Pandemiyle birlikte dev yolcu gemilerinin söküm için geldiği İzmir Aliağa, bu sefer de piyasadan çıkan konteyner gemilerinin geri dönüşüm için değerli adreslerden biri oldu. EKONOMİ’ye konuşan Aliağa Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (GEMİSANDER) Lideri Kamil Önal, bu yıl en fazla söküme gelen gemi tiplerinden birinin konteyner gemileri olduğunu söyledi. Önal, 2024’te daha fazla ticari geminin söküme gelmesini beklediklerini söz etti.
Türkiye’de gemi söküm süreçleri İzmir’in Aliağa ilçesindeki geri dönüşüm tesislerinde yapılıyor. 22 gemi geri dönüşüm tesisinin bulunduğu Aliağa, Avrupa’nın da bu alandaki en kıymetli merkezlerinden biri. Zira Aralık 2018’den bu yana Avrupa menşeli gemiler, yalnızca Avrupa Kurulu Onaylı Gemi Geri Dönüşüm Listesi’ne giren tesislerde söküme gidebiliyor. Türkiye, ABD’deki bir tersane ile birlikte AB dışından listeye giren tek ülke olmuştu. Aralık 2018’de listeye 3 tesisi ile giren Aliağa, bu sayıyı Ocak 2020’e gelindiğinde 8’e kadar çıkarmıştı. Lakin, Avrupa Kurulu İzmir Aliağa’da faaliyet gösteren iki tersaneyi bu listeden çıkarınca Aralık 2022’de AB onaylı Türk tesis sayısı 6’ya düşmüştü. Avrupalı armatörler dünya filosunun yaklaşık yüzde 40’ına sahip.
2023’te 290 bin ton söküm yapıldı
GEMİSANDER Lideri Kamil Önal, bu yıl Aliağa’ya 63 geminin söküme geldiğini açıkladı. Bu gemilerin toplam tonajının 290 bin ton olduğunu tabir eden Önal, “Bu yıl kruvaziyerlerin yanı sıra söküme gelen konteyner gemilerin sayısı da fazlaydı” diye konuştu. Aliağa’da 2022 yılında toplamda 600 bin tonluk gemi sökümü yapılmıştı. Lakin 2022 yılında yükle yolcu gemileri tankerler ve çeşitli platformlar söküme gelmişti. 2024 yılında daha fazla ticari geminin söküme gelmesini beklediklerini söz eden Kamil Önal, global iktisattaki yavaşlama ve navlundaki düşüşün yanı sıra AB’nin yeni emisyon maksatlarının de ticari gemilerin söküme gönderilmesini hızlandırdığını tabir etti.
Türkiye, Akdeniz çanağında gemi geri dönüşüm faaliyetlerinin kesim olarak yapıldığı tek ülke pozisyonunda. Dünyadaki gemi geri dönüşüm faaliyetlerinin yüzde 97’si Türkiye’nin de dahil olduğu 5 ülke tarafından yapılıyor. Gemi söküm bölgesi olan Aliağa’da, 22 geri dönüşüm firması 28 parselde faaliyet sürdürüyor. Bu tesislerin toplam geri dönüşüm kapasitesi yaklaşık 1 milyon ton. Bu tonajın büyük kısmını AB’nin Onaylı Gemi Geri Dönüşüm Listesi’ne listeye giren tersaneler oluşturuyor. Yıllık olarak hurdaya ayrılan AB bayraklı gemi tonajı yaklaşık 2 milyon ton. AB listesine dahil olan tesislerin söküm kapasiteleri 1-1.5 milyon ton. Aliağa’daki öbür tesisler de listeye girmek için çalışmalarına devam ediyor.
ÜÇ AVRUPALI FİRMA SÖKÜM İŞİNİ BIRAKTI, AÇIĞI TÜRKİYE KAPATTI
Avrupa Komitesi, bu hafta yaptığı toplantıda Avrupa Gemi Geri Dönüşüm Tesisleri Listesi’nin 12. baskısını kabul etti. Türkiye’den BMS, Kılıçlar ve Anadolu gemi söküm tesisleri bu listeye girmeye hak kazanırken, komite ABD’de bulunan bir tersaneyi 5 yıl sonra yine listeye dahil etti. Finlandiya’da bulunan bir tersanenin ve Norveç’te bulunan beş tersanenin listeye dahil edilme müddetini de uzattı. Yeni listede ayrıyeten sırasıyla Danimarka, Hollanda ve Norveç’te bulunan üç tesis de artık gemi geri dönüşüm işinde olmadıkları için listeden çıkarıldı. Avrupa Listesi şu anda Avrupa’da (AB, Norveç ve Birleşik Krallık) 35 tersane, Türkiye’de 9 tersane ve ABD’de 1 tersane olmak üzere 45 gemi geri dönüşüm tesisi içeriyor. Aralık 2018’den bu yana Avrupa menşeli gemiler, Onaylı Gemi Geri Dönüşüm Listesi’ne giren tesislerde söküme gidebiliyor.
