Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge ünitesi KAMU-AR, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden nizamlı olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel besin unsurundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı besin fiyatları endeksinin Aralık 2023 sonuçlarını açıkladı.

“Halkın Enflasyonu” isimli araştırmada şu bilgiler verildi:

“EKONOMİ SİYASETLERİNİN FATURASINI FAKİRLER YÜKSEK ENFLASYON YOLUYLA ÖDEMEYE DEVAM EDİYOR”

“Dünya genelinde düşmeye devam eden besin fiyatları Türkiye’de ise 43 aydır aralıksız artıyor. Aralıkta besin fiyatları bir evvelki aya nazaran yüzde 6,2 oranında arttı. Besin fiyatlarındaki yıllık artış ise 2023 yılı sonunda yüzde 100,2 olarak gerçekleşti.

TÜİK’in en son açıkladığı tüketim harcamalarıyla ilgili istatistiklere nazaran en varlıklı yüzde 20’lik kesim tüketim harcamalarının yüzde 16,6’sını, en fakir yüzde 20’lik kesim ise yüzde 35,8’ini besin için yapıyor. Münasebetiyle besin fiyatlarında Türkiye’de son 43 aydır yaşanan kesintisiz artış en fazla sabit gelirli ve fakir kesitleri olumsuz etkiliyor.

Yanlış ekonomik siyasetlerin besin fiyatlarında tetiklediği artış, ülkedeki açlık ve yoksulluk riskini giderek daha da büyütüyor. İktidarın, fakat seçimden sonra zımnen ‘akıl dışı’ ilan ettiği iktisat siyasetlerinin faturasını fakirler, yalnızca besinde değil öbür harcamalarında da yüksek enflasyon yoluyla ödemeye devam ediyor.

Türkiye’nin, bu yanlış siyasetlerle yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana besin fiyatları yüzde 670 oranında arttı. Öbür bir sözle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için vatandaşlar bu yıl aralık ayında 670 lira ödemek zorunda kaldılar.

2022 yılında yüzde 179,3’e kadar yükselen besin fiyatlarındaki yıllık artış bu yıl haziran ayına kadar baz tesiriyle, başka bir tabirle bir evvelki yılın birebir aylarında besin fiyatlarında yaşanan artışın bu yılın tıpkı ayındaki artıştan yüksek olması nedeniyle düşüş eğilimindeydi. Lakin bu yıl temmuz ayından başlayarak aylık artışlar tekrar evvelki yılın tıpkı ayındaki artış oranının üzerinde seyretmeye ve hasebiyle da yıllık enflasyon yine yükselmeye başladı. Haziranda yüzde 80,5’e indikten sonra temmuzda yüzde 92,2’ye çıkan besindeki yıllık enflasyon, ağustosta tekrar yüzde 100’ün üzerine yükselmişti. Eylülde yüzde 107,1’e ekimde yüzde 108,2’ye çıktı. Kasımda yüzde 104,1’le, aralıkta da yüzde 100,2 ile üç haneli oranlarda kalmaya devam etti.

“GIDA FİYATLARI SON ALTI AYDA TOPLAM YÜZDE 50,5 ORANINDA ARTIŞ KAYDETTİ”

Aralıkta, meyve dışındaki tüm harcama kümelerinde fiyatlar bir evvelki aya nazaran arttı. Ekmek, pirinç, un bulgur kümesi ile et-balık, süt ve süt eserleri, yağ, zerzevat, bakliyat üzere besin hususlarında evvelki aya nazaran kıymetli artışlar yaşandı.

Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları aralıkta bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 4,4 oranında artarken, et ve balık kümesi fiyatlarında yüzde 3.7 oranında artış kaydedildi. Et ve balık fiyatlarında 2023 yılının tümünde yana yaşanan artış yüzde 129,8 oldu. Aralıkta evvelki aya nazaran süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi harcamaları yüzde 3,2 oranında artarken, yağ fiyatlarındaki artış yüzde 2,9 olarak gerçekleşti. Meyve fiyatlarının yüzde 1,1 oranında gerilediği aralıkta zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 29,8 oranında artış yaşandı. Aralıkta bakliyat fiyatları yüzde 3,4, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi işlenmiş besin hususlarından oluşan başka besin fiyatları ise yüzde 2,4 arttı.

Vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin hususundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için aralıkta, bir evvelki aya nazaran yüzde 6,2 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı. Besin fiyatları son altı ayda toplam yüzde 50,5 oranında artış kaydetti.

“DÖVİZ KURU VE TARIM ESERİ ÜRETİCİ FİYATLARINDAKİ ARTIŞLAR BESİN FİYATLARINDAKİ YILLIK ARTIŞIN ÖNÜMÜZDEKİ AYLARDA DA ÜÇ HANELİ ORANLARDA KALMAYA DEVAM EDECEĞİNE İŞARET EDİYOR”

Bu yıl aralıkta geçen yılın tıpkı ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 55,4, et-balık fiyatlarında 129,8, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 55,5 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 77,7 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 104,9, zerzevat fiyatları ise yüzde 212,7 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 59,4, öbür besin fiyatları ise yüzde 78,1 oranında zamlandı.

Döviz kuru ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor. 12 aylık ortalama fiyatlar temel alınarak yapılan hesaplamaya nazaran ise 2023 yılındaki ortalama besin fiyatları 2022 yılındaki ortalamalara nazaran yüzde 103,5 oranında artış gösterdi.”