Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, enflasyonun yüksek olduğu yıllarda emeklilik dilekçesinin verilme tarihinin, aylık bağlama oranlarında değişiklik oluşturduğunu belirtti.

Karakaş’ın verdiği bilgiye nazaran, enflasyonun yüksek olması takdirinde yeni yılda emeklilik dilekçesinin verilmesi daha avantajlı.

Enflasyonun yüksek olduğu yıllarda emeklilik dilekçesinin verilme tarihi, birinci bağlanacak aylığını değerli ölçüde etkiliyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), emekliye ayrılan çalışanların aylıklarını bağlarken, emekli olacak kişinin çalışma ömrü boyunca kuruma bildirilen prime temel karlarına, prim ödeme gün sayısına ve aylık bağlama oranına nazaran süreç yapmakta.

Enflasyonun yüksek olduğu yıllarda emeklilik dilekçesi vermek

Fakat enflasyonun yüksek olduğu yıllarda emeklilik dilekçesinin verilme tarihi de bağlanacak birinci aylığın meblağı bakımından kıymet taşımakta. Prim günü, prime temel çıkarı, aylık bağlama oranı tıpkı olan iki bireyden biri aralık ayından evvel, başkası yeni yıla birinci ayı olan ocak ayından sonra dilekçe vermesi takdirinde bağlanan emekli aylıkları ortasında farklar ortaya çıkmakta.

Bir ay ortayla dilekçe veren iki emeklinin aylığında yüzde 9 fark

Bu çerçevede 2021 Aralık ayı ile 2022 Ocak ayında emekli olan prime temel yararı, aylık bağlama oranı tıpkı olan iki kişinin emekli aylıkları ortasında yüzde 9 oranında fark oluştu.

“Maaşınız, fazla mesainiz, tüm fiyatların toplamı baz alınıyor”

İsa Karakaş, emeklilik aylıkların neye nazaran oluştuğunu ve oluşan farkların nedenlerini kıymetlendirdi. Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun aylıkları hesaplarken prime temel çıkarlarına, prim ödeme gün sayısına ve aylık bağlama oranını dikkate aldığını belirterek, şu bilgileri verdi:

Çalışırken her ay SGK’ya bildirilen maaşınız, fazla mesainiz, tüm fiyatların toplamı baz alınıyor. Çıkarlarınızın yüksek olması da bağlanacak olan maaşın yüksek olup olmaması açısından bir numaralı etken. Tekrar prim ödeme gün sayınız. Yani kaç yıl hizmetiniz var, ne kadar prim gün sayınız var, 7 bin gün mü, 8 bin gün mü, 9 bin gün mü, 10 bin gün mü? Bunlar son derece tesirlidir. Bilhassa 2008 yılından sonra girişi olanlar için ne kadar çok çalışması olursa, aylık bağlama oranı da yüksek oluyor. Münasebetiyle maaşlar da yüksek oluyor.

Aylık bağlama oranı etkeni

Emekli aylıklarının belirlenmesinde dikkate alınan bir öteki etkenin aylık bağlama oranı olduğunu söz eden Karakaş, şu açıklamada bulundu:

Sosyal Güvenlik Kurumu emeklilik maaşı bağlanması ile ilgili sisteme baktığımız vakit, güçlü bir ayrımın kelam konusu olduğunu görüyoruz. Birincisi 2000 yılı öncesi çalışmalar. Burada aylık bağlama oranı çok yüksek. 2000 ile 2008 yılı ortasına geldiğimiz vakit aylık bağlama oranı biraz düşüyor. 2008 yılından sonra aylık bağlama oranı büsbütün düşüyor. Hasebiyle SGK maaş hesaplaması yaparken bu karma sistem üzerinden maaş bağlanıyor.



