İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, iktisat idaresinde gerçek adımlar atıldığını, yapılması gerekenlerin yapıldığını ve şu anda izlenen siyasetin yeterli bir öngörülebilirlik sağladığını belirterek, “O nedenle kanaatimce başarılı sonuçlar alınacaktır, geleceğe müspet bakıyorum.” dedi.
Aran, “Bankacılık Söyleşileri” kapsamında AA’ya yaptığı açıklamada, 2023’ün, Türkiye iktisadı için iktisat siyasetinde değişimlerin yaşandığı bir yıl olduğunu gördüklerini, birinci yarıda baz tesiriyle ve düşen güç fiyatlarının katkısıyla gerileme eğilimi sergileyen yıllık enflasyonun, haziranda TL’nin kıymet kaybının gecikmeli tesirleri ile temmuzda yönetilen ve yönlendirilen fiyatlarda yapılan artışlarla yine yükseliş eğilimine girdiğini ve yüzde 60 düzeyinin üzerine çıktığını söyledi.
Faiz oranlarındaki yükselişin iç talep üzerindeki tesirinin 2024’ün bilhassa birinci yarısında da devam edeceğinin anlaşıldığını kaydeden Ortan, gelecek periyotta mevcut iktisat siyasetlerinin enflasyon beklentileri üzerindeki olumlu tesirlerinin belirginleşmeye başlamasının Türkiye’de enflasyonla uğraşta kıymetli olacağını, 2024’ün ikinci yarısından itibaren baz tesirinin de katkısıyla dezenflasyonist periyodun başlayabileceğini söz etti.
2024 sonunda enflasyonun süratle yüzde 36-42 bandına gelebileceğini, bu bahiste kararlılıkla adım atıldığını düşündüğünü lisana getiren Ortan, şöyle devam etti:
“Bir yandan nakdî sıkılaşma için gerekli ortam sağlanırken, öbür yandan ülkenin dur-kalk yapmaması ismine en uygun şartlarda yatırım ortamının sağlanması mümkün. Yanlışsız adımlar atılıyor, yapılması gerekenler yapılıyor ve şu anda izlenen siyaset yeterli bir öngörülebilirlik sağlıyor. O nedenle kanaatimce başarılı sonuçlar alınacaktır, geleceğe olumlu bakıyorum.
Geldiğimiz nokta, çok değerli ve bir o kadar hassas. Hepimiz çok dikkatli olmalı, ihtimamla hareket etmeliyiz. Siyaset faiz oranının son alınan kararla yüzde 42,5’e geldiğini düşündüğümüzde hem mali sıkılaşma hem ona eşlik eden miktarsal sıkılaşma hem de seçici kredi siyasetiyle desteklenen sistem -makro ihtiyati önlemleri de işin içine kattığınız zaman- gerçek bölüm, üretim, finansa erişim ve finansal istikrar açısından bizi hassas, çok dikkatli yönetilmesi gereken bir noktaya getirdi. İçinde bulunduğumuz periyot, riskleri dikkatli yönetmemiz ve olumluluğun devam etmesi için yapılacakları kesinlikle tartışarak, konuşarak, istişareyle yapmamız gereken bir devir. Yoksa ‘ben yaptım oldu’ anlayışıyla tekrar bu hassas istikrarda bir şeyi kaybedersek, örneğin, gerçek dal artan finansman maliyetlerinin üstesinden gelemez ve üretkenliğini, verimliliğini, karlılığını kaybeder hale gelirse tekrar meselelerle karşılaşabiliriz.”
“ŞU ANDA RİSKLERİ YÖNETİLEBİLİR, MAKUL DÜZEYDE BULUYORUM”
Hakan Ortan, şu anda riskleri yönetilebilir, makul düzeyde bulduğunu tabir ederek, “Yönetirken dozu çok güzel ayarlamalı ve vakit zaman içine düştüğümüz yanlışı tekrarlamamalıyız. ‘Bankalar kazanırsa gerçek dal kazanamaz, gerçek bölüm kazanırsa bankalar kazanamaz’ üzere bunların birbirinin aleyhine olduğu konusundaki ön yargılarımızı, paradigmamızı değiştirmemiz, birlikte hareket etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Şayet biz ülkemizin büyümesinden, büyümenin sürdürülebilir olmasından, refahın artmasından, iktisattaki problemlerin giderilmesinden bahsediyorsak ve bu hususta adım atacaksak bir ortada olduğumuzu, birlikte hareket etmemiz gerektiğini bilmemiz gerekiyor.” diye konuştu.
