İşte ING Bankası’nın Türkiye tahlili:
-TCMB, 2024 yılı para siyaseti stratejisinde planladığı siyaset aksiyonlarını şu formda özetledi: i) Bankacılık sisteminde TL mevduatın hissesinin %50’ye çıkarılmasının hedeflenmesi ve döviz muhafazalı mevduat sisteminde düşüşün sürdürülmesi. Buna nazaran, 1 Ocak’tan itibaren TL mevduattan dönüştürülen döviz muhafazalı mevduat hesapları açılmayacak ve yenilenmeyecek, bankalar ise rezerv birikimlerini sürdürerek dövizden dönüştürülen döviz muhafazalı mevduatları açmaya ve yenilemeye devam edecek. milletlerarası döviz rezervlerinde strateji ve artış eğilimi iii) daha fazla niceliksel sıkılaştırma uygulanması ve sadeleştirme sürecinde adımlar atılması iv) menkul değer portföyünün 200 milyar TL ile sonlandırılması v) bankalarla swap süreçlerine devam edilmesi; swap süreçlerinin ölçüsünü kademeli olarak azaltmayı planlıyor.
-Yerleşik olmayanlar ortasında portföy yatırımlarına yönelik talep yine canlandı ve münasebetiyle 22 Aralık’a kadar olan sekiz haftada devlet borçlanma araçlarına yaklaşık 3,4 milyar ABD Doları (repolar dahil) ve pay senetlerine 1,9 milyar ABD Doları meblağında giriş gördük. Haziran ayından bu yana kümülatif portföy girişleri 7,2 milyar ABD dolarına ulaştı (hisse senetlerine 2,9 milyar ABD doları, borçlanma araçlarına 4,3 milyar ABD doları).
-Net rezerv birikimi Kasım ortasından itibaren sürat kazandı. Buna nazaran, Merkez Bankası’nın net döviz durumu (swaplar hariç) artarak 10 Kasım’daki -56,7 milyar ABD dolarından 22 Aralık prestijiyle -36,5 milyar ABD dolarına ulaştı, lakin 2023’ün son haftasında her iki brüt rezervde de düşüş görüldü ( -4,4 milyar ABD Doları) ve net döviz durumu (-1,1 milyar ABD Doları).
-Türk varlıklarına yabancı girişindeki artışın da desteklediği rezervlerdeki toparlanma, Kasım ortası ile yıl sonu ortasında toplam 20 milyar ABD dolarına yakın net döviz alımı manasına geliyor.
ÜÇ AYLIK TAHMİNLER
YURT İÇİ TALEPTE OLAĞANLAŞMA HÂLÂ YAVAŞ
Şubat ayındaki zelzelelere karşın GSYİH, temel olarak yurt içi talebin tesiriyle birinci üç çeyrekte yıllık bazda %4,7 üzere güçlü bir oran kaydetti. Lakin imalat PMI endeksinin son beş ayda 50 eşiğinin altında kalması ve gerçek dal başta olmak üzere tüm dallarda inanç endekslerinin ölçülü seyretmesi nedeniyle üçüncü çeyrekten bu yana büyüme eğiliminde yavaşlama işaretleri görülüyor. reddeder. Kasım ayına ait öncü göstergeler de ölçülü yavaşlama eğiliminin devam ettiğine işaret ediyor. Bu gelişmede, global aktivitede devam eden yavaşlamanın imalat bölümü üzerindeki tesirleri, kredi büyümesindeki yavaşlama ve yurt içi talebi olağanlaştırmayı amaçlayan para siyasetindeki sıkılaşma tesirli olabilir. Lakin devam eden enflasyon baskıları talebi öne çıkaracak ve Mart ayı sonunda yapılacak lokal seçimler bu gelişmelerin tesirini kısa vadede sınırlayabilecektir. Hakikaten Ekim ayında perakende satışlarda yaşanan aylık toparlanma, mal ithalatındaki güçlenme ve kredi kartı harcamaları yurt içi talepteki olağanlaşmanın hala nispeten ölçülü olduğuna işaret ediyor.
