TÜİK tarafından 3 Ocak’ta yüzde 64,77 olarak açıklanan 2023 yılı enflasyon sayısıyla memur ve emeklilerin maaş artış oranı da netleşmişti. Memur ve memur emeklisinin yüzde 49,25’lik maaş artışına rağmen, personel ve Bağ-Kur emeklisinin artırım oranının 37,57’de kalması kamuoyunda beklentilere yol açmıştı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, iktisat gazetecileri ile bir ortaya geldi. Yılmaz, personel emeklisine ek artırım çalışmalarına yönelik açıklamalar yaptı.
İşçi ve Bağ-Kur emeklilerine ek artırım çalışmalarında son durum hakkında bilgi veren Yılmaz şunları kaydetti:
“Bir kez Cumhurbaşkanımızın bir genel prensibi var o prensip çerçevesinde bu 20 yıl daima hareket edildi. O da şu; hiçbir vakit çalışanları, emeklileri enflasyona ezdirmemek, bu ana prensibimiz. 20 yılımıza baktığınızda da bunu fiilen uyguladığımızı görürsünüz. İmkanlar oluştukça da bunun üzerinde olabildiğince çalışanlara, emeklilere takviye olmak ana prensibimiz hiçbir vakit değişmedi. Enflasyona çalışanlarımızı, emeklilerimizi de ezdirmemek ve çalışanlardan, emeklilerden yana bir bakış açısıyla her vakit bu problemlere yaklaşımımız bu bizim ana ideolojimiz, siyasetimiz. Bunu yaparken natürel ki gerçekçi bir biçimde imkanlarımıza da bakmak durumundayız. Bunu derken yalnızca kamunun imkanlarından bahsetmiyorum, kamu artı özel. Bütçe imkanları ve iktisadın genel imkanlarıyla toplumsal talepler ortasında bir istikrar oluşturmak durumundasınız.
Rahat bir dünya iktisadı konjonktüründe değiliz. Bölgemizde son derece olumsuz jeopolitik gelişmelerin yaşandığı bir devirdeyiz. Tarihimizin en büyük sarsıntı afetini yaşamış durumdayız ve onun yaralarını sardığımız bir devirdeyiz. Bütün bunları düşündüğünüzde karşı karşıya kaldığımız sorunun ne olduğu daha güzel anlaşılır diye düşünüyorum. Lakin tüm bu koşullara karşın yani bu meselelere karşın bu genel prensiplerimizden uzaklaşmış değiliz ve elimizden gelen tüm çabası bu istikamette sarf ediyoruz.
ZAM FARKI NEDEN OLUŞTU?
Memurların artışı ve memur emeklilerinin artışı aslında aşikâr biliyorsunuz. Ocakta enflasyonun aşikâr olmasıyla birlikte enflasyon farkı ve toplu kontrattan gelen sayıyla birlikte işte yüzde 50’lere yakın bir sayı gerçekleşmiş oldu. Bu niçin bu periyot biraz daha farklılaştı? Bu devir SSK, Bağ-Kur’la emekli aylıklarının biraz daha fazla farklılaşmasının sebebi şu: Geçen yıl en düşük memur maaşını belirli bir düzeye çekerken, seyyanen bir artış yapıldı biliyorsunuz. Seyyanen artışlar da enflasyona yansımıyor hasebiyle, enflasyon farkı biraz daha bu seneye mahsus bir formda yüksek olmuş oldu memurlar için bu türlü bir durum kelam konusu, yani oradaki artışın seyyanen yapılmasından kaynaklı bir durum olduğunu söyleyebilirim.
YILBAŞI VE TEMMUZ BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLECEK
Yıl ortasında daha farklı bir tablo var. Yıl ortasında SSK, Temmuz yıl ortası dediğimiz biliyorsunuz, emekliler, çalışanlar bir yılbaşında artış alıyorlar, bir de yıl ortasında artış alıyorlar. Yıl ortasında artış hesaplanırken yeniden toplu mukavele ve enflasyon farkları dikkate alınarak hesaplamalar yapılıyor. Oralarda temmuz ayında SSK ve Bağ-Kur daha yüksek görünüyor, yani SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin temmuz ayındaki bu sistemden kaynaklanan şeyler. Bunlar bizim karar verip yaptığımız düzenlemeler manasında söylemiyorum. Bugünkü uygulanan sistemin sonuçları, toplu mukavele ve enflasyon farkları. Hasebiyle, temmuz ayında SSK ve Bağ-Kur emeklileri daha yüksek alacaklar memur emeklilerine nazaran. İkisine birden baktığınızda kıymetli olan işte bu toplu dengeyi sağlamak. Yani yılbaşı ve temmuz artışlarını birlikte değerlendirip ikisini yıl bazında aşağı üst birebir düzeye getirmek. Ana yaklaşım nedir diyecek olursanız temel yaklaşımımız aslında bu formda. Gerek emeklilerimizi gerek SSK, Bağ-Kur emeklilerini yılbaşı ve yıl ortası bütün bu yapılanları dikkate alarak, tesirlerine bakarak bir istikrara taşımak. Gerek memur emeklilerimizi gerek SSK ve Bağ-Kur emeklilerimizi yılbaşı ve yıl ortası bütün bu yapılanları dikkate alarak, tesirlerine bakarak bir istikrara taşımak, yaklaşımımız bu formda diyebilirim.”
