Borsa İstanbul’da sular durulmuyor. Endekslerde dalgalı seyir devam ederken analistler fiyatlama davranışlarında yaşanan bu bozulmayı sorguluyor. Yükselen TL mevduat faizi neredeyse her hafta 2-3 halka arz dengelerin bozulmasında ne kadar tesirli?
Borsa İstanbul seçim sonrası üç ayda yaşadığı coşkuyu geride bırakmış görünüyor. Yeni iktisat idaresi ve Merkez Bankası’nın âlâ fiyatlayan borsa endekslerinde son iki aydır yaşanan dalgalı görünümde teknik olarak 8000 düzeyini aşamamanın getirdiği gerilimin yanı sıra likidite ıstırabı da uzmanlara nazaran büyük tesiri var. Pekala ne bu meşakkatler?
Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, öncelikle piyasa uzmanlarının dikkat çektiği nokta TL mevduat faizlerinin geldiği düzeylerin artık göz arkası edilemeyecek olması. TL mevduat faizleri bilhassa içinde bulunduğumuz ay klâsik olarak artış trendi izliyor. Bankaların bilanço periyot sonunda bu her yıl gördüğümüz bir hareket. Fakat bu yıl bir de üzerine siyaset faizindeki yükseliş ile kur muhafazalı mevduattan standart TL mevduata geçiş hedefl erinin de olması mevduat faizlerinin daha süratli yükselmesini sağladı. Düşük tasarruf ölçülerine bile şu an yüzde 42,5’in altında 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi yok. Yüksek faiz ve risksiz getiri imkanı borsanın yeni yatırımcılarını çıkışa ve TL mevduata yönlendiriyor. Bu da likidite meşakkatinin en değerli nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor.
HALKA ARZLARIN TOPLAM BÜYÜKLÜĞÜ 79.2 MİLYAR TL
Analistlere nazaran ikinci en büyük etken ise neredeyse her hafta yapılan 2-3 halka arz. Bu yıl 54 halka arz yapıldı ve toplam halka arz büyüklüğü 79.2 milyar lira oldu. En büyük halka arz 6 milyar 825 milyon liralık büyüklüğü ile TAB Besin olurken, ikincisi ise dün Sermaye Piyasası Kurulu’ndan halka arz müsaadesi çıkan 5 milyar 508 milyon liralık büyüklüğü ile Avrupakent GYO olacak. Borsada halka arzların tavan serisi kişisel yatırımcıları halka arz furyasına yönlendiriyor. Halka arzcı ferdî yatırımcılar her yeni halka arza hamle eden ve bu nedenle evvelki portföylerinden çıkıyor. Yani yeni giriş olmadığı üzere borsaya olan likidite de eski halka arzdan çıkıp yenisine yöneliyor. Bu durum da analistleri ine likidite ıstırabında bu kadar çok halka arz yapılmasına yönelik telaşlarını lisana getirmesine neden oluyor.
Fiyatlama davranışlarındaki bozulmaya bir etken de kredili süreçler. Yeniden halka arza çıkıyor bunun bir ayağı da. Yeni ferdi yatırımcılar ki çoğunluğu halka arz yatırımcısı tavan serilerinden rahatça kazanırım garantisiyle çok çok yüksek faizlerle kredili süreç yapıyor. Ve kredi kapatma, teminat tamamlama davetleri olduğunda ki bilhassa çarşamba günleri satış süreçleri ağırlaşıyor.
BOZULAN DENGEYİ YABANCI DÜZELTİR Mİ?
Bu biçim yeni yatırımcılar panik yapmaya da epeyce yatkın. Rastgele bir düşüş serisinde panikle satışların derinleşmesi riski de doğuruyor bu yatırımcıların davranışları analistlere nazaran.
Analistlerin verdiği bilgiye nazaran hafif hafif girişini gözlediğimiz yabancı yatırımcılar bile kendi içimizde yarattığımız bu sorunu çözmeye muktedir değil. 2 Haziran haftasından bu yana pay ve devlet tahvillerine 2.7 milyon dolar giriş yapan yabancı yatırımcı 1.7 milyon doları paya yatırdı. Analistlerin bu durumu şöyle yorumluyor: “Bizim kendi kendimize bozduğumuz fiyatlama dinamiklerini, halka arzlar, bitmek bilmeyen likidite sorunu, denetimsiz artan yerli yatırımcı sayısı, dikkatli yönetilmesi gereken kredi sayısı ve öbür birçok kritik sorun, yalnızca yabancı girişi ile çözülebilecek şeyler değil. Aklı başında yatırımcıya, nitekim bölümün içerisinde olan profesyonele düşen ne? +/- bir kenara ayırıp yoluna bakmak, gelişmelerden öykü yaratmak.”
SADECE 12 GÜNDE YÜZDE 232 GETİRİ
Halka arz edilen şirketlerin performansı da tartışılacak üzere görünüyor. Bu yıl Borsa İstanbul’da süreç görmeye başlayan halka arz şirketlerinden 8 Aralık itibariyle halka arz tarihinden bu yana en çok kazandıran 18 Ocak’ta borsaya merhaba diyen Astor Güç oldu. Astor Güç paylarında 11 ayda yükseliş yüzde 740,8 düzeyinde. İkincilik yeniden 11 Ocak’ta süreç görmeye başlayan ve 8 Aralık’a kadar yüzde 500,88 kazandıran Tapdi Oksijen’de. Lakin bu iki pay yılın birinci ayında süreç görmeye başladı. Tarkim ise 12 Eylül’de girdiği borsada yüzde 472,56 getirisiyle tepeyi kimseye bırakmıyor. Tekrar 14 Haziran’da sürece başlayan Forte Bilgisayar ise yüzde 454,9’luk getirisiyle öne çıkıyor. İştirak Europower Güç ise 20 Nisan’dan bu yana yüzde 306,65 yükseldi, Katılımevim 12 Haziran’dan bu yana yüzde 296,9 yükselişle öne çıktı. Daha 23 Kasım’da borsaya giren Agrotech ise yüzde 232,05’lik getirisiyle tüm halka arz paylarını geride bırakmış görünüyor. Ekos Teknoloji de 21 Kasım’da girdiği borsada yüzde 218 yükselişle dikkat çekiyor. Ekos’un borsadaki 14’üncü, Agrotech’in ise şimdi 12’inci günü.
patronlardunyasi.com
