ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın uçağı Türkiye semalarındayken, Türk-Amerikan İş Konseyi’nin (TAİK) Rahmi Koç Müzesi’nde verdiği “2024 Yeni Yıl Resepsiyonu” ndaydık.
Türkiye ile ABD bağlantıları epey gergin günlerden geçiyor.
İç kamuoyunda İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü insanlık dışı savaşın sorumlusu olarak görülen Amerika’ya reaksiyonun yükseldiği günlerde gerçekleşen bu ziyaretin, “samimi bir havada” geçmesini kimse beklemiyordu.
Blinken’ı İstanbul’a indiğinde havalimanında mevkidaşının karşılamamış olması, Türkiye kamuoyunda oluşan ABD aksiliği hissinin siyasi karşılığı olarak okundu.
Blinken’ın 6 Kasım’da Ankara ziyaretinde de hava bundan çok farklı değildi. Hatta bir kademe daha düşük kabul edilebilir.
Zira Erdoğan, Blinken’ın bu gelişinde Ankara’da bile değildi.
Bu ayın sonunda TAİK İdare Şurası Başkanlığı vazifesini FİBA Holding İdare Heyeti Lideri Murat Özyeğin’e devredecek olan Mehmet Ali Yalçındağ ile sohbetimizde birinci sorum, Blinken’in Türkiye temasında öncelikli olarak ele alınması mümkün olan bahse dairdi…
Yalçındağ, 5-11 Ocak tarihleri ortasında gerçekleştireceği Ortadoğu tipine Türkiye’den başlayan Blinken’in Ankara-Washington ajandasında İsveç’in NATO üyeliği olduğunu vurguladı.
Batılı finans etrafından de sıklıkla dinlediğim üzere, Türkiye’nin NATO üyeliğini sarsmayacak adımlar atması kritik kıymet taşıyor.
Blinken’in mevkidaşı Hakan Fidan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İstanbul’da gerçekleştirdiği ziyaret ile ilgili ABD Dışişleri’nden yapılan açıklamada F-16 başlığı görülmedi.
Fidan-Blinken görüşmesinden kamuoyuna, Türkiye tarafının “eş zamanlılık” önerisi çerçevesinde F-16 savaş uçaklarının alımı ve modernizasyon sürecinin sonuçlanmasını beklediği ve İsveç’in NATO üyelik süreciyle ilgili kesin kararın TBMM’ye ilişkin olduğunun lisana getiriği bilgisi aktarılıyor.
Washington’un beklentisi, 16 Ocak’ta yasama çalışmalarına başlayacak olan TBMM’nin İsveç’i NATO’ya taşıyacak son onayı vermesi ve Erdoğan’ın onayla ilgili imzayı atmasıyla sürecin tamamlanması…
Uzlaşı iki ülke başkanının alacağı tavırla ortaya çıkabilecek.
Yalçındağ ile sohbetimize dönersem, Türkiye ve ABD ortasındaki ilgiler ismine “rahattı…”
İsrail-Hamas savaşının bölgesel bir savaşa evrilmesi riski hala taptazeyken, ABD’nin 2 uçak gemisi Akdeniz’e inmişken bu rahatlığı neye yormalı?
Yalçındağ, Kasım 2024’de gerçekleşecek ABD seçimlerine işaret ediyor.
Başkanlık seçimlerinde adaylığını açıklayanlardan birisi mevcut ABD Devlet Lideri Joe Biden, oburu ve evvelki Lider Donald Trump.
Başta göçmen siyaseti nedeniyle Amerikan halkının yükselen muhalefetiyle karşılaşan Biden’ın Amerikan halkına yüklediği Rusya-Ukrayna ve İsrail-Hamas savaşının faturası, iktisada karşılanamaz bir maliyet yüklüyor.
7 Ekim 2023 günü başlayan İsrail-Hamas savaşı, İsrail’in Gazze’de insanlık dışı katliamlarıyla sürerken Batılı ülkeleri Filistin lehine “acil çözüm” noktasına hakikat çekiyor.
