Ulaş YILDIZ
Popüler kültür de kısa müddette Dilber’i kendine materyal yapmakta gecikmedi. Kurslar Dilber dansı verdi. Dokuma bölümü Dilber elbisesi üretip satmaya başladı. Elbiseyi giyip dansı öğrenenler çabucak bir görüntü çekip toplumsal medyada yayınladı. Toplumsal medya bir anda Dilber’lerle doldu taştı. İlanlarda konut, otomobil, tarla satmak isteyenler “Dilber için” demekten geri durmadı.
Bu durum dizinin reklamı açısından büyük tesir yaratsa da İnci Taneleri’ni sıradan bir pavyon dizisi olarak gösterdi.
DİJİTAL BAĞIMLILIK ELEŞTİRİSİ
Halbuki dizinin birinci kısmı teknoloji bağımlılığının ve internette yer alan ferdî enformasyonun insanların toplumsal bağlantılarını ve hayatlarını olumsuz tarafta etkileyen bir referans noktasına dönüştüğüne bilhassa vurgu yapılmaktadır.
İstanbul Ticaret Üniversitesi Bağlantı Fakültesi’nden Doç. Dr. Berk Çaycı dizinin birinci kısmını İşverenler Dünyası için tahlil etti:
“Dizinin birinci kısmında bilhassa akıllı telefonların ve internetin ferdî enformasyon mahremiyeti için ne kadar kıymetli olduğuna vurgu yapılmaktadır. Kullanıcıların dijital ayak izleri ve onlara ilişkin olan her türlü enformasyon dijitalleşerek internet ortamında bir daha yok olmamaktadır.
Dizinin bir sahnesinde Yılmaz Erdoğan’ın canlandırdığı öğretmen karakteri “Çok sürmedi 3 gün içerisinde deşifre oldu kimliğim” diyerek internette yer alan kişisel enformasyonun kişinin gerçek hayatını etkileyen değerli bir referans noktası olduğuna vurgu yapılmaktadır.”
Doç. Dr. Berk Çaycı
DİJİTALE DÜŞEN FERDÎ ENFORMASYON SİLİNMİYOR
Dizide öğretmen “Artık hiç silinmiyor kara lekeler, sonsuza kadar peşinden geliyorlar; taze ön yargılara bayat geçmişler” diyerek internet teknolojisiyle birlikte dijitalleşen ferdi enformasyonun hayatın sonuna kadar kişinin akabinde geldiğine gönderme yapılmaktadır.
Dijital bağlantı çağında bireyin etrafıyla kurmuş olduğu iletişimsel aksiyonlar tek başına bir toplumsal etrafa kabul edilmek için kâfi olmamaktadır. Birebir vakitte internette var olan her türlü enformasyonda toplumsal etrafın bireyi onaylamasında belirleyici olmaktadır.
İNSANLARIN TELEFONU DEĞİL, TELEFONUN İNSANLARI
Dizinin birinci kısmında gemideki bir sahnede yolcuların hepsi telefonlarıyla ilgilenmektedir. Yalnızca tek başına seyahat edenler değil, çiftler bile birbirleriyle bağlantı kurmak ve görüntüyü seyretmek yerine birlikte telefonlarına bakmaktadır. Yalnız başına seyahat yapanlar selfi’e (özçekim) çekmektedir. Kimse anı yaşamıyordu. Tam o esnada öğretmen Azem “Ben içeri girmeden evvel insanların telefonları vardı. Artık görünüyorum ki telefonların insanları var” diyerek insanın teknoloji karşısındaki teslimiyetini ve bağımlılığını hatırlatmaktadır.
Çoğu vakit dijital ortamda yer alan ferdî enformasyona beşerler, ferdî tecrübelerinden daha fazla güvenmeyi tercih etmektedir.
Dizide otel lobisinde çalışan İzzet, öğretmenin eşini öldürdüğüyle ilgili çıkan haberleri internette gördükten sonra davranışlarını öğretmene karşı daha soğuk davranmaya başlamıştır. İzzet öğretmenle konuşmasında “Biz her gelen müşteriyi internette aratıyoruz haliyle” diyerek insanların artık internette yer alan bilgilerinin gerçek ömürleri için bir referans noktası olduğunu ortaya koymaktadır.
İNTERNETTE OLMAYAN HAKİKAT…
Sosyal inancın (social trust), öteki bir sözle kişinin diğerlerine olan itimadının tekrar inşa edildiği dijital bir kainatın varlığı ön plana çıkmakta. Buradaki dijital bilgilerin ya da dijital ayak izlerinin eksiksiz ya da yanlışsız olması artık kullanıcılar için kıymetli değildir. İzzet ile öğretmenin bir sahnesinde öğretmen, İzzet’e “Evet internette gördüğün o adam benim, lakin ben yapmadım kabul ettim suçu… İşte o da işin internette olmayan kısmı yani hakikat” diyerek internette yer alan her ferdi enformasyonun gerçek olmadığını tabir etmektedir.
BİREYSEL TECRÜBENİN YERİNİ ALDI
Bir öteki sahnede de pavyon sahibi Zerre’ye öğretmeni göstererek kim bunlar diye sormaktadır. Zerre ise öğretmenle tanışmış konuşmuş olmasına karşın, yalnızca internetten öğrenmiş olduğu bilgiyi aktararak “10 yıl yatarı olan çok ağır bir abi” olarak öğretmeni tanıtmaktadır. Bu sahne internetten ulaşılan ferdî enformasyonun, toplumsal ilgiler esnasında edinilen ferdî tecrübelerin ötesine geçtiğini ve toplumsal bağlar içerisinde daha değerli bir enformasyona dönüştüğünü göstermektedir.
patronlardunyasi.com
