Burak ARTUNER
Dün akşam Suudi yetkililerin ‘Cumhuriyet ve Atatürk hazımsızlığı’ nedeniyle patlak veren skandalın haberlerini maçı izlemek için orada bulunan Genel Yayın Direktörümüz Toygun Atilla’dan alırken, gececi arkadaşım Eneshan Solmaz’la durumu özetlemeye çalışıyorduk.
Bu sırada Eneshan pratik zekasıyla olayı “Her şey Arapsaçına döndü ağabey” deyince, aklıma tahminen de tüm bu yaşanan hazımsızlığın tarihi özetleyen o meşhum isyanın münasebetleri geldi aklıma. Birinci kitabım Kayıp Topraklar’da da ayrıntılarıyla yazdığım bu olayı İşverenler Dünyası okurları için yine kaleme aldım… İşte dün geceyi yaşatan zihniyetin, bugün tahminen de İslam dünyasını bölen hatta Filistin’de yaşananlara taban hazırlayan o ayrımcı zihniyetin içyüzü:
Birinci Dünya Savaşı’nda İngilizlerle bir olup Osmanlı’ya ihanet tarihî bir gerçektir. Ne yazık ki bu tarihi gerçekler bugünlerde diğer bir istikamete saptırılarak, değiştirilmeye çalışılıyor. Fakat ben ‘Tarih ırmağının asla bilakis akıtılamayacağına’ inanlardanım. Yaşananlar da bu fikrimi doğrular nitelikle gelişiyor.
Birinci Dünya Savaşı öncesi Osmanlı ordusu içinde Arap asıllı subaylar da vardı. Bunlar Arap milliyetçisi olarak ortaya çıkıyorlar ve seslerini yükseltiyorlardı. Daha sonra Şerif Hüseyin’in isyanında Türklere karşı savaşacaklardan birisi Aziz El Mısri’ydi.
Aziz El Mısri Harbiye’yi 1904 yılında bitirdi. 3. Ordu saflarında Makedonya’da misyon yaptı. Sınıf arkadaşı olan Enver Beyefendi (Paşa) ve başkalarıyla birlikte o da İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin birinci üyelerindendi.
Enver Paşa’nın sınıf arkadaşı olan Binbaşı Aziz El Mısri’yle ilgili en enteresan anekdotlardan birini Cemal Paşa anılarında anlatmıştır. Saf değiştiren Binbaşı Aziz Bey’i Cemal Paşa anılarında: “Gözünü şöhret hırsı bürümüş,” olarak tanım eder.
“SİZ TÜRKLER BİZ ARAPLAR’I …“
Cemal Paşa, Aziz Bey’i 1904’te stajyer yüzbaşı olduğu devirden tanıyordu. Hareket Ordusu’nda da vazife alan Aziz Bey’le bir gün rastlaşıp konuşurlarken, Cemal Paşa, Osmanlı birliği ve hilafeti için Arap milliyetçilik akımının tehlikelerinden bahsediyordu. Aziz Bey’in yüzü birden değişti. Soğuk bir halla: “Arapların, yerden göğe kadar hakları var. Siz Türkler biz Araplar hakkında şimdiye kadar imhadan, tahkirden, tezyiften öbür ne yaptınız ki, artık bizden dostça muamele bekliyorsunuz. Unutuyor musunuz ki, İstanbul’da köpekleri çağırmak için “Arap!.. Arap!.. Arap!..” dersiniz. En muğlak sıkıntıları izah için “Arap saçı üzere,” dersiniz, “Ne Arabın yüzü! Ne Şam’in şekeril” tabiri ebediyen kullandığınız sözlerdendir. Şairinizin “Şamdan çıktığım akşama, dedim Şam-ı Şerif” mısrası en beğendiğiniz kinayelerdendir.
“TATARLAR’A KİNİMİZİ BİLMEZ MİSİNİZ?”
Bütün bunlar yetmiyormuş üzere Bağdat ve umumiyetle Irak bölgesinin yıkıcısı Hulagu’nün kuşağından bir ahlaksız Tatarı Şam ordusuna müşir (mareşal) tayin ettiniz. Arapların Tatarlar aleyhindeki hislerini ve kinini bilmez değilsiniz. Hal bu türlü iken Osman Paşa’yı V. Ordu Mudürlüğü’ne göndermek, Arapları aşağılamaktan diğer bir emel taşıyamaz.” dedi.
Karşısındakinin bir Arap milliyetçisi olduğunu o vakit anlayan Cemal Paşa, bu kelamları işitince ‘Bu kadar zeki bir şahıstan nasıl bu türlü aptalca kelamlar çıktığına’ hayret etti. Tatar diye aşağıladığı Osman Paşa hakkındaki kelamlarını de Aziz Beyefendi ile Makedonya’da ortalarında geçen şahsi kine bağlamıştı. Zira Aziz Beyefendi, Makedonya’da görevliyken, teftiş için o bölgeye gelen Osman Paşa’nin ebediyen herkese karşı takındığı alaycı halinden ve kullandığı sert ve apaçık kelamlardan kırgın olarak şiddetli karşılıkta bulunmuştu. Karşılığın açıkça olmasından şaşıran Osman Paşa, mevkiinin gururunu kurtarmak emeliyle Aziz Bey’in hapsedilmesini emretmişti.