REEL GSYH (%YILLIK) VE KATKILAR (PPT)
SANAYİ ÜRETİMİ DARALMAYA DEVAM ETTİ
Ekim ayında takvim tesirinden arındırılmış sanayi üretimi (IP) yıllık bazda %1,1 artış kaydederken, mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış endeks aylık %0,4 düşüş göstererek güç kaybının devam ettiğine işaret etti. Lakin mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretimi düşüşünü dördüncü aya taşıyarak sarsıntı öncesi düzeylerine yakın kaldı. Ağır sanayi üretimi ile elektrik ve gaz üretimi aylık bazda düşerken, madencilik olumlu bölgede kalarak sanayi kesimi performansını destekledi. Kırılımda, orta malları, sağlam tüketim malları ve güçteki hafif artışlara rağmen, sermaye ve dayanıksız tüketim mallarında ardışık bir daralma aylık performansı belirledi. İmalat endüstrinin alt kümeleri ortasında öbür ulaştırma ekipmanları imalatı (savunma sanayi eserlerinin yüklü olduğu) 0,7 puan düşüşle en çok düşüş kaydeden imalat olurken, bunu bilgisayar, elektronik ve optik eserler ile giysi takip etti. İmalat endüstrinin toplam 24 alt kesiminin 13’ünde aylık bazda düşüş kaydedildi. Bu durum üretimdeki ivme kaybının son çeyreğin başında ölçülü bir formda devam ettiğini gösteriyor.
IP VE PMI
EKİM AYINDA PERAKENDE SATIŞLARDA GÜÇ
Takvim tesirinden arındırılmış bazda perakende satış hacimleri Ekim ayında yıllık bazda %13,7 artış göstererek 2023’teki en düşük aylık artışı gösterdi; fakat mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış endeks, arka arda iki ay süren düşüşün akabinde ardışık bazda %2,0 oranında keskin bir düzgünleşme gösterdi. Bilgiler, üçüncü çeyrekte gücünü kaybeden yurt içi talep büyümesinin son çeyreğe güzelleşmeyle başladığını işaret etti. Alt kümelerde besin dışı ve besin satışları bir evvelki aya nazaran sırasıyla %3,0 ve %0,9 artarken, otomotiv yakıtı satışları bir evvelki aya nazaran %0,2 düştü. Besin dışı satışlarda yıllık en yüksek artış aylık bazda %6,5 ile bilgisayar ve irtibat aygıtları kümesinde görüldü. Öte yandan (mevsimsellikten arındırılmış) işsizlik oranı Ekim ayında %8,5’e geriledi; bu oran bir ay evvelki %9,0 düzeyinden 2012 sonundan bu yana en düşük orandı. Kırılımda, erkek işsizliği %7,0 ile 2005’te başlayan mevcut serinin en düşük noktasında yer alırken, bayan işsizliğindeki güzelleşme %11,3 ile serinin en düşük düzeyi olan %7,8’e kıyasla nispeten sonlu kaldı.
PERAKENDE SATIŞLAR VE TÜKETİCİ GÜVENİ
ENFLASYON ARALIK’TA YÜKSELDİ
Aylık enflasyonun %2,93 ile beklentilerin biraz altında kalmasıyla, 2023’teki yıllık enflasyon yıllık bazda %64,8 oldu (TCMB’nin son enflasyon raporundaki %65 kestiriminin aksine) ve yüksek besin dayanağı sayesinde bir ay evvelki %62 düzeyinden artış gösterdi ve güç fiyatları. Ekim ayı ÜFE ise aylık %1,1 ile yıllık %44,2 oldu. Yıllık ÜFE’nin geçtiğimiz yılın sonunda üç haneye yakın düzeylerden gerilemesi, emtia fiyatlarındaki gelişmeler ve döviz kuru artışları nedeniyle ithalat fiyatlarının TL karşılığının YY artmasına karşın maliyet baskılarında güzelleşme olduğunu gösteriyor. Çekirdek enflasyon (TÜFE-C) fiyatlama davranışları, döviz kuru gelişmeleri, yönetilen fiyatlardaki ayarlamalar ve hizmetlerdeki ataletin tesiriyle aylık bazda %2,31 ile yıllık bazda %70,6’ya yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış bazda, mal enflasyonundaki artışa karşın manşet enflasyon 2023’ün son ayında genel olarak değişmeden kaldı; hizmetler geçen yıl en düşük aylık okumayı kaydederek malların tesirini telafi etti.
