Cumhurbaşkanlığı Hukuk Siyasetleri Şurası, milyonlarca çalışanı ilgilendiren iş kanunlarında değişiklik çalışması başlattı.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine nazaran 1952 tarihli Basın İş Kanunu, 1967 tarihli Deniz İş Kanunu ve başka tüm çalışanları kapsayan 2003 tarihli İş Kanunu’nda değişiklik yapılacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu’nun (TİSK) düzenlediği Ortak Paylaşım Forumu’ndaki konuşmasında bu mevzuda şöyle dedi:
“Hukuk Siyasetleri Konseyimiz bünyesinde çalışma hayatımıza ait mevzuat dağınıklığının giderilmesine yönelik bir çalışma yapıyoruz. Ferdî iş kanunları ve kişisel iş hukukuna ait öteki kanunlarda yer alan düzenlemeleri tek bir temel iş kanunuyla bütüncül bir yapıya kavuşturmayı hedefliyoruz. Bu çerçevede ortaya çıkacak Türk İş Kanunu ile aktifliği ve verimliliği artırabileceğimize inanıyoruz. Hazırlıklarımız tekemmül ettikten sonra inşallah bu sıkıntıyı Meclisimizin ve kamuoyumuzun takdirine sunacağız.”
SOSYAL TARAFLAR TEK KANUNDA BİRLEŞTİRMEYE SICAK BAKMIYOR
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı da iş kanunlarında yapılacak değişiklikler konusunda Üçlü Müracaat Kurulu’nda yer alan personel ve patron örgütleri ile iki gün alt komite toplantıları gerçekleştirdi. Personel ve patron örgütlerinin temsilcileri iş kanunlarının tek bir kanunda birleştirilmesi halinde kaos yaşanacağını belirterek karşı çıktılar. Kanunları birleştirmek yerine her kanunla ilgili farklı ayrı revizyon yapılmasını önerdiler. Personel ve patron örgütlerinden iş kanunları ile Sendikalar ve Toplu İş Kontratı kanunu ile ilgili yaşadıkları meselelere ait görüş ve tekliflerini yazılı olarak hazırlamaları istendi.
ESNEK ÇALIŞMA ETKİNLEŞTİRİLECEK
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının 2024-2028 Stratejik Planı’nda iş kanunlarında yapılacak değişikliklere ait ipuçları yer aldı. Planda 4857 Sayılı İş Kanunu’nun güncellenerek değişiklik yapılmasına muhtaçlık duyulan konular şöyle sıralandı:
– İş Kanununda yer alan mevcut esnek çalışma düzenlemelerinin aktifleştirilmesi gerekmektedir.
– Personel açısından yaşamsal değere sahip olan fiyatın ödenmemesi yahut eksik ödenmesi halinde kast ögesinin aranması, idari para cezası açısından caydırıcılık ögesini azaltmaktadır.
– Mevcut düzenlemede fiyatın günlük ya da maktu belirleneceğine ait rastgele bir düzenleme bulunmadığından ayın 28, 29, 30 yahut 31 gün sürmesi hallerinde fiyatın ne biçimde belirleneceği ve ödeneceği konusunda farklı uygulamalar ve ihtilaflar ortaya çıkmaktadır.
– Çalışma müddetlerinin belgelendirilmemesine ait idari para cezası öngörülmediğinden çalışanların haklarının belirlenmesi ve ihtilafların ortadan kaldırılması güçleşmektedir.
– Kanunda genel tatil fiyatının ödenmemesine ait idari para cezası açıkça öngörülmediğinden sorun yaşanmaktadır.
– En son süreç ortaya çıkmadan evvel iş müfettişlerince düzenlenen tespit tutanaklarına dava açılması, farklı ve birbirine muhalif olabilecek kararların verilmesine, ortaya çıkmasına neden olmakta, teftişler nihayetlenmeden evvel ihtilafa bahis olmaktadır.
– 4857 Sayılı Kanun kapsamında bulunmayan “50’den az emekçi çalıştırılan tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerleri” ile “Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci unsurunun tanımına uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde çalışan işçiler” kanunda yer alan ve Anayasal bir hak olan yıllık fiyatlı müsaade kararlarından faydalanamamaktadır.
– Personellerin işyerinde çalışmalarına pürüz teşkil edecek yaş, cinsiyet ve sıhhat durumlarının varlığı halinde bunlar çalışmaktan alıkonulamadığı için sıhhat ve beden bütünlüklerinin korunması aktif bir biçimde temin edilememektedir.
– İş Kanunu kapsamında bulunmayan çocuk çalışanlarla ilgili mevzuat düzenlemesine muhtaçlık bulunmaktadır.
BASIN İŞ KANUNU 1952 YILINDA ÇIKTI
Bakanlığın Stratejik Planı’nda 5953 Sayılı Basın İş Kanunu’nun 1952 yılında yürürlüğe girdiğine dikkat çekilerek bölümün yeni gereksinimlerine yanıt verebilecek nitelikte yeni olmadığı belirtildi. Kanunun dalın yeni gereksinimlerine karşılık verebilmesi hedefiyle toplumsal taraflarla işbirliği içerisinde katılımcılık ve toplumsal diyalog temeliyle güncellenmesine gereksinim bulunduğu kaydedildi.
854 Saylı Deniz İş Kanununun ise Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün denizcilik dalı ile ilgili 36 Sayılı Sözleşmesi’nde değişiklik yapan 2006 tarihli Denizcilik Çalışma Sözleşmesi’ne uyumlu olmadığı belirtildi. Deniz İş Kanunu 1967 yılında yürürlüğe girdi.
SENDİKAL YETKİ TESPİTİNDE KOLAYLIK
Stratejik Plan’da 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Mukavelesi Kanunu’nda görülen aksaklıklar ise şöyle sıralandı:
– Kanunda iş mukavelesinin sendikal nedenle fesih edilip edilmediğin tespitine ait ölçüt bulunmamaktadır. Sendikal nedenle feshin geçersizliğinin ispatının kolaylaştırılabilmesi için mevzuatta düzenleme yapılması gerekmektedir.
– Yetki tespit otomasyon sistemine ait kâfi ikincil mevzuat düzenlemesi bulunmamaktadır. Yetki tespiti itirazlarına ait davaların azaltılabilmesi için yetki tespiti otomasyon sisteminde güncelleme ve ikincil mevzuat çalışması yapılmalıdır.
– Kanunda idari yaptırımlar düzenlenmiş olmasına rağmen kanuna muhalefetin nasıl inceleneceğine ve denetleneceğine ait kararlar bulunmamaktadır. Kanuna teftiş ve kontrol unsurlarının eklenmesi gerekmektedir.
YİRMİ YIL SONRA EN KAPSAMLI DEĞİŞİKLİK
İş Kanunlarıyla ilgili daha evvel en kapsamlı değişiklik yirmi yıl evvel yapıldı. 1475 Sayılı İş Kanunu’nun yerine 2003 yılında 4857 Sayılı İş Kanunu çıkartıldı. 1475 Sayılı Kanunun yalnızca kıdem tazminatıyla ilgili 14’üncü unsuru yürürlükte bulunuyor. 4857 Sayılı Kanun çıkartılırken, iş teminatı ile ilgili kararları Basın ve Deniz İş Kanunlarına da yansıtıldı.
Basın İş Kanunu ile ilgili 1961 yılında çıkartılan 212 Sayılı Kanun’dan sonraki en kıymetli değişiklik ise Anayasa Mahkemesi’nin 2019 yılında verdiği kararlar nedeniyle basın çalışanları lehine olan kararların iptali oldu.
