Rusya-Ukrayna Savaşı ile İsrail ve Filistin ortasındaki çatışmaların beslediği jeopolitik gerginlikler ve global belirsizlik ortamı da borçlu şirketler için iflas ve temerrüt riskini artırdı.
Merkez bankalarının agresif para siyaseti sıkılaşmasına karşın enflasyon, başta ve olmak üzere birçok iktisatta alışılmışın dışında yüksek kalmaya devam ediyor.
Dünyanın en büyük iktisadı ABD’de Merkez Bankası (Fed) siyaset faizini 22 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 5,25-5,50 aralığına yükseltirken, Avrupa Merkez Bankası’nın refinansman faizi yüzde 4,50’ye, mevduat faizi yüzde 4’e ve marjinal fonlama faizi ise yüzde 4,75’e ulaştı.
Son datalar ABD’de enflasyonun yavaşladığına işaret ediyor.
Şirketlerin borçlanma maliyetleri yükseldi
Yüksek enflasyonla uğraş kapsamında ucuz finansman periyoduna faiz artışlarıyla son verilmesi nedeniyle şirketlerin borçlanma maliyetleri de yükseliyor.
Tahvil piyasalarındaki satış baskısıyla yükselen tahvil faizleri de yaz aylarından bu yana finansal şartların sıkılaşmasına katkıda bulundu.
İflaslar yüzde 21 artacak
Uluslararası sigorta şirketi Allianz’a nazaran, yavaşlayan büyüme ve sıkılaşan kredi şartları nedeniyle dünya genelinde iflasların bu yıl yüzde 21 artması bekleniyor.
Varlıkları 1 milyar doların üzerinde olan şirket iflasları çoğaldı
Danışmanlık firması Cornerstone’un datalarına nazaran, bildirilen varlıkları 1 milyar doların üzerinde olan şirket iflaslarının sayısı da artıyor. Yalnızca yılın birinci yarısında ABD’deki mega iflasların sayısı 2022’deki tüm yıl toplamı olan 16’ya ulaştı ve 2005-2022 yarı yıl ortalaması olan 11’i aştı.
ABD’de iflaslar
ABD’de koronavirüs salgınının tesirli olduğu 2020’de 639, 2021’de 406 ve 2022’de 372 şirket iflas müracaatında bulunmuştu.
En fazla iflasın yaşandığı sektörler
Tüketici harcamaları güçlü kalmaya devam etse de birtakım dallar daha çok iflasa maruz kalırken, bu yılın 11 ayında en fazla iflasın yaşandığı dallar; isteğe bağlı tüketim eserleri, sanayi, sıhhat hizmetleri, finansal hizmetler, temel tüketici eserleri olarak sıralandı.
Bu yıl ABD’de çeşitli kesimlerden 1 milyar doların üzerinde yükümlülüğü bulunan 21 şirket iflas etti. Kelam konusu şirketler ortasında en fazla varlığı bulunan şirket, mart ayındaki iflasıyla bankacılık kesiminin sıhhatine ait telaşları gündeme taşıyan Silikon Vadisi Bankası Kümesi oldu.
Avrupa’da iflaslar 2015’ten bu vakte kadarki en yüksek seviyeyi gördü
Avrupa’da da yüksek faiz oranları ve güçlü finansman şartlarının işletmelere yük oluşturması nedeniyle iflaslarda artış görüldü.
Eurostat datalarına nazaran, Avrupa Birliği’nde (AB) iflas bildirimleri bu yılın ikinci çeyreğinde 2015’ten sonraki en yüksek düzeye ulaştı.
Bu yılın nisan-haziran devrinde Avrupa’da iflas eden şirketlerin sayısı bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 8,4 arttı. Yılın ikinci çeyreğinde Avrupalı şirketlerin iflas bildirimleri arka arda 6’ncı çeyrekte artış gösterirken, yılın üçüncü çeyreğinde iflas bildirimlerinde evvelki çeyreğe kıyasla yüzde 5,8’lik azalış kaydedildi.
Scope Ratings’in bahse ait bir tahlilinde, Avrupa’nın kurumsal temerrütlerde artışla karşı karşıya olduğu ve iflasların lakin 2024’ün sonlarında, 2025’in başlarında durağanlaşacağı söz edildi.
Bu yıl öne çıkan büyük iflaslardan kimileri şöyle:
Silikon Vadisi Bankası
ABD’de Silikon Vadisi Bankasının (SVB) iflası, 2008’deki finansal krizden bu yana ülkedeki en büyük banka iflası olarak tarihe geçti. Yüksek enflasyon karşısında faiz artışlarının devam ettiği ve resesyon beklentilerinin arttığı bir devirde gelen iflas i, global piyasalardaki tasaları artırdı.
Fed’in siyaset faizini beklentilerin üzerinde bir noktaya kadar yükselteceğine yönelik fiyatlamalar sonrası birtakım bankalar, tahvil konumlarında oluşan ziyanları realize etmek zorunda kaldı. Bu bankalardan Kaliforniya merkezli SVB, 21 milyar dolarlık tahvil durumunu yaklaşık 1,8 milyar dolar ziyanla kapatması sonrası 8 Mart’ta 2 milyar doların üzerinde sermaye artırımına gideceğini açıkladı. Piyasada bankanın likiditeye sıkıştığının duyulması üzerine SVB’nin paylarında sert düşüş yaşandı. Birtakım teşebbüs sermayesi yatırımcılarının, şirketlere paralarını bankadan çekmelerini tavsiye etmesi sonrası bankanın kayıplarının sürmesiyle süreçleri askıya alındı.
