Yeni iktisat ve Merkez Bankası idaresiyle uygulanmaya başlayan para siyasetinin yanı sıra devreye alınan seçici kredi siyaseti ticari kredilerde tablonun değişmesine neden oluyor. Merkez Bankası’nın seçici kredi siyasetinde hedeflediği üzere BDDK bilgilerine nazaran ihracat ve yatırım kredileri artıyor, öbür ticari kredi çeşitlerinde büyüme suratı yavaşlıyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde uygulanan düşük faiz siyaseti, menkul değer alım zorunluluklarıyla bankacılık kesimi ticari kredilerde frene başmış zorunlulukların dışında kalan KOBİ kredileri ise artış trendine girmişti. Seçimlerden sonra ise sıkı para siyaseti, makroihtiyati tedbirlerde sadeleşme, seçici kredi siyaseti ile ticari kredilerde hareketlenme ve kullanılan ticari kredi tiplerinde ise değişim başladı. Yeni artık iktisat idaresi ve Merkez Bankası’nın metinlerinde sık sık dikkat çektiği üzere yatırım ve ihtisas krediler yani seçici kredi siyaseti datalarda de kendini gösteriyor.
Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine nazaran bu yılın birinci 10 ayında ihracat kredileri yüzde 65 artarken işletme kredileri yüzde 29,4, taksitli ticari krediler yüzde 32,7, KOBİ kredileri ise yüzde 50,1 büyüdü. Merkez Bankası datalarına nazaran de mayıs haziran periyodunda durma noktasına gelen yatırım ve ihracat kredileri, temmuz eylül devrinde 5 katın üzerinde artış gösterdi.
BDDK aylık datalarına nazaran ekim son itibariyle ihracat kredileri 1.2 trilyon liraya yükseldi, geçen yıl ekimde bu sayı 718.88 milyon lira, 2022 sonunda ise 771.5 milyon lira düzeyinde bulunuyordu. Geçen yılsonundan mayıs sonuna kadar yüzde 24 büyüyen ihracat kredileri mayıstan ekime yüzde 33 büyüme gösterdi. İhracat kredileri yeni iktisat idaresi ile sürat kazandı. 10 ayda ise yüzde 65 büyüme sağlandı ihracat kredilerinde. İhracat kredileri geçen yılın birinci 10 ayında yüzde 129 büyürken yılın tamamındaki artış yüzde 133’ü bulmuştu. Geçen yılın birinci 10 ayında ihracat kredileri yüzde 129 büyüm göstermişti.
GEÇEN YIL DARALAN İHRACAT GARANTİLİ KREDİ BU YIL BÜYÜDÜ
İhracat garantili yatırım kredileri bu yılın birinci 10 ayında yüzde 28,5 artarak 34.8 milyar liraya yükseldi. Ocak mayıs ortası ihracat garantili yatırım kredileri yüzde 6,35 artmıştı, mayıstan ekim sonuna ise artış yüzde 21’e geldi. Geçen yılın birinci 10 ayında ihracat garantili yatırım kredileri yüzde 6,7 daraldı. 2022’nin tamamında ihracat garantili yatırım kredilerindeki küçülme yüzde 5,45 düzeyinde bulunuyordu. Başka yatırım kredileri de bu yılın birinci 10 ayında yüzde 36,55 büyüme sağladı ve 952 milyar liraya ulaştı. Öteki yatırım kredilerinde de mayıs sonrası büyüme suratındaki artış dikkat çekiyor. Yılık birinci 5 ayında öteki yatırım kredileri yüzde 11,2 büyürken, mayıstan ekim sonuna büyüme suratı yüzde 22,8’e çıktı. Geçen yılın birinci 10 ayında da öbür yatırım kredileri büyümesi yüzde 37 düzeyindeydi.
Öte yandan geçen yılsonundan mayıs sonuna kadar yüzde 35 büyüme sağlayan KOBİ kredilerinde büyüme mayıstan ekim sonuna kadar ise sürat kesti ve yüzde 11,4’e geriledi. KOBİ kredileri 3 trilyon 45 milyar liraya çıktı geçen yılsonunda bu sayı 2 trilyon 28 milyar lira düzeyinde bulunuyordu. Yılın 10 ayında KOBİ kredileri yüzde 50,1’lik büyüme suratı yakalarken, geçen yılın gerisinde kalındığını ortaya koydu. BDDK bilgilerine nazaran geçen yılın birinci 10 ayında KOBİ kredilerinde büyüme yüzde 66,5 düzeyinde idi yılın tamamında ise KOBİ kredileri yüzde 88,8’lik büyüme suratına kavuşmuştu. Bu yıl ise KOBİ kredilerinde yılın ikinci yarısında sürat kaybı gözleniyor.
YATIRIM VE İHRACAT KREDİ ARTIŞI HIZLANDI
Merkez Bankası Lideri Hafi ze Gaye Erkan’ın İSO toplantısındaki konuşması sırasında paylaştığı grafik de ticari kredilerdeki değişimi net bir halde ortaya koyuyor. TCMB datalarına nazaran mayısta TL cinsi ticari kredi stoklarında yatırım ve ihracat hariç aylık büyüme 104 milyar lira iken, yatırım ve ihracat kredileri 6 milyar lira büyümüş, TCMB’nin reeskont ve YTK kredileri ise 3 milyar lira azalmıştı. Haziranda ticari krediler 16 milyar lira artarken, yatırım ve ihracat kredileri 3 milyar lira büyüyebilmiş, TCMB kredileri 6 milyar lira gerilemişti. Ağustos ile tablo büsbütün değişerek ticari krediler 75 milyar lira, yatırım ve ihracat kredileri 21 milyar lira, TCMB kredileri ise 14 milyar lira arttı. Eylüle gelindiğinde ticari kredilerdeki aylık artış 52 milyar liraya inerken, yatırım ve ihracat kredileri 54 milyar lira, TCMB reeskont ve YTAK kredileri ise 19 milyar lira büyüme sergilemeyi başardı.
TCMB LİDERİ DA DEĞİŞİME DİKKAT ÇEKTİ
Merkez Bankası Lideri Hafi ze Gaye Erkan’ın konuşmalarında da seçici kredi siyasetine sık sık dikkat çekiliyor. Erkan, konuşmalarında seçici kredi sıkılaştırmasına yönelik tesirli adımları sonucunda, ticari kredilerin kompozisyonundaki güzelleşmenin dikkat çektiğini kaydederek mayıs-haziran periyodunda durma noktasına gelen yatırım ve ihracat kredilerinin, temmuz-eylül devrinde toparlanarak, 6 katın üzerinde bir artış gösterdiğini vurguladı. Ayrıyeten Erkan, Merkez Bankası aracılığıyla kullandırılan reeskont ve yatırım taahhütlü avans kredilerinde bu periyotta besbelli bir artış gözlendiğini söz ederek “Reeskont ve yatırım taahhütlü avans kredileri, son 3 ayda ticari kredi kompozisyonuna hedeflenen istikamette değerli bir katkı sunmuştur.
patronlardunyasi.com