Türkiye’nin, tasarruflarını kâfi seviyeye getirememiş, birikimlerini artıramamış bir ülke olduğunu belirten Ortan, “Dolayısıyla dış kaynağa gereksinimimiz var. Mevcut tasarruflarımız ülkemizin büyümesi ve refahın artması için kâfi değil. Kesinlikle bu fotoğrafın içine dış kaynak almamız gerekiyor.” dedi.
“ŞU ANDAKİ FAİZ ORANI DIŞ KAYNAĞIN GELMESİ İÇİN KÂFİ BİR SEVİYE”
Şu anda gelinen siyaset faizi olan yüzde 42,50’lik düzeyin; yabancı sermayenin, dış kaynağın Türkiye’ye akması için kâfi olduğunu aktaran Ortan, şunları kaydetti:
“Onların beklediği şeyin mahallî seçimler olmadığını düşünüyorum. Zira hiçbir yatırımcı, bir ülkeye giderken o ülkede lokal seçim sonuçlarıyla ilgilenmez. Ülkenin genel seçim sonuçlarıyla ilgilenir, siyasi istikrarına bakar. Yabancı yatırımcı, bir kentin belediye liderinin kim olduğuna bakmaz. Yabancı yatırımcı, faiz düzeyinin son nokta olup olmadığıyla, kur ve enflasyon öngörüleriyle giriş yapmak için uygun vakit olup olmadığıyla ilgilenir.
Son metne bakınca Merkez Bankası’nın en fazla bir seferlik daha 2,5’lik bir marjı elinde tuttuğu anlaşılıyor. Yüzde 42,50 düzeyi, yabancı yatırımcının ‘ben bu ülkeye girerim, onların 2 yıllık, 5 yıllık kağıtlarını bu düzeyden alırım ve bundan da para kazanırım’ dediği karlı bir ortam sağlıyor. Geleceğe müspet bakmamın nedeni; yabancı sermaye akışı, yabancı sermayenin direkt yatırım halinde olmasa bile sıcak para olarak adlandırsak da Hazine’nin 2 yıllık ve 5 yıllık kağıtlarına girmesine yönelik beklentimdir. Dış kaynağın içeride ihracata, ithal ikamesi üretime, turizme aktarılması, ‘büyürken cari açık vermeyen bir iktisada sahip olacağım’ telaffuzunu gerçekleştirmek için bir fırsat olacak.”
“SICAK PARANIN CAZİBESİNE KAPILMAMALIYIZ, KAYNAKLARI ÜRETİME AKTARMALIYIZ”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, kaynakların hakikat kullanılmasının değerini vurgulayarak, “Eğer sıcak paranın cazibesine kapılır tıpkı süratle, birebir motivasyonla devam etmez ve bulduğumuz dış kaynağın rehavetiyle tüketime yönelirsek bu kıssada tekrar yarım kalırız. Birebir problemlerle bir kere daha yüzleşiriz. O yüzden gerçek kesimin ve finansal kesimin temsilcileri olarak gelmekte olan, önümüzdeki yıl gelecek olan dış kaynağın gerçek alanlarda kullanılmasının birinci önceliğimiz olduğunu düşünüyorum. Bu, finansın geleceği için de ekonomimizin geleceği için de temel kaide.” halinde konuştu.
Buldukları kredilerin kesinlikle ve kesinlikle üretime dönüştürülmesi, istihdam artışıyla desteklenmesi, ihracat, tarım ve turizm kesimlerinin stratejik olarak desteklenmesi gerektiğini kaydeden Ortan, kaynakların tarıma, turizme, ihracat odaklı üretime, ithal ikamesi üretime aktarılması gerektiğini söyledi.
Aran, “Önümüzde tarihî olarak bu türlü bir fırsat var. Bu fırsat elimize geçmiş durumda. Bundan hakikat formda yararlanmamız gerekiyor.” dedi.
“ÜRETKEN YAPAY ZEKA, ÇALIŞAN VE MÜŞTERİ TECRÜBESİNİ EŞSİZ DÜZEYLERE TAŞIYACAK”
Bankacılık bölümündeki yenilik ve trendlere de değinen Ortan, derin öğrenme temelli analitik modeller ve doğal lisan sürece teknolojisiyle geliştirilen sanal asistanlar ile son yıllarda insansı ve şahsileşmiş dijital tecrübeler sunma manasında büyük ilerleme kaydedildiğini söz etti.
