Dünyanın bütün ülkelerinde temel maksadı ‘fiyat istikrarını’ sağlamak olan merkez bankaları, bu maksada ulaşabilmek ve enflasyon ile gayret etmek için piyasa kaidelerinin gerektirdiği para siyasetlerini yürütmekle yükümlüdür.
KKM’DEN ÇIKIŞLAR GİDEREK YAVAŞLIYOR
Bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), tüm dünyayı tesiri altına alan pandemi ve sonrasında gelişmiş ülkelerin uyguladığı sıkı para siyaseti örneklerine karşın faiz oranlarını piyasa şartlarında düzenlemeyi reddetmiş ve yanlışlı iktisat modeli nedeniyle Türkiye’yi derin bir yoksulluk girdabına sürüklemişti.
Özellikle 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan kur şoklarının önüne geçmeyi başaramayan AKP iktidarı, son deva olarak duyurduğu Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) sistemi ile kısa periyodik nefes almayı başarmış olsa da, 20 Aralık 2021 tarihli KKM duyurusuyla düşürülen dolar kuru aylar sonra eski düzeyini tekrar yakalamış, üstüne üstlük KKM sistemi nedeniyle Hazine ve TCMB’nin üzerine çok ağır ‘kur farkı’ ödemeleri yüklenmişti.
Vergi mükelleflerinin ödemeleri ile dolan Hazine’ye getirilen bu ödemeler, bir öteki deyişle vatandaşların KKM’de parası olan varlık sahiplerini finanse etmesi hadisesini ortaya çıkarırken, 28 Mayıs seçimlerinin akabinde vazifeye başlayan Hafize Gaye Erkan ve grubunun kelam konusu sistemin sürdürülemez olması sebebiyle attığı tasfiye adımları da durma noktasına gelmiş durumda.
12 haftayı aşan ‘erime’ sürecinde KKM havuzundaki mevduat 700 milyar liranın üzerinde azalmış olsa da, sistemden çıkış suratı son haftalar prestijiyle sert biçimde düşüş göstererek iktisat idaresini alarma geçirdi.
6 Eylül prestijiyle haftalık 70 milyar liranın üzerinde düşüş gösteren KKM havuzundaki para, 24 Kasım tarihli BDDK raporu ile öncelikle 29.2 milyar liraya gerilemiş, son hafta prestijiyle düşüş suratı daha da azalarak 24.3 milyar lira olmuştu.
“CUMHURİYET TARİHİNDE BİR BİRİNCİ YAŞANABİLİR”
Ekonomim.com muharriri Alaattin Aktaş, KKM’de tasfiye sürecinin ilerleyen devirde çok daha şiddetli geçeceğini belirterek, bugüne kadar azalan paranın tamamına yakınının TL dönüşümlü KKM hesapları olduğunu ve dövizden dönüşümlü KKM’ler için tasfiyenin çok güç olduğunu hatırlattı
Daha evvel köşesine tekraren sefer taşıdığı KKM meselesinin Türkiye iktisadı için en büyük kaygılardan biri olduğunu argüman eden Aktaş, uygulamadan kaynaklanan ‘kur farkı’ ödemelerinin yanı sıra, KKM’ye ansızın son verilmesi halinde Türkiye tarihinde eşi gibisi görülmemiş bir krizin de yaşanabileceğine dikkat çekti.
Halihazırda KKM’de bulunan paranın döviz karşılığının 100 milyar dolara yakın olduğunu aktaran uzman isim, doruktan inme bir kapanma kararı alınması halinde havuzdaki paranın büyük bir kısmının yine döviz tevdiat hesaplarına gidebileceğini ve bu durumda Türkiye tarihinde eşi gibisi görülmemiş bir kur krizinin yaşanmasının mümkün olduğunun altını çizdi.
Aktaş, doruktan inme bir tasfiye kararı alınmasa da KKM’den dövize yönelik akış riskinin bulunacağını belirterek, Türkiye’de yaşanabilecek ve iktisatta kriz beklentisi oluşturacak her türlü gelişmenin, KKM’deki varlık sahiplerinin dövize kaçmasına neden olabileceğini hatırlattı.
“MERKEZ BANKASI YENİ YASAKLAR GETİRMEK ZORUNDA”
Dövizden Dönüşümlü KKM hesaplarına yönelik taban faiz şartında yapılan esnemenin, sistemden çıkacak parayı artırmak gayesiyle kararlaştırıldığını söyleyen uzman isim, Merkez Bankası’nın ilerleyen haftalarda KKM’deki çıkışları hızlandırmak maksadıyla yeni kısıtlama kararları almasının kural olduğunu söyledi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in KKM’nin 2024 yılının sonu prestijiyle sıfırlanacağı istikametindeki maksatlarının gerçekleşmesi için TL mevduat faizlerinin daha yüksek düzeylere çıkarılması gerektiğini aktaran Aktaş, bankaların bilhassa yüksek mevduatı olan KKM müşterilerine yönelik teklif ettiği rekor TL mevduat faizlerinin KKM’deki çıkışları hızlandırabileceğini belirtti.