ENFLASYON GÖRÜNÜMÜ (%)
CARİ SÜREÇLER HESABI EKİM AYINDA HAFİF İYİLEŞTİ
Ekim ayında cari süreçler fazlası +0,2 milyar ABD Doları olarak gerçekleşirken, konsensüs varsayımımızın ve iddiamızın (her ikisi de +0,8 milyar ABD Doları) altında gerçekleşti. Buna nazaran, 12 milyonluk cari açık, bir ay evvelki 51,7 milyar ABD dolarından 50,7 milyar ABD dolarına (GSYH’nin yaklaşık %4,8’ine karşılık gelir) hafif bir güzelleşme gösterdi. Aylık dataların dökümü, çekirdek ticaret fazlasının daralmasına ve ulaştırma gelirlerinin azalmasıyla birlikte hizmet gelirlerinin azalmasına karşın güç ve altın istikrarının ana faktörler olduğunu ortaya koyuyor. Öte yandan sermaye hesabında 2,7 milyar ABD doları fiyatında net tanımlanmış giriş görüldü. Net kusur ve noksan, -2,7 milyar ABD Doları (Eylül ayındaki -2,4 milyar ABD Doları’nın akabinde bir öbür çıkış) olarak gerçekleşti ve Mayıs seçimlerinden evvel ve sonra kıymetli dalgalanmalarla yılbaşından bugüne – 8,1 milyar ABD Dolarına ulaştı. Aylık c/a fazlası ve net yanılgı ve noksanlardan kaynaklanan büyük çıkışla birlikte, resmi rezervler sırf 0,2 milyar ABD doları artış kaydetti. 2023 yılının birinci 10 ayında kayıtlı sermaye girişi birikmiş açığın altında kalarak rezervlerin 10,7 milyar ABD doları düzeyinde bariz bir tükenmesine yol açtı.
CARİ HESAP (12 MİLYON HAREKETLİ, MİLYAR ABD DOLARI)
KASIM AYINDA CARİ AÇIK OVP MAKSADININ 12 MİLYON ALTINDA
Kasım bütçe sonuçları, i) KİT’lere transferlerdeki ve zelzeleye bağlı harcamalardaki hızlanma nedeniyle faiz dışı bozulmanın devam etmesi ve ii) faiz dışı harcamalardaki bozulmanın devam etmesi nedeniyle dönemlik fazlanın %30 düşüşle 75,6 milyar TL’ye gerilediğini gösterdi. Seçim sonrası alınan önlemlerin akabinde direkt ve dolaylı vergi tahsilatındaki güçlülüğe karşın faiz harcamalarında kıymetli artış görüldü. Buna nazaran, merkezi idare bütçesi yılın birinci 11 ayında TL 532,4 milyar açık verirken, son 12 ayda açık TL 651,1 milyara (GSYİH’nın yaklaşık %2,7’si) ulaştı. Ayrıyeten son Orta Vadeli Plan (OVP) doğrultusunda 2024 yılı bütçesi belirlenerek TBMM’de onaylandı. Yeni onaylanan bütçede zelzeleyle ilgili harcamaların 2023 yılında 762 milyar TL (toplam 1.633 milyar TL açık) ve 2024 yılında 1.028 milyar TL (2.652 milyar TL bütçe açığı) olarak öngörülüyor. Bu çerçevede, sarsıntı harcamaları hariç bütçe açığının GSYH’ye oranının 2023 ve 2024 yıllarında %3,4 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülüyor. Bu durum, maliye siyasetinin enflasyonla çabada Merkez Bankası’na tam manasıyla yardımcı olamayacağını teyit ediyor.