Aran, “Ancak üretken yapay zeka, daha evvel benzerini görmediğimiz ölçekte şahsileşmiş, daha derin ve neredeyse insansı etkileşimler yaratmanın kapılarını aralayarak dijital tecrübede ihtilal niteliğinde tesirler yaratmış durumda. Mevcut yapay zeka teknolojilerinin üretken yapay zeka ile harmanlanarak iş süreçlerinin güzelleştirilmesini sağlayacağını ve hem çalışan hem de müşteri tecrübesini eşsiz düzeylere taşıyacağını öngörüyoruz. Üretken yapay zeka, beynimizi daha efektif kullanma ve insan beyninden daha yanlışsız biçimde yararlanmanın ilacı. Gereksiz yere ezberlemek, aklımızda tutmak zorunda değiliz. Her an o bilgi güya beynimizde üzere yaşayabilir olmak beynin de kapasitesini artırıyor. İnsanlığın bundan sonraki gelişiminde sıçramayı yaptıracak ileri bir teknoloji olduğu için heyecanlanıyor ve biraz da endişeleniyoruz.” diye konuştu.
“AÇIK BANKACILIKTA REKABET ARTACAK, AÇIK FİNANSA GEÇİŞ YAŞANACAK”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, Merkez Bankası’nın yasal düzenlemeleri doğrultusunda Türkiye’de Ocak 2023’te yaygınlaşan açık bankacılığın; müşterilerin finansal bilgilerini artık yalnızca kendi bankalarında değil, birebir vakitte öteki finansal kuruluşların platformları aracığıyla da yönetebilir ve kullanabilir hale getirdiğini belirterek, açık bankacılığın, müşterilerine finansal bilgileri üzerinde daha geniş haklar tanıyarak finansal hizmetler kesiminde değerli bir dönüşüm başlattığını anlattı.
Bankalar ve öbür finansal kuruluşların, müşterilerini kendi kanallarında tutmak ve onlara en düzgün müşteri tecrübesini sunmak ismine rekabet içinde daha yenilikçi ve entegre hizmetler geliştirmeye başladığını tabir eden Ortan, Türkiye’de açık bankacılık ekosisteminde 4 fintek ile 13 bankanın faaliyet gösterdiğini, ekosistemin süratle genişlemeye devam ettiğini, 2024’te öteki bankalar ve finansal kuruluşların iştirakiyle daha da büyüyeceğini, ekosistem içerisindeki rekabetin artacağını öngördüklerini kaydetti.
Önlerindeki devirde, yurt dışındaki örneklere bakıldığında, açık bankacılıktan açık finansa geçiş olmasını beklediklerini aktaran Ortan, “Müşterilerimiz, sadece hesap bilgilerini paylaşıp ödeme başlatma süreci yapmakla kalmayacak, kredi, ferdî emeklilik, sigorta bilgileri üzere datalarını de paylaşabilir hale gelecek. Ülkemizde ise önümüzdeki periyotta Merkez Bankası ve Bankalararası Kart Merkezi’nin çizeceği yol haritasıyla birlikte açık bankacılığın müşterilere sunduğu eser ve hizmet yelpazesi genişleyecek. Bu gelişmeler finansal hizmetlerin entegrasyonu ve çeşitliliğini artırırken, biz de müşterilerimize daha şahsileştirilmiş ve yenilikçi finansal tahliller sunma fırsatı elde edeceğiz.” dedi.
“TURİZM ALANINDA DA İHTİSAS ŞUBELERİ AÇACAĞIZ”
Hakan Ortan, hem 100. yılda hem de sonraki süreçte stratejik olarak değer verdikleri alanlar olan üretim, sürdürülebilirlik, turizm, tarım ve girişimcilik kesimlerine odaklanacaklarını bildirerek, şöyle devam etti:
“Buralarda ülkemiz için daha fazla katma kıymet yaratmak istiyoruz. Şayet biz iktisadın, toplumun gelişiminde geçmişten bu yana süregelen duruşumuzu koruyacaksak ve sunduğumuz dayanağı devam ettireceksek bunu en âlâ gereksinimin olduğu yerlere teknolojik imkanlarımızı, deneyimimizi ve finansal gücümüzü bir ortada en âlâ formda sunarak yapabiliriz. Bu alanlar bize, sahip olduğumuz imkanları hem ülkemiz ve toplum hem de müşterilerimiz nezdinde gerçek manada bir pahaya dönüştürebileceğimiz imkanlar sunuyor.
