İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, enflasyonda tek haneye inme vaatlerinin verildiği, sıkı para siyasetlerinin uygulandığı 2023’ün son günlerinde yeni yıl için de öngörülerini açıkladı. Cumhuriyet’e konuşan Yılmaz, 2024 yılında Türkiye’yi bekleyen tablonun pek de iç açıcı olmadığını söyledi.
Yılmaz, yeni yılda vergi oranlarının daha da artacağını söyledi. İşsizlik sayılarına değinen Yılmaz, işsizlik sayılarının 2023’e kıyasla daha da artabileceği ihtimalini vurguladı.
Yılmaz röportajında özetle şunları söyledi:
“Asgari fiyat, emeğin karşılığı olan en az fiyat seviyesidir ve o fiyat de Taban Fiyat Tespit Komitesi ve TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranıyla belirleniyor. Hükümetten taban fiyat ile ilgili açıklamalar; hem 2024 yılında taban fiyat artışının yılda bir kere yapılacağı hem de ücretlilerin enflasyona ezdirilmeyeceği istikametinde. Lakin bu iki açıklama birbiriyle çelişiyor.
Asgari fiyata 2024 yılı için bir sefer ve enflasyona karşı “kısmen” koruyacak bir oran olarak yüzde 50 artış olursa net 17.104 TL, brüt 20.121 TL olacak. Patrona maliyeti ise yaklaşık 23 bin TL’yi geçecek. Taban fiyatın yüzde 50 üzeri her 5 puan artışı nette 550-600 TL artarken patrona maliyeti de 750-800 TL ortasında artıyor. Ayrıyeten ücretlilerin yarısından fazlası taban fiyat ve onun etrafında fiyat alıyor, o nedenle taban fiyat artışı öteki fiyatları de belirleyici oluyor.
ENFLASYON TEKRAR YÜKSELECEK
Büyümenin yavaşladığı, sıkı para siyasetinin firmalar üzerinde tesirlerinin göründüğü ortamda, çalışma barışını sağlayacak bir fiyat artış oranı belirlemek sıkıntı. Ayrıyeten taban fiyatın yüksek enflasyon ortamında 2024’te bir kere birinci altı aylık enflasyonu yükseltici tesir yapacak ancak enflasyonla çabanın fiyatların baskılanması üzerinden devam etmesi var olan adaletsizlikleri daha da artıracak.
İŞSİZLİK VE İFLASLAR ARTACAK
2023 yıl sonu enflasyonunun yüzde 65 civarında gerçekleşeceğini öngörüyorum. Enflasyon dinamikleri 2024 yılında da yerini koruyacak. Fiyat artışlarının tesiriyle 2024 yılında hizmet enflasyonundaki evvelki durum devam edeceğinden aylık enflasyonda gerileme sıkıntı. 2023 mayıs ve haziran aylarındaki sübvansiyonlu doğal faiz fiyatları nedeniyle gerileyen enflasyon baz tesiriyle mayıs ve haziran 2024’te yükselecek. Akabinde KDV ve ÖTV artışlarının da tesiriyle temmuz ve ağustos 2023’te çift haneye yaklaşmış olan enflasyon oranlarının bu sefer enflasyonu düşürücü baz tesiriyle bir gerileme görülse de 2024 yılının yüzde 45 civarında bir enflasyon ile tamamlanacağını düşünüyorum. Tüksek faiz ortamı kredileri yüzdürülen, yeni kredi imkanlarına ulaşamadığı için iflas riski yaşayan firma sayısını artıracak. İktisat soğumaya başlarken işsizlik oranlarında fiyat artışlarının da tesiriyle bir yükselme mümkün görünüyor.
VERGİLER GELECEK ARTIRIMLAR YAPILACAK
Seçimler, kamu harcamalarını dönemsel olarak arttıran bir nedendir. Buna yol açan temelde iki faktör var: Biri, siyasi partilere bütçeden aktarılan meblağlar, başkası de oy derdi taşıyan siyasi iktidarın popülist siyasetlerle kamu harcaması seviyesini arttırması. Seçimlerde medyan (ortanca) seçmenlerin kararı, çoğunluğun kararını yansıttığından medyan seçmen, en çok kamu hizmeti sunacak lakin daha az yükümlülük yükleyecek partilere oy vererek kamu harcamalarının artışına ve kamu gelirlerinin azalışına tesir yaparlar. Fakat seçim biter bitmez çoğunlukla maliye siyaseti sıkılaşır, zira bütçe seçimden yorgun çıkmıştır. Vergi artışları, artırımlar arka arda gelir, kamuda tasarruf gündeme taşınır.