2 yıldır süren Rusya-Ukrayna Savaşı unutulmuş değil.
Yalçındağ ABD seçimlerinde bir sürpriz görmüyor. Trump’ın tekrar ABD Lideri seçilmesine neredeyse kesin gözüyle bakıyor ve ekliyor:
“Trump, Ukrayna savaşını bir saatte bitirir.”
Yalçındağ, Trump’ın Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski’yi bir odaya toplayacağını ve bu odada muahedeyi sağlayacağını söylüyor.
Benzer cümleleri adaylık yarışını sürdüren Trump da ediyor.
Trump, Amerikan Muhafazakar Birliği’nin Muhafazakar Siyasi Hareket Konferansı’nda yaptığı konuşmada, “Oval Ofis’e girmeden bile evvel Rusya ile Ukrayna ortasındaki yıkıcı savaşı çözeceğim. Sorunu süratli bir halde çözeceğim ve bunu yapmak bir günden fazla sürmeyecek.” demişti.
TAİK’teki havanın Trump periyodunu yakınsaması şaşırtan değil. Yalçındağ’ın da hatırlattığı üzere Türkiye ile Amerika ortasındaki ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkartılması maksadına TAİK örgütsel olarak büyük dayanak vermişti.
Yalçındağ’ın TAİK Başkanlığı periyodunda Washington ile “ticari diplomasiye” tartı verilmiş, ABD eyaletlerinde TAİK üniteleri oluşturulmuştu.
Son 10 yılda Türkiye’nin ABD’ye ihracatı 2.5 kat, dış ticaret hacmi ise 1.6 kat artış gösterdi. Son iki yılda ivmelen ekonomik ilgiler sonucunda ABD 2022’de 16.9 milyar dolarla Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ikinci ülke oldu.
2023 yılında Türkiye’nin en çok ihracat gerçekleştirdiği birinci 3 ülke; 18 milyar 461 milyon 661 bin dolarla Almanya, 12 milyar 196 milyon 536 bin dolarla ABD, 11 milyar 444 milyon 370 bin dolarla Birleşik Krallık oldu.
Şimdi global ticaret ve ikili münasebetlere Dış Ekonomik Bağlar Şurası (DEİK)’e bağlı TAİK cephesinden bakalım.
ABD ile maksada ilerleyen TAİK’in “teknoloji” atağına kalkan ve Türkiye’nin rekabet gücü zayıflayan Almanya’nın dış ticaret pazarında kuvvetlenmesi gerekiyor.
Yalçındağ 2024 periyodu DEİK İş Kurulları seçimlerinde Türkiye-Almanya İş Kurulu Lideri olacak.
İngiltere, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Mehmet Şimşek’in transferi sağlanarak güçlü bir mevzi yakaladı zati.
TAİK resepsiyonunda en ayrıksı duran iş insanı Cüneyt Zapsu’nun notunu eklemeden bu yazıyı bitirmeyeyim.
Zapsu sohbetimizde “Yönümü Batı’dan Doğu’ya çevirdim” diyor. Batılılarla katıldığı her toplantıya boynunda Filistin simgesi şalın bulunduğunu belirtiyor.
Bu kutlamaya da kravatı olamayan ve kazak ile katılan tek davetliydi.
Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım’dan bir alıntı:
Türkiye, fındık ihracatında en berbat yıllarından birisini yaşadı. İhracat geliri 2022 yılında evvelki yıla nazaran 512 milyon dolar azaldı. Dünyanın en büyük fındık üreticisi ve ihracatçısı olan Türkiye, 2022 yılında 312 bin 564 ton fındık ihraç ederek 1 milyar 748 milyon dolar döviz girdisi sağladı. Geçen yıl ihracat geliri 2 milyar 260 milyon dolardı.
Bu yılın ihracat şampiyonu tekrar İtalyan Ferrero oldu. İkinci sırada ise Cüneyd Zapsu’nun sahibi olduğu Balsu Besin var.
Fındık tüccarı Zapsu’nun bu tercihi sırf siyasi mi, ekonomik karşılığı da olacak mı göreceğiz.
