu olma üzere bir tasarım sıkıntısına ek olarak, bu yeni araçların, sızdırmaz kaptaki dar bir alanda çalışması gerektiğinden, boyutları, tartıları ve dönüş kapasiteleri konusunda da kısıtlamalar vardı.” sözlerini kullandı.
Söz konusu iki aletin, TAGSAM başlığında kullanılması öncesinde, grup tarafından Johnson Uzay Merkezi’ndeki bir test laboratuvarında denendiği belirtildi.
Sıkışan iki vidanın söküldüğünü lakin kabın büsbütün açılarak örneklerin incelenebilmesi için hala yapılacak işler olduğunu vurgulayan bilim insanları, bu süreçlerin tamamlanmasından sonra kaptaki örneklerin yüksek çözünürlüklü fotoğraflarının çekileceğini, örneklerin kaptan çıkarılarak tartılarının ölçüleceğini söz etti.
Bennu asteroidinden gelen hususların toplam yükünün bu adımlardan sonra ortaya çıkacağı kaydedildi.
Söz konusu örneklerin bir kısmının ise daha sonra incelenmek üzere, bir kısmı oda sıcaklığında, bir kısmı de -80 santigrat derecede hava geçirmez kaplarda saklandığı aktarıldı.
BENNU’DAN GELEN ÖRNEKLERDE SU BULUNMUŞTU
NASA’dan araştırmacılar, 2023 sonbaharında Bennu’dan toplanan örneklerde karbonun yanı sıra sulu kil mineralleri formunda bol ölçüde su bulunduğunu tespit etmişti.
Bunun yanı sıra örneklerin, hayat için gerekli olan kükürt ve demir oksit içerdiği de tespit edilmişti.
Osiris-Rex Baş Araştırmacısı, Arizona Üniversitesinden gezegen bilimi ve uzay kimyası profesörü Dante Lauretta, Ekim 2023’te, “Dünya’nın yaşanabilir bir yer olmasının, okyanuslarımızın, göllerimizin, ırmaklarımızın ve yağmurlarımızın nedeni, bu kil minerallerinin 4 ila 4,5 milyar yıl evvel Dünya’ya çarparak gezegenimizi yaşanabilir hale getirmesidir.” açıklamasını yapmıştı.
Bilim insanları, asteroitlerdeki suyun milyarlarca yıl evvel Dünya’ya nasıl geldiğine dair mevcut kuramı desteklediğine inanıyor.
OSİRİS-REX GÖREVİ
NASA’nın 2016’da uzaya fırlattığı Osiris-Rex uzay aracı, Bennu asteroidinden topladığı yaklaşık 250 gram numuneyi Dünya’ya bıraktıktan sonra Apophis asteroidini incelemek üzere uzaya geri dönmüştü. Osiris-Rex’in iki gaye pozisyonu da Dünya’ya gelecek yüzyılda çarpma ihtimaliyle gündeme gelen C tipi asteroitler ortasından seçilmişti.
Osiris-Rex, 24 Eylül 2023’te, örnek kapsülünü 100 bin kilometre uzaklıktan bırakmış ve kapsül 4 saat sonra paraşütle Utah Çölü’ne iniş yapmıştı.
Örnekler inceleme için NASA’nın Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’ne götürülmüştü.
NASA Ekim 2023’te, örnekleri içeren saklama kaplarından birindeki 35 vidadan 2’sinin sıkıştığını ve açılamadığını açıklamıştı.
BENNU ASTEROİDİ
Dünya’dan 81 milyon kilometre uzaklıkta Güneş’in yörüngesinde dönen ve Empire State Binası büyüklüğünde olan Bennu’nun çok daha büyük bir asteroidin kırılmış kesimi olduğuna inanılıyor.
Bennu’nun 2182 yılında Dünya’ya tehlikeli bir biçimde yaklaşması bekleniyor.
Lauretta, Osiris-Rex’in topladığı dataların asteroidi saptırma gayretine yardımcı olacağını düşündüklerini vurguluyor.
patronlardunyasi.com
