Türkiye yatırım, üretim, istihdam ve ihracat gayeli ekonomik program kapsamında çeşitli dalların gelişimini takviyelerle hızlandırmayı amaçlıyor.
Bu kapsamda uygulamaya alınan programlardan biri de YTAK oldu. Programla yüksek teknolojili eserlerin üretilerek yurt dışına katma pahalı satışı öngörülüyor. YTAK Programı, 20 Aralık’tan itibaren çeşitli alanlarda iş yapan kişi ve kuruluşların projelerini uygulamalarına imkan sağlayacak.
YTAK’a ait merak edilen 10 soru ve 10 karşılık şöyle:
Soru 1: YTAK nedir?
Nitelikli yatırımları desteklemek için oluşturulan bir program niteliği taşıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) programı yine yapılandırdı. Buna nazaran, firmaların yatırım projeleri için alacakları “teknoloji ve strateji puanı (TSP)”göz önünde bulundurularak, toplam yatırım fiyatı en az 1 milyar lira olan projelere aracı bankalar kanalıyla YTAK tahsis edilecek. Azami 10 yıl vadeli kullandırılacak kredilerin faiz oranı, TSP, yatırım kapsamında yurt dışından sağlanan finansman oranı, finansal sağlamlık değerlendirmesine bağlı olarak yüzde 30 ila yüzde 15 aralığında belirlenecek. Yeni YTAK Programı’na yıllık 100 milyar lira limit ayrıldı. Program kapsamında 3 yıl boyunca toplam 300 milyar lira limit tahsis edilmesi planlanıyor.
Soru 2: Kimler başvurabilecek?
Sadece Türkiye’de yerleşik şirketler YTAK’a başvurabilecek. Stratejik yatırımlar, proje bazlı yatırımlar ve Teknoloji Odaklı Sanayi Atılımı Programı kapsamında desteklenen yatırımlar, eser yahut teknoloji şartı aranmaksızın müracaatta bulunabilecek. Müracaat yapacaklarda, belirlenen stratejik öncelikli eser ve teknoloji alanı listesinde yer alan bir teknoloji alanında geliştirme faaliyetinde bulunma ve bu teknolojilere dayalı sistemlerin üretilmesine dönük yatırım yapılmasını hedefleyen projesi olma üzere koşullar aranıyor. Yatırım projelerinin büyüklüğü 1 milyar liradan az olamayacak.
Soru 3: Müracaatlar nasıl yapılacak?
YTAK için müracaatlar 20 Aralık’tan itibaren Bakanlıkça uygulamaya konulacak elektronik portal (https://yatirimkredisi.sanayi.gov.tr) üzerinden çevrim içi alınacak. Müracaatlar, ön müracaat ve kesin müracaat olmak üzere iki etaplı yapılacak. Türkiye’de yerleşik şirketler tarafından gerçekleştirilebilecek müracaatlar, portal üzerinden firmalar ismine yetkilendirilmiş gerçek bireyler tarafından yürütülecek.
Soru 4: Müracaatlarda kısıtlar neler?
YTAK’a bir yatırımcı en fazla 3 farklı müracaat yapabilecek. Tıpkı içerikle diğer bir müracaat yapılması durumunda mükerrerler reddedilecek. Finansman programının sona ermesi, durdurulması yahut programa tahsis edilmiş limitlerinin dolması durumunda yapılan duyuru kapsamında müracaat alınmasına son verilecek.
Soru 5: Ön müracaat ve kıymetlendirme basamağı nasıl olacak?
Ön müracaat süreci içinde sunulan bilgiler, “Firmanın projeyi muvaffakiyetle hayata geçirmek ve hedeflenen nitelikte üretim yapabilmek için gerekli teknik yeterlilik ve kapasiteye sahip olması” ön şartı açısından pahalandırılacak. Ön şartı sağladığına karar verilen müracaat sahipleri, kesin müracaat yapmaya hak kazanacak. Ön müracaat süreci içinde sunulan bilgilerin incelenmesi sonucunda, müracaatta düzeltilmesi gerekli (maddi yanılgı, uyumsuz beyan gibi) konular bulunduğunun anlaşılması halinde, müracaat sahibi düzeltme yapılması için bilgilendirilecek. Kıymetlendirme süreci, gerekli düzeltmelerin müracaat sahibince tamamlanmasının akabinde devam ettirilecek. Bakanlık kıymetlendirme kademesinde gerekli görmesi halinde ek bilgi talep edebilecek ve öteki kamu kurumları nezdinde yatırımcıya dair ya da yatırımla bağlantılı tüm datalara ulaşabilecek. Teknik Komite tarafından uygun görülmeyen, yatırım teşvik evrakı bulunmayan, ön şartı karşılamadığına karar verilen ve düzeltmenin talep edildiği halde yapılmadığının anlaşıldığı müracaatların kıymetlendirme süreci sonlandırılacak.