Signature Bank ve First Republic Bank kahır yaşadı
SVB’nin süratli çöküşü, bankacılık düzenleyicilerini harekete geçmeye zorladı ve ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu, 10 Mart’ta piyasalarda düşüşe neden olan SVB’ye kayyum atandığını duyurdu. Likidite krizini aşmaya çalışırken risk sermayelerinin neden olduğu panik, ABD’nin 16’ncı büyük bankasını 48 saat içinde ülke tarihinin en büyük iflaslarından birine sürükledi. SVB’nin iflasını, Signature Bank’ın iflası ile First Republic Bank’ın yaşadığı kasvetler takip etti.
Credit Suisse sarsıldı
Avrupa’da ise İsviçre’nin en büyük ikinci bankası pozisyonundaki Credit Suisse’in derde girmesi, global bir bankacılık krizine ait kaygıların artmasına neden oldu.
WeWork
Bir periyot ABD’nin en pahalı teşebbüsü olan WeWork, bu yıl iflas müracaatında bulunan şirketler ortasında yer aldı. Şirketlere fizikî ve sanal olmak üzere ortak çalışma alanı sağlayan teşebbüs WeWork, kasım ayında 19 milyar dolarlık borcunu yine yapılandırmak için iflas müracaatında bulundu. WeWork’ün borçlarının yaklaşık yüzde 92’sinin sahibi olan kreditörler yine yapılanma planını onayladı. Şirketin iflas başvurusu belgesinde, varlıklarının 15 milyar dolar seviyesinde olduğu söz edildi. Dünya çapında 119 kentte hizmet veren şirketin payları 2023’te yaklaşık yüzde 98,5 kıymet kaybetti.
Avaya
ABD merkezli telekomünikasyon eserleri üreticisi Avaya, 6 yıl içinde ikinci defa şubat ayında iflas müracaatında bulundu. Geçen yıl eylül ayının başlarında maliyetlerini azaltmak için işten çıkarmalar dahil tekrar yapılanmaya gittiğini duyuran şirketin payları 2022’de neredeyse yüzde 99 düşmüştü. Şirket, operasyonlarını yine yapılandırırken 780 milyon dolarlık finansman sağladığını açıkladı. Avaya, yine yapılandırma sürecinin tamamlanmasının akabinde toplam borcunu yüzde 75’ten fazla azaltacağını, yaklaşık 3,4 milyar dolar olan borcun 800 milyon dolara düşeceğini kaydetti.
Americanas
Brezilyalı perakende zinciri Americanas, 3,8 milyar dolarlık muhasebe skandalı ortaya çıktıktan sonra ocak ayında iflası için yetkili kurumlara başvurmuştu. Şirketin eski yöneticileri ve denetçileri, finansal tabloların değiştirilmesi ve dolandırıcılık savıyla suçlandı. Americanas’ın yaklaşık 8 milyar dolar borcu olduğu ortaya çıkarken, Deutsche Bank’ın alacaklılar listesinde 1 milyar dolarla birinci sırada yer aldığı bildirildi. İflas müracaatından bu yana şirket, alacaklılarıyla şiddetli bir hukuksal uğraşa girdi ve payları neredeyse yüzde 90 paha kaybetti.
Oi
Brezilyalı telekomünikasyon şirketi Oi, 6 yıldan fazla süren bir tekrar yapılandırma sürecinden çıktıktan sırf aylar sonra bu yıl martta ikinci iflas müracaatında bulundu. Şiddetli rekabetle karşı karşıya kalan şirket, ağını genişletmek ve öteki işletmeleri satın almak için büyük ölçüde borç aldı. Oi, faiz oranlarındaki artışı, sabit çizgi müşterilerindeki azalışı ve evvelden planlanan borç ödemeleri öncesinde alacaklılardan korunma muhtaçlığını münasebet göstererek iflas muhafaza süreci için müracaat yaptı.
Vice Media
Dijital medya ve yayın şirketi Vice Media, yıllarca süren mali zorluklara son vermek emeliyle mayıs ayında iflas muhafazası müracaatında bulundu. İflas başvurusu, 2017 yılında 6 milyar dolarlık değerlemeye sahip şirketin 500 milyon ila 1 milyar dolar ortasında varlık ve yükümlülüklere sahip olduğunu gösterdi.
Bed, Bath&Beyond
Ev eşyaları satan ABD’li perakende şirketi Bed, Bath&Beyond, bu yıl nisan ayında nakit külfeti nedeniyle iflas müdafaa başvurusu yaptı. Şirket, iflas başvurusunu ertelemek için şubat ayında bir hedge fon ile 1 milyar dolarlık olağan dışı bir finansman muahedesi yapmış lakin daha sonra muahedeyi iptal etmişti. Yüzlerce mağazasını kapatmak da Bed, Bath&Beyond’un kayıplarını durdurmasına deva olmadı.
Signa
Avusturya’nın büyük gayrimenkul şirketi Signa, yeni finansman sağlama teşebbüslerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının akabinde kasım ayında iflas etti. Avusturyalı iş adamı Rene Benko tarafından kurulan, New York’taki Chrysler Binası’nın yanı sıra Almanya, Avusturya ve İsviçre’deki birçok yüksek profilli projenin sahibi olan şirketin 5 milyar euro civarında borcu bulunduğu kaydedildi.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
