CHP Genel Lider Yardımcısı Yalçın Karatepe, bugün CHP genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında vergi artışları, vatandaşın yaşadığı ekonomik zorluklar, 2024 yılı için belirlenen taban fiyat ile gündeme ait açıklamalarda bulundu.
Karatepe şunları söyledi:
“Bakan Şimşek’in ‘rasyonele döneceğiz’ açıklamaları piyasacı iktisatçılar tarafından piyasalar tarafından da büyük bir memnuniyetle karşılandığını biliyoruz. İktidarın, ‘rasyonel’ olarak tanımladığışeyin vatandaş açısından beklenen sonucu yani bizim kastettiğimiz manada refahı doğurup doğurmadığına bakmak gerekir. Birinci yaptıklarışey baskıladıkları döviz kurunun zıplamasına imkan verdi. 19 lira 80 kuruş düzeyinde seyreden dolar kuru haziran ayı içerisinde süratli bir biçimde yükseldi. Bugün prestijiyle dolar kurunun yaklaşık yüzde 50 bedel kazandığını Türk parasının yabancı paralar karşısında süratle değersizleştiğini görüyoruz.
BUGÜN PRESTİJİYLE TAM 5 KAT ARTTIRILMIŞ FAİZ ORANIYLA KARŞI KARŞIYAYIZ
Tabi yalnızca kurlar artmadı akabinde faiz artışları süreci başladı. Haziran ayında artışlar başlamadan evvel yüzde 8,5 düzeyinde olan siyaset faiz oranıönce kademeli olarak arttırıldı. Bugün prestijiyle yüzde 42,5 düzeyine çıkarılarak tam 5 kat arttırılmış faiz oranıyla karşı karşıyayız. Bir taraftan kurlar artıyor öbür taraftan faiz oranları artıyor lakin buna paralel olarak iktidarın vatandaşın omuzlarına çok daha ağır maliyetler çıkaran vergi artışlarına gittiğine de tanıklık ettik.
İktidarın rasyonelden anladığışeyin vatandaşların hayatını daha pahalılaştıran daha zorlaştıran ona ağır maliyetler yükleyen yaklaşımlar olduğunu temmuz ayında yaptığı düzenlemelerden net bir biçimde görmüş olduk. Bunlar bize neyi gösteriyor? 10 yıl kadar evvel Cumhuriyet’in 100. yılı için iktidarın önümüze maksat koyduğu ‘ yükseleceğiz’ diye tabir ettiği kişi başına düşen ulusal gelirimiz 25 bin dolar olacak. Gayri safi yurt içi hasılamız 2 trilyon dolar’ olacak üzere tabirler vardı ancak geldiğimiz yer prestijiyle baktığımızda pek çok şeyin yükseldiğini görüyoruz. Yükselen şeyler iktidarın bize gaye olarak koyduğu şeyler değil daha yüksek enflasyon ,daha yüksek döviz kuru, daha yüksek faiz oranları ve derinleşen yoksulluk olarak önümüze çıktı.
İKTİDAR, BİRTAKIM EKONOMİK GÖSTERGELERİ DAİMA GÜNDEMDE TUTMAYA ÇALIŞIYOR
İktidar, ekonomik datalara bakarak övünerek bahsettiği birtakım göstergeleri daima gündemde tutmaya çalışıyor. Bunlardan bir tanesi büyüme oranı. En son açıklanan üçüncü çeyrek büyüme oranlarına baktığımız vakit 5,9 oranında bir büyümenin olduğunu bize söyleyen iktidar bundan ne kadar övündüğünü dünyada ne kadar buna emsal ya da yaklaşan büyüme oranlarının pek olmadığını büyük gururla söylüyor. Büyüme oranlarına yol açan ögelerinin başında manşet büyüme oranı yüzde 5.9 olurken vergilerin artışının yüzde 16’nın üzerinde olduğunu ve bunun da büyüme bilgilerine tesir ettiğini biliyor muyuz? Pekala bu vergileri kim ödedi? Vatandaşın sırtına yüklenen vergilerin olduğunu biliyoruz.
VATANDAŞLARIMIZ BANKALARIN ÖDEDİĞİ FAİZİN YÜZDE 30’U KADAR VERGİYİ DE DEVLETE ÖDEMEK ZORUNDA BIRAKTIRILIYOR
KDV oranın artması motorlu taşıtların vergisini artması kâfi bulunmadı. İktidar, temmuz ayında yaptığı bir düzenleme ile muhtaçlıklarını borçlanarak karşılamak zorunda kalan vatandaşların, ödediği faiz üzerinden alınan vergi oranını da arttırdı. Bugün borçlanmak zorunda kalan, kredili mevduat hesaplarından nakit çekmek zorunda olan ya da imkanı varsa kişisel muhtaçlık kredisi kullanmak zorunda kalan vatandaşlarımız bankaların ödediği faizin yüzde 30’u kadar vergiyi de devlete ödemek zorunda bıraktırılıyor. Fakir oldukları için, muhtaçlıklarını karşılayacak gelire sahip olmadıkları için borçlanmak zorunda kalanlar başka taraftan dönüp yüksek oranda vergi ödemekle baş başa bırakılıyor. Vatandaştan yüksek oranda vergi alan iktidarın birtakım kesitlerden vergi almaktan kaçındığını net bir biçimde biliyoruz.
