Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile tarihinin en kapsamlı ve tartışma yaratacak mutabakatı için kritik bir sürece girdi. Ülkenin, güç alanında geleceğini ve arz güvenliğini yakından ilgilendiren muahede, çok lakin çok konuşulacak. Ulusal Güç Planı’nda 2035 yılı için konulan maksatların büyük kısmı, BAE ile ortak gerçekleştirilecek.
Çerçeve mutabakatta, “gizlilik” unsuru de yer aldı. Taraflar, projelerle ilgili rastgele bir bilgiyi ilgili tayin edilmiş kuruluşlar ve onların iştirakleri dışında ifşa etmeyecek. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça bu çeşit bilgileri zımnî tutmak için ellerinden gelen “üstün” çabayı gösterecekler.
14 ARALIK’TA SUNULDU
Gelelim, izleyen yıllarda daima gündemde olacak anlaşmaya…
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşik Arap Emirlikleri Hükümeti Ortasında Güç ve Doğal Kaynaklar Alanında Stratejik Paydaşlık Çerçeve Muahedesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi”, 14 Aralık’ta Meclis’e sunuldu.
Teklifin ekinde yer alan çerçeve muahedede, Türkiye ve BAE’nin mutabık kaldığı güce ait iş birliği alanları detaylı olarak tek tek sıralandı.
Anlaşma; rüzgâr, güneş, pompaj depolamalı hidroelektrik santralı (HES), doğal gaz ve nükleer dahil binlerce megavatlık elektrik üretim yatırımını kapsıyor. Doğal gaz projeleri ve petrokimya da çerçeve muahedede yer alıyor.
İŞTE PROJELER
Çerçeve muahedeye nazaran Türkiye’de yapılması hedeflenen projelerden kimileri şöyle:
- 2500 megavata kadar deniz üstü (offshore) rüzgâr santralı (RES) projesi,
- 3000 megavata kadar optimize batarya depolamalı karasal RES ve güneş santralı (GES) projesi,
- Yeşil hidrojen yahut yeşil amonyak üretmek için 5000 megavata kadar yenilenebilir ve pak güç projeleri,
- 2000 megavata kadar pompaj depolamalı HES projesi.
İSTANBUL AMBARLI’DA DOĞAL GAZ SANTRALI
Anlaşmaya nazaran İstanbul Ambarlı’da 1200–1800 megavat kombine çevrim güç santralı inşa edilecek. Bu dahil 3000 megavata kadar kombine çevrim gaz türbini güç santralı projesi ya da projeleri hayata geçirilecek.
3000 megavata kadar da pak ve yerli kömür yakıtlı güç santralının yapılması hedefleniyor.
BAE İLE NÜKLEER
Anlaşmada, en dikkat alımlı kısım “nükleer” yatırımlar oldu. Türkiye ile BAE’nin nükleer projeler konusunda iş birliği yapması öngörüldü.
6000 megavata kadar nükleer güç santralı projesi/projeleri, nükleer yakıt imalatı, ileri nükleer reaktörler ve nükleer işgücü ve tedarik zincirinin geliştirilmesi hedefleniyor.
BAE FİNANSMAN SAĞLAYACAK
BAE tarafı, proje mutabakatları kapsamındaki yükümlülükleri için gerekli finansmanı sağlayacak.
Taraflar, proje mutabakatlarının, makul getiri oranı ve üçüncü taraf finansmanını artırma fırsatı için gerekli kuralları ihtiva etmesi konusunda da anlaştı.
Türk tarafı, ilgili proje mutabakatı kapsamında belirlenecek sonlu bir müddet için ve yalnızca kelam konusu projenin uygulanması emeliyle projeler için gerekli alanları belirleyecek ve tahsis edecek.
Yenilenebilir ve pak güç, şebeke-iletim ile termik santrallar başlığı altındaki projeler için alanlar, mutabakatın yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içinde bildirilecek.
Türkiye, bu mutabakat ile güç kesiminde piyasa odaklı-saydam ve rekabetçi yaklaşımı bir tarafa bırakarak yeni bir sürece girecek.
Bu serüvenin sonu mu?
Merak edilmeyecek kadar açık değil mi?