Soru 6: Kesin müracaat süreci nasıl işleyecek?
Kesin müracaat evresinde yatırımcının, “Yatırım Projesi Teknoloji/Strateji Kıymetlendirme Formu”nda yer alan kriterlerin değerlendirilebilmesi için mecburî tüm bilgi ve evrakları elektronik portal üzerinden sunarak başvurusunu tamamlaması gerekecek. Ön müracaatın onaylanmasını müteakip 3 ay içinde kesin müracaat tamamlanmazsa kıymetlendirme süreci sonlandırılacak. Kesin müracaat sürecinde sunulan bilgilerin incelenmesi sonucunda, müracaatta düzeltilmesi gerekli konular bulunduğunun anlaşılması halinde, müracaat sahibine gerekli düzeltmelerin yapılması için 1 ay müddet tanınacak. Düzeltmenin belirtilen müddette talep edildiği halde yapılmadığının anlaşılması durumunda kıymetlendirme süreci sonlandırılacak.
Soru 7: Puanlama sistemi nasıl olacak?
Kesin müracaatın tamamlanmasının akabinde Teknik Komitedeki lider ve üyelerin her biri tarafından ön şart haricindeki kriterlere nazaran puanlama yapılarak “Yatırım Projesi Teknoloji/Strateji Kıymetlendirme Formu” doldurulacak. Verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak oluşturulan form, elektronik portal üzerinden firmaya bildirilecek. Teknik Komite tarafından yatırım teşvik dokümanı bulunmadan finansman programına başvurması uygun görülen projeler için yatırımcıya ayrıyeten resmi yazıyla bildirim yapılacak.
Soru 8: Talep edilen dokümanlara nereden ulaşılacak?
Başvuru sürecinde yapılacak değerlendirmeye temel alt kriterler ve müracaat sahibinden talep edilecek bilgi ve evraklar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayına açılacak elektronik portalda ilan edilecek.
Soru 9: YTAK kapsamında kaç eser desteklenecek?
YTAK çerçevesinde 1 milyar lira ve üzeri seviyede yatırım projeleri için SARS ve koronavirüs aşıları, insülin içeren ilaçlar, hava filtreleyen ve arıtabilen makine ve aygıtların da yer aldığı 284 stratejik öncelikli eser belirlendi.
Soru 10: Finansman projesiyle hangi teknoloji alanları desteklenecek?
Program kapsamında akıllı şebeke ve lazer teknolojilerinden dijital ikizlere, dikey tarım uygulamalarından yeni jenerasyon araçlara, sanal gerçeklik sistemlerinden akıllı ve beyin implantlarına, yapay zeka temelli otonom sürüş teknolojilerinden blok zincirlere, giyilebilen teknolojilerden güç hasadı ve depolaması yapabilen esnek elektronik aygıtlara, besin hijyeni sağlamaya yönelik başta et eserleri olmak üzere robotik kesim teknolojilerinden ender hastalıkların tedavisinde kullanılacak ilaçlara, sıhhat kesimine yönelik 3 boyutlu yazıcı teknolojilerinden toz geri dönüşüm ve filtreleme sistemlerine kadar 261 teknoloji alanındaki projeler desteklenecek.
Programa ait değerlendirmeler
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, YTAK Programı’na ait yaptığı değerlendirmede, projenin Türkiye’yi ileriye taşıyacak, cari açığını düşürecek, teknolojik düzeyini yükseltecek stratejik yatırımlara, elverişli kaidelerde, uzun vadeli kredi sağlamayı hedeflediklerini söylemişti.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de programla dış ticarette değerli hissesi olan yüksek teknoloji eserlerin üretimine güçlü takviye sağlayacaklarını belirterek, “Cari açığı kalıcı olarak azaltmayı hedefliyoruz.” tabirini kullanmıştı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da “Bu program, yatırımcılarımızın uzun vadeli ve uygun şartlarda yatırım kredisine erişimini sağlayacak, yüksek teknoloji yatırımlarını hızlandıracak, cari istikrar ve fiyat istikrarına katkı sağlayacak.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
patronlardunyasi.com