VATANDAŞ ‘FAİZİN MALİYETİ NEDİR’ DİYE BAKMADAN BORÇLANMAYA DEVAM EDİYOR
Faiz artırımlarının münasebeti olarak iktidarın bize söylediği şey şu, ‘Eğer biz faizleri arttırırsak bu yurt içi talebi istikrarlar, yurt içi talebinin dengelenmesine bağlı olarak da enflasyon oranı düşer.’ Ben BDDK’nın bilgilerine baktım. O bilgiler bize gösteriyor ki parası olmayan vatandaş‘faizin maliyeti nedir’ diye bakmadan borçlanmak zorunda olduğu için borçlanmaya devam ediyor. Faiz artışlarının başladığı haziran ayından geçtiğimiz hafta sonuna kadar olan periyotta kredi kartları borçları artarak 1. 1 trilyon lira düzeyine ulaşmıştır.
FAİZE MARUZ BIRAKAN TAKSİTSİZ KREDİ KARTI HARCAMALARI ARTIŞ ORANI YÜZDE 72 SEVİYESİNDE
Bu iktidarın şayet ‘biz faizleri arttırırsak vatandaş para harcamaz’ beklentisiyle tam aykırısı bir gelişmenin olduğunu bize net bir biçimde gösteriyor. Bilhassa faize maruz bırakan taksitsiz kredi kartı harcamalarına baktığımızda buradaki artış oranın yüzde 72 düzeyinde olduğunu görüyoruz. O vakit iktidar sahiplerine şunu sormak lazım, ‘Siz faizleri arttırarak yurt içi talebi nasıl dengeleyeceğini düşünüyorsunuz. Faiz artışları fakir vatandaşa daha ağır vergiler, faiz maliyeti yüklemenin dışında diğer bir sonuç doğurmuyor.
Vatandaşın omuzlarına ağır vergi yükleyen iktidarın öteki taraftan bazışirketlere vergi kolaylıkları sağladığını da biliyoruz. Bunun en somut örneği dün Resmi Gazete’de yayınlanan ve talih oyunlarıüzerinden alınan vergiyi yüzde 50 oranında azaltan düzenlemede net bir biçimde görüyoruz. KDV oranlarının arttırıldığı, devletin sunduğu bütün hizmetlere uygulanan fiyatların arttırıldığı bir periyotta talih oyunlarından alınan verginin yüzde 50 oranında azaltılması izaha muhtaç bir durumdur. Bütçenin ehemmiyetinden bahseden, kamusal yara doğurması beklenen harcamalardan kaçınan iktidarın talih oyunları oynatan şirketlere kaynak aktaracak sonuç doğuran bu düzenlemeyi neden yaptığını bir an evvel paylaşması gerekir.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN MİNİMUM FİYATI AÇIKLAYAN YERDE İMAJ VERMEKTEN BİLE KAÇINDI
Bu hafta taban fiyat 17 bin 2 lira olarak kamuoyuna duyuruldu. Bu sayı beklentileri karşılamadı. Bunu net bir biçimde görüyoruz. Bunun birinci işaretini personel tarafının bu mutabakata imza atmamasından görüyoruz. Lakin asıl işaretin sayının Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanmamış olması. Şayet sayı iktidar tarafından da kâfi derecede yüksek bulunsaydı eminim ki bu açıklama Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kameralar karşısında müjde sloganlarıyla kamuoyuna duyurulurdu. Lakin ölçü o kadar yetersiz ki Cumhurbaşkanı Erdoğan bu fiyatı açıklayan yerde imaj vermekten bile kaçınmış oldu.
YOKSULLUK O DENLİ İÇSELLEŞTİRİLMİŞ KİİNSANLARIN KARINLARINI DOYURMASI NEREDEYSE İKTİSATÇILAR TARAFINDAN BİLE REFERANS NOKTASI OLARAK ALINABİLMEKTE
Asgari fiyatın yetersizliğine atıfta bulunanların referans olarak aldıkları noktanın yüklü olarak açlık hududu verisi olduğunu görüyoruz. Aslında referans olarak aldığımız noktanın bile ne kadar içler acısı bir referans noktası olduğunu tabir etmek isterim. Ancak ülkede var olan yoksulluk o denli içselleştirilmiş ki insanların karınlarını doyurması neredeyse iktisatçılar tarafından bile referans noktası olarak alınıp kâfi seviyede bulunabilmektedir. Halbuki bizim mevzuatımız minimum fiyatı tanımlarken, ‘asgari fiyat çalışanın beslenme barınma, ulaşım, ısınma, sıhhat ve hatta kültürel harcamalarını karşılayacak düzeyde olmalıdır’ diyor. Lakin biz bu açıklamalardan yalnızca beslenme kısmını referans alarak taban fiyatı değerlendirmeye çalışıyoruz. Bu derin yoksulluğa da itiraz etmemiz gerekir.
2024’e ait nasıl bir iktisatla karşı karşıya kalacağıma ait yapılan değerlendirmelere baktığımızda yüklü olarak yapılan yorumlarda şu sözlerle karşılaşıyorum, ‘Şu mahallî seçimler bir geçsin ondan sonra iktidar nitekim uygulamak istediği siyasetleri süratli bir biçimde hayata geçirecektir’ yorumlarını değişik mecralarda duyuyorsunuz. Ben bir iktisatçı olarak şu soruyu sormak isterim, şayet ekonomiyi düze çıkaracağınız düşündüğünüz siyaset araçları varsa bunlar vatandaşın refahına olumlu tesir edeceğini düşündüğünüz şeylerde bunları uygulamak için neden mahallî seçimlerin geçmesini bekliyorsunuz.
Biz buradan şunu anlıyoruz. Lokal seçimler geçtikten sonra iktidar vatandaşa çok daha ağır maliyetler çıkaracak siyasetleri hayata geçirmek için epey kararlı görünüyor. Ne 2023’te uygulanan siyasetler vatandaşın refahını arttıran sonuçlar doğurmuştur ne de 2024 yılında bilhassa mahallî seçimlerden sonra uygulanması vadedilen program vatandaşın lehine onun refahını arttıracak sonuç doğuracaktır.”