Kamu çalışanları ile özel bölüm çalışanları ortasındaki yıl farkı

Karakaş, özel bölüm çalışanları ile kamu çalışanları ortasında yıl kavramında farklılığın olduğunu belirterek, bilgilendirmesinde bulundu:

Özel dal çalışanlarının 1 Ocak 2023 ile 31 Aralık 2023 tarihleri ortasında dilekçe verildiği vakit 2023 yılı içerisinde dilekçe verilmiş oluyor. Lakin kamu kesiminde maaşlar genelde ayın 15’inde alındığı için yıl 15 Ocak 2023’te başlıyor, 14 Ocak 2024’te bitiyor. Münasebetiyle özel bölüm çalışanları için 31 Aralık 2023 tarihi ve öncesinde verdikleri takdirde maaşları farklı hesaplanacak. Ancak 1 Ocak 2023’ten sonra verdikleri takdirde maaşlarının hesaplanması farklı olacak. Lakin kamu personellerine baktığımız vakit 31 Aralık 2023 günü geçse bile 14 Ocak 2024 tarihine vermeleri halinde tekrar 2023’e nazaran maaşları hesaplanacak.

“Özel dal personellerinin 1 Ocak 2024 tarihinden sonra direkçe vermesi daha avantajlı”

Emekli aylıklarının bağlanmasında, mevcut etkenlerin dışında enflasyonun da kıymetli bir etken olduğunu lisana getiren Karakaş, şöyle konuştu:

Enflasyon oranı kasım ayı itibariyle yıllık yüzde 61,98’e ulaştı. Tekrar orta vadeli planda büyüme yani gelişme suratı dediğimiz oran yüzde 4,4 oldu. Bütün SSK’lılar ve Bağ-Kurlular için genelleme yapmak elbette ki yanlış. Lakin genel olarak bir kıymetlendirme yaptığımızda, aralık ayı enflasyonu da ortaya çıktığı vakit ve bu oran yüzde 65’in üzerinde ve büyüme oranı da yüzde 4,4 ve üzeri olduğunda, özel kesim çalışanlarının 1 Ocak 2024 tarihinden sonra direkçe vermelerinin daha avantajlı olduğunu görüyoruz.

“Enflasyon oranı yüksek olursa yeni yılda dilekçe vermek daha avantajlı”

Karakaş, yıl sonu beklentilerinin yüzde 67,22 olduğunu hatırlatarak, şu açıklamada bulundu:

Aralık ayı enflasyonu yüksek çıkarsa, yani yüzde 4, yüzde 5, yüzde 6 üzere çıkarsa, tekrar söylüyorum, kişi özelinde pahalandırmak gerekiyor, lakin genel olarak ocak ayında dilekçeyi verenler daha avantajlı olacaktır. Enflasyon yüzde 65 civarında olduğu vakit geçen yılki üzere çok büyük bir fark çıkmayacağını öngörüyoruz. Lakin enflasyon oranı, beklenti anketlerinde olduğu üzere yüzde 67 yahut daha yüksek olduğu vakit elbette ki fark açılacaktır.

“Kıdem tazminatı tavan fiyatında yüzde 50’lik artış olabilir”

Emekli olacak çalışanların yeni yılda alacakları kıdem tazminatlarında da farklılıklar olacağını lisana getiren Karakaş, şu sözlere yer verdi:

Şu andaki kıdem tazminatına baktığımız vakit 23 bin 498 lira olduğunu görüyoruz. Yani aralık ayında emekli olacak bir personel, maaşı 50 bin lira da olsa 60 bin lira da olsa kıdem tazminatı 23 bin 498 lira olacak. Bunun üzerinden hesaplama yapılacak. Tekrar minimum fiyat üzerinden çalışan için 13 bin 414,50 lira üzerinden kıdem tazminatı hesaplanacak. Fakat ocak ayına geldiğimiz vakit, şu anda ki taban fiyatın en az yüzde 50 civarında artması beklentisi de kelam konusu. Münasebetiyle ocakta emekli olunduğu takdirde, minimum fiyatlı olanlar için söylüyorum, taban fiyat üzerinden maaş hesaplanacağı için neredeyse kıdem tazminatları yüzde 50 oranında bir artış kelam konusu olacak. Yeniden çok yüksek maaş alanlar, emekçilerin ise, şu anda 23 bin 498 lirayı tavan üzerinden almalarına rağmen, enflasyon datalarını göz önünde bulundurduğunda, memur maaş katsayıları dikkate alındığı için kıdem tazminatı tavanında yüzde 50 üzere bir artış kelam konusu olacak. Böylelikle 35 bin lira civarında bir tavan kelam konusu olacak.

Haber Kaynağı: İhlas Haber Ajansı (İHA)