Reuters’ın LSEG bilgilerine ve şirketlerin iddialarına dayanarak yaptığı hesaplamaya nazaran Türkiye ve Türk şirketleri indirimli Rus petrolü ve rafine eser ithalatını artırarak, 2023 güç faturalarında yaklaşık 2 milyar dolar tasarruf sağladı.
Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde Avrupa ülkelerinin Rus petrol ve doğalgaz ithalatının birçoklarını durdurması sonrası Batı yarımkürede Rus gücünün en büyük ithalatçısı haline geldi.
Çin ve Hindistan, Rusya’dan Türkiye’den daha büyük ölçülerde ithalat yaptı lakin Ankara’nın Rus limanlarına yakınlığı, daha ucuz navlun sayesinde öbür alıcılardan daha fazla tasarruf ettiği manasına geliyor.
TÜM VAKİTLERİN EN YÜKSEK SEVİYESİ
LSEG bilgilerine ve Reuters hesaplamalarına nazaran, Rusya’nın Türkiye’ye ham petrol sevkiyatı Kasım 2023’te tüm vakitlerin en yüksek düzeyi olan günlük 400 bin varile (bpd) yükseldi ve geçen ay Rusya’nın toplam deniz yoluyla petrol ihracatının yaklaşık yüzde 14’ünü oluşturdu.
Ticaret kaynakları, özel Rus petrol üreticisi Lukoil’in Azeri şirketi SOCAR ile Socar’ın Türk STAR rafinerisinde günde 200 bin varile kadar petrol rafine etmek için bir muahede imzalamasının akabinde Türkiye’ye tedarikin önümüzdeki aylarda daha da artmasının beklendiğini söyledi.
Artan ham petrol arzına ek olarak, Türkiye’nin Rus dizel, kalorifer yakıtı, jet ve deniz yakıtı ithalatı Ocak-Kasım 2023 devrinde yüzde 200 artarak günde yaklaşık 0,29 milyon varile ulaştı.
VARİL BAŞINA 3,3-20 DOLAR AZ ÖDEME YAPILIYOR
LSEG bilgilerine ve şirketlere nazaran Rusya Ocak-Kasım devrinde Türkiye’ye 8,6 milyon tonu ultra düşük kükürtlü dizel (ULSD 10ppm) olmak üzere 13 milyon ton distilat tedarik ederken, bu sayı 2022’nin birebir periyodunda 3,2 milyon tonu ULSD olmak üzere 4,3 milyon ton distilattı.
Tüccarlara nazaran, Türkiye bu yıl Akdeniz’deki emsal kalitelerin fiyatlarına kıyasla Rus dizelinin tonu için 25 ila 150 dolar (varil başına 3,3-20 dolar) daha az ödüyor. Ham petrolde ise varil başına 5-20 dolar ortasında indirim yapıldı.
Daha ucuz güç ithalatı, Ankara’nın ticaret açığını azaltmasına ve bu yıl şimdiye kadar yüzde 30 paha kaybeden para ünitesi üzerindeki baskıyı azaltmasına yardımcı oldu.
LSEG bilgilerine nazaran Türkiye birebir devirde dizel ihracatını da yüzde 120 arttırarak Ocak-Kasım 2023 periyodunda 2,75 milyon tondan 6,03 milyon tona yükseltti.
TÜRKİYE YALNIZ DEĞİL
Rus petrolü alımında büyük tasarruf sağlayan tek ülke Türkiye değil. Moskova’ya yönelik yaptırımlara katılmayı reddeden Hindistan da bu yıl Rus petrolü ithalatını yüzde 77 oranında arttırdı.
Hükümet datalarına dayanan hesaplamalara nazaran Hindistan, 2023’ün birinci dokuz ayında Rus petrol ithalatından yaklaşık 2,7 milyar dolar tasarruf etti. Lakin Hindistan 1,7 milyon varil/gün ile çok daha büyük ölçülerde Rus petrolü ithal ettiğinden Türkiye’nin varil başına tasarrufu çok daha yüksek oldu.
Şirketler, Rus petrolü taşıyan bir tankeri Türkiye’ye getirmenin, Hindistan için olan 9 milyon dolara kıyasla şu anda 6 milyon dolara mal olduğunu varsayım ettikleri için navlun fiyatlarında tasarruf yapılabileceğini söyledi.
