Türkiye, Dijital Telif Yasası konusunda çalışmalarını hızlandırdı. TBMM Dijital Mecralar Kurulu Lideri Hüseyin Yayman, dijital telif konusunun dünyadaki örnekleri üzere Türkiye’de de olması gerektiğini belirterek, Google’ı bütçe görüşmelerinden sonra TBMM’ye çağıracaklarını söyledi.
Hüseyin Yayman, “Brüksel’de, Londra’da, Paris’te ne varsa Google hangi muahedeye bağlı kalıyorsa Ankara’da da onu istiyoruz. Bu kırmızı çizgimiz. Google’ın ikili standart yapmasını istemiyoruz. Dijital telif için masaya oturmasını istiyoruz. Geçen periyotta bu konuşuldu, lakin ortaya sarsıntı girdi. Yeni devirde bütçeden sonra onları çağıracağız. Paydaşları bir ortaya getireceğiz. Google ile içerik üreticileri ortasında kontrat yapılması gerekiyor. Bu bahiste bir düzenleme yapılması olmazsa olmaz” dedi.
Sabah’tan Dilek Güngör’ün haberine nazaran, Yayman, birkaç evreli ajandaları olacağını söyledi: “Birincisi Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu’nu güncellemek. Hem Kültür ve Turizm Bakanlığı hem de TBMM’nin hazırlığı var. Haberin telif kapsamına alınması gündeme gelecek. Ondan sonra kontrat için Google ile masaya oturulacak.”
YASA ÇIKARDILAR
Son yıllarda Avustralya, Fransa ve Almanya üzere birçok ülkede dijital telif maddeleri hayata geçirildi. Google ve Meta’nın (Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın zirve şirketi) platformları üzerinden kullanıcılara sundukları içeriklerin karşılığı olarak yayıncılara ödeme yapması mecburiliği doğdu. En son Kanada hükümeti ve Google ortasında muahede yapıldı. Türkiye’de ise Dijital Telif Maddesi’nin şimdi hayata geçmemiş olması nedeniyle Google başta olmak üzere arama motorları ve toplumsal platformlar yayıncılara telif ödemesi yapmıyor.
LİSANS ANLAŞMASI
Dijital Telif Maddesi’nde Google başta olmak üzere dijital platformların “telif/lisans ücreti” ödemesi kriterinin yer alması planlanıyor. Böylelikle, bir gazetenin internet sitesindeki haber, internet arama motorundan görüntülenecekse, internet arama motorunu işleten firmanın ilgili gazeteyle bir lisans mutabakatı yapması gerekecek. Lisans fiyatı uygulamasını dikkate almayan platformlara para cezaları ve bu fiillerin tekrarlanması halinde “faaliyetleri askıya alma” dahil pek çok yaptırım uygulanacak.
Uzmanlar, bu hususta Avrupa Birliği (AB) Telif Hakları Direktifi’nin 15 ve 17’nci hususlarına dikkat çekiyor. 15’inci unsur Google, Facebook, Twitter üzere platformların online haber içeriklerine ait “snippet” denilen haber özetlerine yer vermeleri halinde haber kaynağı olan yayıncılara lisans fiyatı ödenmesini öngörüyor. 17’nci husus ise; Instagram, YouTube, Vimeo üzere platformların kullanıcılar tarafından sitelerine yüklenen içeriklerden (telif hukuku bağlamında) şahsen sorumlu olmaları ve bu içeriklerde yer alan eser için lisans alması öngörülüyor.
AVRUPA’DA PARA ÖDEMEYE BAŞLADI
Reklam gelirleri Google üzere dijital platformların eline geçince 2013’te İspanya, 2014’te Almanya çeşitli düzenlemeler yaptı lakin bu teşebbüsler sonuçsuz kaldı. Google News (Haberler) uygulamasında çıkan linkler için İspanya telif ödemesi zaruriliği getirince Google evvel bu hizmeti askıya aldı. Lakin Avrupa Birliği’nde tüm reklam gelirlerinin yüzde 80’inin Google’ın eline geçmesi üzerine daha kapsamlı bir düzenleme yaptı. AB, 2019 yılında yeni telif hakkı yasasını çıkararak, Google üzere arama motorlarının haber içeriğine irtibat vermesi ve önizlemeler kullanması durumunda, yayıncılara telif hakkı doğduğunu garanti altına aldı. Bunun üzerine Google İspanya’da geri adım attı. Fransa’da hem önemli para cezası gündeme gelince hem de Rekabet Kurumu, Google’ın medya kuruluşlarına platformunda kullandığı haber içerikleri için ödeme yapmasına hükmedince masaya oturdu. O tarihte Avustralya da Google’ın gazete ve basın kuruluşlarına internet üzerinden yayınladığı haber içeriklerine tazminat ödemesi için düzenleme yapacağını duyurdu.
Almanya’da Der Spiegel, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Die Zeit, Tagesspiegel and Rheinische Post üzere basın kuruluşları Google’a reaksiyon gösterdi. Avustralya’da Schwartz Media, The Conversation, Private Media ve Solstice Media, Brezilya’da ise Bağlantı Medya Birliği olan Diarios Associados ve A Gazeta kuruluşları fiyatsız haber içeriğine karşı çıktı.
Google yansılar üzerine Avustralya’da 70, Fransa’da 200’ün üzerinde medya kuruluşu ile muahedeye imza atmıştı. Avrupa’da kontrat imzaladığı medya kuruluşu sayısı 300’ü bulmuştu.
DİJİTAL TELİF YASASI NEDİR?
Birçok ülkede yürürlüğe giren Dijital Telif Yasası, dijital ortamda üretilen yahut yayınlanan yapıtların telif hakkını koruyor. Dijital ortamlarda paylaşılan içeriklerin de daha gerçek ve hassas bir biçimde denetlenmesi manasına geliyor. Dijital Telif Yasası, eser sahiplerinin haklarını korumak, yapıtların müsaadesiz kullanımını yahut çoğaltılmasını önlemek ve bu mevzuda cezai yaptırımlar getirmek gayesiyle tasarlanıyor.
KANADA’DA 74 MİLYON DOLAR ÖDEYECEK
Kanada Çevrim İçi Haber Yasası, haziran ayında kabul edildi. Kısaca C-18 olarak anılan yasa 19 Aralık tarihinde yürürlüğe girecek. Google daha evvel Kanada’daki haber siteleriyle ilgili içeriklere erişimi engelleyeceğini açıklamış, Kanada maddelerinin Avrupa ve Avustralya maddelerinden daha katı olduğunu belirtmişti. Yasanın amacındaki öteki internet devi Meta ise kanunla ilgili tasaları nedeniyle Kanada’daki medya kuruluşlarının Facebook ve Instagram’daki haber paylaşımını engellemişti. Haftalar süren müzakerelerin akabinde taraflar muahedeye vardı. Kanada hükümeti, Google ile “Çevrim İçi Haberler Yasası” kapsamında ülkeye her yıl yaklaşık 74 milyon dolar ödeme yapmasında anlaştı. Kanadalılar, Meta hesaplarındaki yerli ve yabancı medya kuruluşlarının haber içeriklerine erişim sağlayamıyor.
patronlardunyasi.com
