Feramuz ERDİN
Resmi web sitesinde ana emeli “savaşı engellemek ve barışı sağlamak” olarak açıklanan Milletlerarası Kriz Kümesi – International Crisis Group’un dün yayınlanan raporunda Türk SİHA’larının global pazarda çok talep gördüğü konusuna vurgu yapılıyor.
“TÜRKİYE GELECEKTE SORUN YAŞAYABİLİR”
ICG raporuna nazaran Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracı (SİHA) Ukrayna, Libya, Karabağ ve öbür yerlerdeki savaş alanlarında tesirli olduğunu kanıtladı. Hâlihazırda Türk SİHA’larını satın alan, sipariş veren ve satın alma beyanı yapan ülkelerin sayısı giderek artıyor. Hatta kimi ülkeler ortak üretim yapabilmek için işbirliği sürecini başlatmış durumda. Lakin ICG, Türk SİHA’larına olan bu talebin ileride Türkiye için sorun yaratabileceği konusunda şu halde ihtarlarda bulunuyor:
“TB2 çoklukla rakip modellerden ya daha düşük maliyetli ya da daha uygun performans gösteriyor. Bu muvaffakiyetle gurur duyan Ankara için insansız hava aracı satışları Türk savunma endüstrinin büyümesi bakımından giderek daha değerli hale geldi. Ayrıyeten, bu sistemler Türkiye’nin dış siyasette artan nüfuzunu pekiştirmesine de vesile olabilir. Lakin, silahlı insansız hava aracı satışları tıpkı vakitte birtakım riskler de barındırıyor. Yararlı savunma kontratları gelir sağlayabilir, güvenlik iş birliklerini sağlamlaştırabilir ve kimi durumlarda çatışmaların güç istikrarını değiştirebilir. Lakin bu sistemler birebir vakitte bilhassa kırılgan bölgelerde alıcılar tarafından kullanıldıklarında tansiyonları tırmandırabilir, türlü insani maliyetler doğurabilir ve hasebiyle satıcı ülke ile şirketlerin prestijinin zedelenmesine yol açabilir. Her geçen gün farklı ülkelere ilişkin daha fazla insansız hava aracı semalarda uzunluk gösterirken, Türkiye üzere önde gelen ihracatçıların bu sistemlerin global barış ve güvenlik üzerindeki beklenen olumsuz tesirini azaltmaya yönelik – satıcı ülke ve şirketlerin de uzun vadede çıkarına olabilecek – mevcut uygulamalarını geliştirmeleri değer arz etmektedir.”
Raporda, Ukrayna’ya satılan SİHA’ların performansı karşısında Rusya’nın yansısının Türkiye tarafından çok yeterli yönetildiğine vurgu yapılırken, bu denklemin Türkiye’yi öteki coğrafyalarda düşünceye sokabileceği uyarısı yapılıyor.
Raporun devamı ise şu biçimde:
“REKABET ÜSTÜNLÜĞÜ”
“Türkiye’nin genç ve yüklü olarak özel dala dayalı insansız hava araçları sanayisi büyük bir süratle ve ticari muvaffakiyetle ilerledi. Kriz Grubu’nun açık kaynak takibine nazaran Aralık 2023 itibariyle en az 23 ülke Türkiye’deki şirketlerden insansız hava aracı teslim aldı, 9 ülke muahede imzaladı ve teslimat bekliyor, 8 ülke ise sistemleri satın almaya istekli olduğunu belirtti (Baykar CEO’su Selçuk Bayraktar Aralık ayı başında yaptığı açıklamada toplam 33 ülkeye silahlı insansız hava aracı sattıklarını belirtti). En çok talep gören model, ülkenin en büyük insansız hava aracı üreticisi olan Baykar şirketi tarafından üretilen Bayraktar TB2′ler. Başarılı şirket, biri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı olan iki kardeş tarafından yönetiliyor.
Türkiye’nin savunma sanayi ihracat gelirleri son yıllarda önemli manada artarken, insansız sistemlerin bu artış içindeki hissesi da giderek yükseldi. Stockholm Memleketler arası Barış Araştırmaları Enstitüsü’ne nazaran, 2022 yılında birçok Batılı silah üreticisinin gelirleri ortalama olarak azalırken, Türk savunma şirketlerinin gelirleri bir evvelki yıla nazaran yüzde 22 arttı. Kriz Grubu’na konuşan bir savunma sanayi analisti, insansız hava araçları ve ilgili mühimmatların satışının toplam gelirin yaklaşık dörtte birine tekabül ettiğini varsayım ettiğini söyledi. Türkiye iktisadında birkaç yıldır süregelen güçlü şartlar altında insansız hava aracı ihracatı, Türk savunma sanayiinin katlanarak büyümesine yardımcı oldu.
Türkiye’nin ürettiği insansız hava araçlarına son yıllarda birçok ülkeden yükselen bir talep var. Bunun sebepleri ortasında, Türkiye’deki şirketlerin ürettiği sistemlerin rakiplerine kıyasla genelde daha uygun maliyetli olması ve çeşitli çatışma alanlarında etkinliklerini kanıtlamış olması yer alıyor. Rusya’nın 2022 başlarında Ukrayna’yı işgal etmesinin akabinde, birçok memleketler arası güvenlik uzmanı TB2′lerin Ukrayna’nın savunmasına önemli katkılar sağladığı değerlendirmesinde bulundu. Savaşın birinci aylarında toplumsal medyada paylaşılan görüntülerde TB2′lerin Rus tanklarını ve askeri tesislerini vurduğu görülüyordu. Kriz Grubu’na konuşan bir Türk savunma sanayi temsilcisi, “En şatafatlı tanıtım kampanyası bile bu etkiyi yaratamazdı” dedi.”
patronlardunyasi.com