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI NE KADAR OLACAK?
Yılmaz 7 bin lira olan en düşük emekli aylığı alanlarla ilgili olarak şunları söyledi:
“2019 yılında yanlış hatırlamıyorsam başladı, minimum emekli diye bir kavram yoktu, 2018 ve 2019’larda birinci kere hukukumuza girdi Meclis’te bir yasal düzenlemeyle. O tarihten bu yana da çeşitli vakitlerde artışlar yapılarak bugün işte 7 bin 500 üzere bir yasal fiyat kelam konusu. Burada da şöyle bir ayrım oluyor, olağanda primle maaş istikrarı, toplumsal güvenliğin özü bu. Ne kadar çok prim ne kadar uzun müddet prim öderseniz maaşınızın o kadar yüksek olması gerekiyor, sistemin mantığı bu. Fakat kimi emekli aylıklarının şu yahut bu sebeple, düşük prim ödeme olabilir, az mühlet çalışma olabilir, burada bu işi daha düzgün bilen uzman arkadaşlarımız da var. Fiyatı düşük olanlar var, bunları 7 bin 500’e kanunla getirdiğinizde kök fiyat düşük kaldığı için bir sonraki oransal artışlarda sorun yaşanabiliyor, bu türlü bir durumla karşı karşıyayız doğrusu.
Bir taraftan da olağan primiyle bu civarda yeniden maaş alanlar var, artık ikisini birbirinden ayırmak lazım. Yani kök fiyatı de 7 bin 500 civarında olan bir topluluk da var, hasebiyle o sayıların hepsini kök fiyatı 7 bin 500’den düşük diye görmemek lazım, 7 bin 400 vardır, 7 bin 300 vardır, en düşük 5 bin-5 bin 500’ler civarında diye biliyorum, ancak burada bir skala var. Ona yakın olan kök fiyatı olan var, daha uzak olan var, buralarda da bir manada bir toplumsal istikrar manasında yasal düzenlemeyle oluyor bunlar biliyorsunuz, idari kararla gerçekleşen şeyler değil, bir kanun gerekiyor.
EMEKLİYE EK ARTIRIM İÇİN KABİNE’Yİ İŞARET ETTİ
Dolayısıyla burada bir toplumsal adaleti sağlama, daha düşük gelirli olanları destekleme siyaseti kelam konusu. Bu yaklaşımımız devam ediyor elbette, en düşük emekli alanlara dönük olarak da ne yapabiliriz diye çalışıyoruz. Bunları hükümetimiz Kabine’de tartışacaktır önümüzdeki günlerde, Kabinede bir ele alınacaktır diye düşünüyorum, akabinde da Meclis’imizin takdirine sunulacaktır. Şimdi bir tarih bilmiyorum doğrusu lakin uygun bir zamanlamayla yapılacaktır elbette. Kabine’de bu hususlar ele alınabilir, hasebiyle bir formda bu karar verilir Hükümet tarafından ve daha sonra asıl Meclis’te alışılmış bu düzenlemeler kelam konusu olacak, orada da Çalışma Bakanlığımızın bir paketi var. Yani bu mevzular dışında da kurumsal gereksinimlerinden kaynaklanan, yeniden işgücü piyasalarına ait kimi önlemler içeren paket de kelam konusu. Bu paketle birleştirilerek Meclis’imizin gündemine gelir diye düşünüyorum, gerisi alışılmış Meclis’imizin takdiri, o hususta bizim yorum yapmamız yanlışsız olmaz. Hasebiyle bugüne kadar nasıl çalışanların, emeklilerin yanında olduysak bundan sonra da olmaya devam edeceğiz.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, artırımların kaynağının ne olacağıyla ilgili olarak, “Burada ani bir kararla gitmiyoruz, planlı, programlı bir çerçevemiz var, Orta Vadeli Programımızı hazırlarken düşündüğümüz birtakım konular var, bunlar çerçevesinde de bütçemizi şekillendirdik. Bütçenin içinde bu az evvel bahsettiğim, şimdi natürel tam somutlaşmadığı için miktarsal bir şeye giremem lakin, mertebe olarak aşağı üst bütçemizin içinde bu sayıları düşündüğümüzü söyleyebilirim”
patronlardunyasi.com
