Çevre ve iklim alanında çalışan niyet kuruluşu Ember, Türkiye’nin 2024’te önder Almanya’yı da geride bırakarak Avrupa’nın en büyük kömür yakan ülkesi olma yolunda ilerlediğini açıkladı.
Kuruluşun derlediği son datalara nazaran Türkiye 2023 yılında kömürden 117,6 terawatt saat (TWh) elektrik üreterek 118 milyon ton karbondioksit ve ilgili gazların salımına neden oldu.
Böylece Türkiye bir yandan Avrupa’nın en büyük kömür yakıtlı elektrik üreticisi olan Almanya’nın 117,9 TWh’lik üretimini yakalarken öbür yandan da Avrupa’nın kömüre en bağımlı elektrik sistemine sahip olan Polonya’nın 97 TWh’lik üretimini büyük ölçüde aştı.
Ember, Türkiye’nin elektrik üretiminde kömüre yönelmesinin en önemli sebebini ise yüksek enflasyon nedeniyle değerli doğal gaz alımlarını azaltarak daha ucuz kömüre yönelen elektrik üreticilerine bağlıyor.
Öte yandan, hem Almanya hem de Polonya 2023 yılında kömür üretiminde yıllık bazda önemli düşüşler kaydetmiş durumda. İki ülke ayrıyeten ileriye dönük olarak elektrik üretiminde yenilenebilir güç kullanımının artacağı, kömür kullanımının ise azaltılacağı kelamını verdi.
Buna karşılık, 2023 yılı Türkiye’nin kömür yakıtlı elektrik üretiminde üst üste ikinci yıllık artışa işaret ediyor ve Türk güç üreticileri, ülke dünyanın en yüksek enflasyon oranlarından biriyle boğuşurken ucuz kömürü öteki elektrik üretim biçimlerine tercih etmeye devam edecek üzere görünüyor.
KÖMÜRÜN ULUSAL ELEKTRİK ÜRETİMİNDEKİ HİSSESİ YÜZDE 37’YE ÇIKTI
Euronews’in haberine nazaran, elektrik üretiminde büyük ölçüde yakıt ithalatına bağımlı olan güç üreticileri için, süratle yükselen faiz oranları ve zayıflayan para ünitesinin birleşimi, doğal gaz alımlarında, bilhassa de yüksek fiyatlı sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatında yavaşlamaya neden oldu.
Küresel ticaret istihbarat şirketi Kpler’in gemi takip bilgilerine nazaran, Türkiye’nin LNG ithalatı 2023’te 2022’ye kıyasla yüzde 8,2 azaldı ve 2019’dan bu yana en düşük düzeye geriledi.
Azalan gaz ithalatının bir sonucu olarak, doğal gazlı elektrik üretimi 66 TWh’nin biraz üzerinde gerçekleşti ve elektrik üreticileri doğal gaz kullanımını son 4 yılın en düşük düzeyine indirmek zorunda kaldı.
Ember bilgilerine nazaran, elektrik şirketleri gaz açığını telafi etmek için kömür santrallerinde elektrik üretimini yıllık yüzde 3,5 artırarak yeni bir rekora imza atarken, kömürün ulusal elektrik üretimindeki hissesini 2022’deki yüzde 35,4 düzeyinden yüzde 37’ye yükseltti.
KÖMÜR İTHALATINDA DURUM NE OLDU?
Kpler bilgilerine nazaran, Türkiye’nin toplam kömür ithalatı yıl boyunca yaklaşık 39,3 milyon metrik ton ile büyük ölçüde sabit kaldı.
Ancak bu ithalatın yapısı, Ukrayna’nın işgalinin akabinde 2022 yılında Avrupa Birliği üye ülkeleri tarafından yaptırıma tabi tutulmasından bu yana güç ihracatında yüksek indirimli fiyatlar sunduğu bilinen Rusya’ya yönelik alımlarda büyük bir değişim olduğunu gösteriyor.
Kpler’e nazaran, Türkiye’nin Rusya’dan yaptığı toplam kömür ithalatı geçen yıl bir evvelki yıla nazaran yüzde 25 artarak 22,8 milyon tona yükseldi.
Rusya birebir vakitte Türkiye’nin kömür ihracatının yüzde 58’ini gerçekleştirdi. Bu oran 2022’de yüzde 46, 2018’de ise yüzde 20’nin altındaydı.
Rus kömürüne daha fazla yer açmak için Türkiye’nin Kolombiya, Güney Afrika, Avustralya ve Kuzey Amerika’dan ithalatı geçen yıl azaldı ve toplam kömür ithalat hacimleri büyük ölçüde sabit kalmasına karşın ithalatçılar için muhtemelen değerli tasarruflar sağladı.
2024 İÇİN ÖNGÖRÜLER
Güneş ve rüzgar üzere yenilenebilir kaynaklardan gelen arz artmaya devam etse bile, güç şirketlerinin yükselen maliyetlerin baskısı altında kalmaya devam etmesi ve Rus kömürünün 2024 yılında da Türkiye’nin elektrik üretiminin temel direği olmayı sürdürmesi öngörülüyor.
Almanya’daki kömür yakıtlı üretimin yatay seyretmesi halinde, Türkiye’nin bu yıl Avrupa’nın en büyük kömür yakıtlı elektrik üreticisi olarak ortaya çıkması ve devam eden güç dönüşümü gayretlerinde yeni bir odak noktası haline gelmesi muhtemel görülüyor.
patronlardunyasi.com