Tarım ve sürdürülebilirlik o kadar iç içe geçen alanlar ki tarımda bir şeyler yapacaksanız bu birebir vakitte sürdürülebilirliğe katkı sağlıyor, sürdürülebilirliğe dair bir şeyler yapacaksanız bunun dokunduğu alanlardan biri de tarım… Girişimcilik ise hem tarımda hem sürdürülebilirlikte gereksinimin giderilmesi noktasında yeni fikirlerin kapılarını açacak olan anahtar kavram… Tarım ve girişimcilik alanında açtığımız ihtisas şubelerimize ek olarak turizm alanında da ihtisas şubeleri açacağız. Stratejik olarak önceliklendirdiğimiz alanlarda Türkiye ölçeğinde o bölümü çok daha âlâ noktalara taşıyacak adımları atma ve atılımlar yapma konusunda bir seyahate çıktık. Bu yıl Cumhuriyet’imizin 100. yılı, 2024 de İş Bankasının 100. yılı… 2 yıl içerisinde çok önemli bir dönüşüme imza atmak ve bunu görünür kılmak istiyoruz.”
Sürdürülebilirlik konusuna özel ehemmiyet verdiklerini, bunu işlerinin bir modülü olarak değerlendirdiklerini ve bu alanda üzerlerine düşeni yaparak ilerlediklerini söz eden Ortan, sürdürülebilirlik alanındaki çalışmalarını ve taahhütlerini milletlerarası standartlarda yürüttüklerini söyledi.
Aran, iklim değişikliği ile gayretin yanı sıra düşük karbonlu iktisada geçişi hızlandırmak maksadıyla gerek kendi operasyonları gerekse müşteri ve tedarikçilerinin faaliyetlerinin yol açtığı emisyonları azaltmayı hedeflediklerini kaydetti.
YURT İÇİNDE TL CİNSİNDEN BİRİNCİ YEŞİL BORÇLANMA ARACI İHRACI
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, yeşil ve sürdürülebilir borçlanma araçlarının gelişiminin, sürdürülebilir bir geleceğin finansmanında kıymetli rol oynadığını vurgulayarak, bu yaklaşımla Sermaye Piyasası Şurası tarafından yayımlanan “Yeşil Borçlanma Aracı, Sürdürülebilir Borçlanma Aracı, Yeşil Kira Sertifikası, Sürdürülebilir Kira Sertifikası Rehberi”nde belirtilen asıllara uygun olarak yurt içinde TL cinsinden yeşil borçlanma aracı ihraç eden birinci banka olduklarını söyledi.
Yurt içinde nitelikli yatırımcılara satış sistemi ile gerçekleştirilen ihracın büyüklüğünün hem ferdi hem de kurumsal yatırımcıların ilgisi sonucunda 500 milyon lira olarak gerçekleştiğini aktaran Ortan, ihraçtan sağlanan kaynağın yeşil projelere verilen kredilerin finansmanı için kullanılacağını bildirdi.
Aran, İş Bankasının 100. yılında da ülkeye ve topluma bedel katan, yarar sağlayan toplumsal sorumluluk çalışmalarına yük vereceklerini söyledi.
İŞTİRAKLERİN HOLDİNGLEŞMESİ
Aran, 100. yıla girerken “Geleceğin Bankacılığı” vizyonlarını; yeni teknolojilerle desteklenen sağlam, kesintisiz ve bağlamsal kullanıcı seyahatlerini en uygun tecrübeyle tasarlama ve banka dışı platformlar da dahil müşterilerine muhtaçlık ve beklentileri doğrultusunda şahsileşmiş dijital eser ve hizmetler sunmanın oluşturduğunu lisana getirdi.
2024 yılında, servis bankası olarak yer alacakları birinci dijital iş iştirakinin GetirFinans ile olacağını, Getir uygulaması üzerinden bankacılık eser ve hizmetlerini sunmayı planladıklarını aktaran Ortan, startupların hayatını kolaylaştırmak ve işlerine odaklanarak hem büyümelerinin hem de katma bedel yaratmalarının önünü açmak için dünyada örneği olmayan Maximiles Business Startup Kredi Kartı’nı hizmete sunduklarını kelamlarına ekledi.
