Yeni iktisat idaresinin “sıkı para politikası” ve “seçici kredi” siyaseti ile yükselen faizler ve ölçü kısıtlaması üzere faktörler tüketici kredisi kullanımını baskılarken, tüketiciler giderek artan oranda kredi kartı kullanımına yüklendi. Son devirde gecikme faizlerinin yükselmesi, nakit avans limitinin aşağı çekilmesi üzere zorlaştırıcı tedbirlere karşın çığ üzere büyüyen ferdi kredi kartı borçları 24 Kasım prestijiyle 1 trilyon 43,6 milyar lira ile rekor bir seviyeye ulaştı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine nazaran yurttaşların kredi kartları ile yaptığı borçlanmanın bakiyesi 27 Aralık 2022 prestijiyle 446,6 milyar lira seviyesinde bulunuyordu. Kişisel kredi kartı borç bakiyesi, bu yıl süratli bir büyüme kaydederek şubatın son haftasında 500 milyar, nisanda 600 milyar, haziranda 700 milyar, temmuzda 800 milyar ve eylülde 900 milyar lirayı aşmış, ekimin son haftası prestijiyle 991,9 milyar lira olmuştu.
Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine nazaran, kelam konusu borçlar 3 Kasım prestijiyle ise birinci defa 1 trilyon lira hududunu geçmişti. 24 Kasım prestijiyle şu ana kadarki en yüksek seviyesine ulaşan kişisel kart borçlarında 2022 sonundan bu yıl 24 Kasım’a kadar olan periyottaki büyümenin yüzde 133,7 oranında net 597 milyar lira olduğu belirlendi.
458 MİLYARI TAKSİTLİ BORÇ
Anılan tarih prestijiyle kişisel kredi kartı borç bakiyesinin 457,8 milyarı taksitli, 585,8 milyar lirası ise tek çekimlik alışverişler kaynaklı. Yılbaşından 24 Kasım’a kadar olan devirde taksitli borçlar yüzde 110,3 oranında net 240,1 milyar lira, öbür kart borçları ise yüzde 155,9 oranında net 356,9 milyar lira arttı. Kart borçlarındaki süratli büyümede; sağlam ve yarı sağlam tüketim mallarında tüketici kredisinin yerini “kredi kartına taksit” uygulamasının alması ve ekstredeki aktüel birikimli borcun minimum fiyatını ödeyerek kalan kısmı öteleme davranışının da tesiri bulunuyor.
EN ÇOK BORÇ ÖZEL BANKA KARTLARI İL
BDDK datalarına nazaran 24 Kasım prestijiyle kişisel kredi kartı borçlarının 209,1 milyarı kamu, 440,3 milyarı özel ve 383,5 milyarı yabancı olmak üzere 1 trilyon 32,9 milyar lirası mevduat bankalarının kartları ile 10,7 milyar lirası ise “faizsiz bankacılık” diye bilinen iştirak bankalarına ilişkin kartlarla gerçekleşti.
2022 sonu ile bu tarihe kadar olan periyotta mevduat bankalarının alacak bakiyesi yüzde 133,6 oranında net 590,7 milyar, iştirak bankalarınınki de yüzde 148,8 oranında 6,4 milyar lira büyüdü. Mevduat bankaları kümesinde oransal bazda en süratli büyüme yüzde 143,4’le kamu mevduat bankalarının, ölçü bazında ise net 248 milyar lira ile özel bankaların ferdî kredi kartı alacağında yaşandı.
KONUT VE MUHTAÇLIK KREDİSİNDE FREN
Kart borçlarının süratle büyüdüğü anılan devirde konut, taşıt ve muhtaçlık kredilerinin toplam bakiyesi net 386,7 milyar liralık bir artışla 24 Kasım prestijiyle 1 trilyon 470,1 milyar lira oldu. Kişisel kredi kartı borçlarındaki rekor büyümeye karşılık toplam tüketici kredilerindeki artış yüzde 35,7’le enflasyonun çok altında kaldı.
Başka deyişle kredi kartı borçlarının bilakis tüketici kredisi hacmi, gerçek bazda daraldı. Bu kapsamda en büyük kısmı oluşturan muhtaçlık kredileri yüzde 39,4’luk bir artışla 939,3 milyar, konut kredileri de yalnızca yüzde 22,3 artışla 440,7 milyar lira oldu. Toplamdaki hissesi küçük olan taşıt kredileri ise yüzde 81,7 ile enflasyonun üstünde bir artışla 90,1 milyar liraya yükseldi
İHTİYAÇ KREDİSİNİN YERİNİ KART ALDI
Gereksinim kredilerinde fren-kartla borçlanmada süratli artış sürecinde, ferdî borçlanmada yük kredi kartına kaydı. Öbür deyişle tüketimin finansmanında muhtaçlık kredisinin yerini giderek artan oranda kartla borçlanma aldı. 2022 sonunda gereksinim kredisi hacminin yüzde 66’sı seviyesinde ve ondan 227 milyar lira daha az olan kişisel kart borç bakiyesi, eylül ayında gereksinim kredisi hacmini yakaladı. İzleyen periyotta ferdî borçlanmada kredi kartına kayış artarak devam etti. 24 Kasım prestijiyle muhtaçlık kredisi hacminin 104 milyar lira üzerine çıkan ferdi kart borçları, onun yüzde 111’i seviyesinde oluştu.
BİREYSEL BORÇLANMA 2,5 TRİLYONU AŞTI
Bu gelişmelerle, ferdi kredi kartı borçları ve tüketici kredileri toplamından oluşan ferdî borç bakiyesi anılan devirde yüzde 64,3’lük bir artışla 2 trilyon 513,7 milyar liraya ulaştı. 2022 sonunda kelam konusu hacim 1 trilyon 530 milyar lira seviyesinde bulunuyordu. Yılbaşından 24 Kasım’a kadar olan periyotta kişisel borçların toplam hacminde, büyük kısmı kredi kartlarından kaynaklanan net 983,7 milyar liralık bir büyüme yaşandı.
114 MİLYON KREDİ KARTI DOLAŞIMDA
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) bilgilerine nazaran, 2022 sonu prestijiyle Türkiye’de 99 milyon 489 bin 990 olan toplam kredi kartı sayısı, bu yılın ekim sonu prestijiyle 113 milyon 948 bin 320’ye ulaştı. Kredi kartı adedi yılbaşından bu yana yüzde 14,5, son bir yılda ise yüzde 18 artış gösterdi. Kredi kartı sahibi olmada minimum yaş sonu 18 olarak uygulanıyor.
18 yaş ve üzeri nüfusun 60 milyon dolayında olduğu dikkate alındığında kişi başına yaklaşık 2 kredi kartı düşüyor. Lakin kimi bankalar 18 yaş altına da kart çıkarabiliyor. Ebeveynlere ilişkin kartlar üzerinden “ek kart” yahut “ilk imza”, “genç kart” üzere uygulamalarla kart alma yaşı 12’ye kadar inebiliyor.
patronlardunyasi.com