“ANADOLU TÜRKLERİ ARAPLARA HÜRMETLİDİR”
Cemal Paşa, Anadolu Türklerinin Araplar hakkındaki büyük hürmetinden bahsederek, her birisi kim bilir ne üzere hadiseler tesiniyle halk lisanında küçük düşürülmüş olmaktan diğer bir mahiyete haiz olmayan bu kelamları dikkate almanın, İslam âlemi için telafisi imkansız bir felakete neden olabileceğini söyledi.
TÜRK YANLISI ARAPLARI KANDIRMAYA ÇALIŞTI
Trablusgarp’ta da savaşan Aziz Beyefendi, oradaki Türk yanlısı Arapları da ikna etmeye çalışınca, Enver Paşa’nın sabrı tükendi ve kendisinin tutuklanmasını emretti. Bingazi’de bulundukları esnada hükümet işlerine sarf etmek için kendisine teslim ettiği yaklaşık otuz bin liranın hesabını vermediği ve bunları zimmetine geçirdiği savıyla Aziz Bey’i Divani Harp’e verdi. Aziz Bey’in tutuklanması üzerine İstanbul’daki bir kısım Arap gençliği ayaklandı. Cemal Paşa o sıralarda bakanlık yapıyordu. Arap temsilciler, çalmadık kapı bırakmıyorlar ve Aziz Ali Bey’in özgür bırakılmasını istiyorlardı. Bu çerçevede Şamlı ve Beyrutlu beş gençten oluşan bir mebus heyeti Cemal Paşa’yı da ziyaret ettiler. Ziyaretlerinin hedefini izah ettikten sonra, Enver Paşa’yla görüşüp Aziz Bey’in affını temin etmesi halinde, Arap gençliği üzerinde yeterli bir izlenim bırakacağını söylediler. Nihayet Divanı Harp, Aziz Ali Bey’in idamına karar verdi. Artık karar Enver Paşa’nın önünde imzayı bekliyordu.
İDAMINI ÖNLEDİ, VERDİĞİ NAMUS KELAMINI TUTMADI
Ancak Cemal Paşa katıldığı bir davette herkesin, idam kararını Enver Paşa’nın ferdî hırsı olarak yorumladığını ve Enver Paşa’nın herkesin gözünde “Kendi intikam hissini tatmin için kendisiyle bir arada Bingazi’yi müdafaa etmiş olan değerli bir subayı yok etmek isteyen adam,” olarak görüldüğünü fark etti. Cemal Paşa da Enver Paşa’ya gönderdiği dört, beş satırlık bir tezkerede: “Azizim Enver! Aziz Bey’in aleyhinde askeri Divan Harp tarafından bulunmuş olan kanıtlar ve emareler her ne olursa olsun, herkes seni itham ediyor. Aziz Bey’i yüksek afla affet. Bir daha Türkiye’ye gelmemek üzere burasını terk edip gitmesini de ben temin ederim.” dedi. Enver Paşa tezkereye yanıt vermedi. Ancak sonraki gün Aziz Ali’nin affedildiğini telefon ile kendisine bildirdi.
Zaten bu haberi almış olan Aziz Bey’in kardeşi, Mösyö George Remond ile Cemal Paşa’nın ziyaretine geldi ve kendisine teşekkür ettiler. Cemal Paşa, onlara, Aziz Ali Bey’in hapishaneden çıkar çıkmaz doğruca Mısır’a gitmesini, Osmanlı memleketleri siyasetiyle meşgul olmamasını ve teşekkür için kendisine gelmemesini, affı için de aracılıkta bulunduğuna dair hiç kimseye tek kelam söylememesini istedi.
Yakınları Cemal Paşa’ya buna uyacaklarına dair namus kelamı verdiler. Lakin Aziz Beyefendi, kelamında durmadı.
İNGİLİZLERLE İŞ BİRLİĞİ VE PAŞALIK RÜTBESİ…
Bir mühlet sonra patlayan Dünya Savaşı’nda Osmanlı’ya ihanet eden Mekke Şerifi Hüseyin’in birliklerine karıştı. Karşılığında isyandan sonra kıymetli misyonlara getirildi. Şerif Hüseyin paşalık rütbesi vererek onu harbiye nazırı ve Arap orduları başkumandanı atadı. 1922 yılında Mısır’da İngiltere himayesinde kurulan krallık rejiminde kıymetli vazifeler aldı. 1926’da Aziz El Mısri Mısır Harp Akademisi kumandanı oldu. 1938’de Türkiye’ye de geldi. 1954’te Mısır’ın Moskova büyükelçiliğine atandı. Bugün bile Arap tarihçilerinin Arap milliyetçiliğinin en kıymetli önderlerinden saydıkları Aziz El Mısri, 1965’te öldü.
patronlardunyasi.com