BÜTÇE PERFORMANSI (GSYH’NİN YÜZDESİ)
ARALIK AYINDA ARTIŞ SURATI YAVAŞLADI
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kasım ayındaki yönlendirmelerini takiben ve görüş birliği doğrultusunda, bu yılın son faiz belirleme toplantısında siyaset faizini 250 baz puan artırarak %42,5’e yükseltti. Haziran ayından bu yana toplam 31,5 puanlık büyük faiz artırımlarının akabinde MB, sıkılaştırma döngüsünün kısa müddette tamamlanması için artışların suratında yavaşlama sinyali verdi. Lakin Aralık ayında yapılan açıklamaya nazaran, sıkılaştırma döngüsünün mümkün olan en kısa müddette tamamlanacağı tarafındaki söz biraz değişti. Bu, bankanın nakdî sıkılığın boyutunun enflasyonla çaba için gerekli düzeye yakın olduğu istikametindeki değerlendirmesine dayanmaktadır. Mikro ve makro ihtiyati çerçeveye ait olarak: i) Banka, mali transfer düzeneğini güçlendirmek ve sterilizasyon araçlarının çeşitliliğini artırmak emeliyle TL mevduat alım ihaleleri düzenleyeceğini duyurdu. ii) sadeleştirme ataklarına devam ederek, güvenlik idame gerekliliklerini de düşürdü. Döviz yükümlülükleri daha evvel %5’ten %4’e çıkarıldı.
TCMB FONLAMA ORANI (%) İLE DÖVİZ SEPETİ KARŞILAŞTIRMASI
DÖVİZ VE KUR GÖRÜNÜMÜ
Merkez bankası şahin duruşunu ve para siyasetinin olağanlaşmasına yönelik kararlılığını sürdürürken, son oran fiyatlaması %45’e yaklaştıkça taşıma yüksek kaldı. 2023 yılının son iki ayındaki nispeten yüksek dış borç geri ödemelerine karşın, son haftalarda artan dış girişlerle birlikte rezerv birikimi hızlandı. İktisatta siyaset kaynaklı yavaşlamanın ticaret açığındaki ve münasebetiyle cari istikrardaki toparlanmayı destekleyeceği göz önüne alındığında, ödemeler istikrarı temellerinin bu yıl düzgünleşme göstermesi bekleniyor.
Ayrıca mahallî borç piyasalarındaki itimat Kasım ayından bu yana değerli ölçüde düzgünleşti. Risk iştahlı ruh hali ve buna bağlı olarak yabancı girişler, risk priminin ve yüksek devlet tahvili getirilerinin azalmasına yardımcı oldu ve getiri eğrisinde aşağı istikametli bir kayma ile birlikte güçlü bir yükseliş gördük. Buna nazaran 2 yıllık tahvil faizi Kasım ayının ikinci yarısında %41-42 aralığından %36 civarına geriledi. Lakin Aralık ayının son haftasından bu yana global riskten kaçış hissi, getirilerin %40 civarına yükselmesine neden oldu. Bu ortada 10 yıllık tahvil getirisi %28 civarından %25’in altına geriledi, lakin daha sonra tekrar %26 düzeyine yaklaştı. Önümüzdeki periyotta yabancı girişlerin devam edip etmeyeceği tahvil piyasası açısından değerli olacak.
YEREL TAHVİL GETİRİLERİ VE TCMB FONLAMA ORANI
DEVLET KREDİSİ: PİYASALAR NOT ARTIŞI BEKLİYOR
2023 yılı genelindeki güçlü performansın akabinde, Türkiye’nin dolar devlet tahvili yatırımcıları artık ülkenin kredi notunda mevcut (B3/B/B) düzeylere nazaran güzelleşmeler bekleyecek ve birinci olarak Moody’s’in 12 Ocak’ta yapmayı planladığı incelemeye odaklanacak. Yıl başında kredi spreadleri biraz genişlese de, piyasa hareketlerine paralel olarak Türkiye’nin dolar tahvilleri, tek B emsal kümesine nazaran ortalama 150 baz puan civarında daha sıkı kalıyor.
Merkez bankasının para siyasetini olağanlaştırma taahhüdü önümüzdeki aylarda devam ederse, duyarlılıktaki daha fazla güzelleşme ve lokal borçlara daha fazla yabancı giriş, piyasa tarafından fiyatlandırılan ülke risk primlerindeki düşüş hareketini yakalayabilecek makro temelleri desteklemeli. Lakin geçen yıl görülen yükselişin suratı, bilhassa de ülkenin bankaları aracılığıyla piyasaya yeni dış borç arzının gelmesi ve önümüzdeki aylarda değerli riskler oluşturabilecek lokal seçimler göz önüne alındığında, daha fazla kazanımlara giden yol muhtemelen engebeli olacak.
ICE ABD DOLARI TAHVİL ALT ENDEKSİ SPREADLERİ VE UST’LER
patronlardunyasi.com
