BDDK, bankalarca verilen kredilere ait tarz ve asılları düzenledi. Düzenleme, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankalarca verilen kredilere ait metot ve asılları düzenledi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından hazırlanan “Bankaların Kredi Süreçlerine Ait Yönetmelik”, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yönetmeliğe nazaran, bankalarda kredi açma yetkisi temel prestijiyle idare şurasına ilişkin olacak. İdare şurası; kredi açma, onay verme ve öteki idarî temellere ait siyasetleri oluşturmak, bunların uygulanmasını ve izlenmesini sağlamak ve gerekli önlemleri almakla yükümlü olacak. İdare heyeti kredi açma yetkisini teşkil edeceği kredi komitesine yahut genel müdürlüğe devredebilecek. İdare kurulunca kredi açılmasında yahut yetki döneminde genel müdürlüğün yazılı önerisi aranacak. İdare şurası, kredi komitesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, genel müdür yahut genel müdür yardımcısının yer aldığı komiteler yetkisinde açılacak krediler için yapılacak tekliflerde, kredi talebinde bulunanların mali analiz ve istihbarat raporlarının ekli olması zarurî olacak.

KREDİ AÇMA YETKİSİNDE DEĞİŞİKLİK

Bir gerçek yahut hükmî şahsa açılacak kredi sonunun tespitinde, idare heyeti, en fazla, kredi komitesine özkaynakların yüzde onu, genel müdürlüğe yüzde biri fiyatındaki kredi açma yetkisini devredebilecek. Genel müdürlük kendisine devredilen kredi açma yetkisini öbür üniteleri, bölge müdürlükleri yahut şubeler aracılığıyla da kullanabilecek.

Yönetim kurulunca yetkinin, kredinin meblağı, cinsi, alınacak teminat başta olmak üzere kredi açılmasında mutaden tespiti gereken konuları içerecek formda kapsam ve sonlarının açık ve detaylı olarak belirlenmiş ve yazılı biçimde, kredi açılmadan evvel devredilmiş olması gerekecek.

Kredi açma yetkisini haiz olanlar, kendileri ile eş ve velâyeti altındaki çocuklarının yahut bunlarla risk kümesi oluşturan öteki gerçek ve hükmî bireylerin taraf olduğu kredi süreçlerine ait kıymetlendirme ve karar verme basamaklarında yer alamayacak ve bu hususu yazılı olarak kontrol komitesine bildirecek. Banka genel müdürü yahut idare heyeti üyelerinden, sadece bu sıfatları münasebetiyle Kanunun 49 uncu unsurunun ikinci fıkrası uyarınca bankanın dâhil olduğu risk kümesi içinde yer alanlar hakkında, bankanın dâhil olduğu risk kümesine kullandırılacak kredilere ait olarak bu fıkra uygulanmayacak.

Bankanın dâhil olduğu risk kümesi ve Kanunun 50’nci hususunun birinci fıkrasında belirtilen şahıslar ile yapılan; kredi süreçleri ile hizmet kontratları, mal alım satım süreçleri ve gibisi süreçler için kıymetlendirme, onay ve iş akış süreçleri idare kurulunca yazılı olarak belirlenecek. İdare kurulunca belirlenecek değerlilik eşiği üzerindeki hizmet mukaveleleri, mal alım-satım süreçleri, kredi süreçleri, kredilerin kayıttan düşülmesi ve gibisi süreçler idare şurasının ön onayına tabi olarak gerçekleştirilecek. Konsey kelam konusu değerlilik eşiğine ait olarak hudut koymaya yetkili olacak. Kredilendirme ve öteki süreçlerde aranan şartların bu süreçlere ait tahsis, ödeme, teminatlandırma dâhil tüm etaplarda piyasa şartlarından farklılık arz etmemesi gerekecek.

Söz konusu bireylere verilecek krediler ile bunlarla gerçekleştirilecek öteki süreçlere ait karar ve süreçlerde yer alan bireylerin çıkar çatışmasını engelleyecek formda belirlenmesi gerekecek. Üst idare, kredi tahsis ve izleme ünitelerinin bu hususta düzenlenen kaidelere ahenk konusunda azami dikkati göstermesine yönelik tüm önlemleri almakla yükümlü olacak.

Bankanın bu unsur kapsamındaki süreçlerinin gerekli halde tesis edilip edilmediği ile bu süreçlerin izlenmesi ve raporlanması iç kontrol ünitelerince gözden geçirilecek. Tespit edilen aksaklıklar, alınması tavsiye edilen önlemler ile birlikte üst idareye bildirilecek.

KREDİ KOMİTESİNİN OLUŞUMU

Banka idare konseyinin, kredilerle ilgili olarak vereceği vazifeleri yapmak üzere, Kanunun 25’inci hususuna nazaran mühlet hariç genel müdürde aranan kuralları taşıyan üyeleri ortasından seçeceği en az iki üye ile banka genel müdürü yahut vekilinden oluşan bir kredi komitesi kurulabilecek. Rastgele bir toplantıya katılamayacak kredi komitesi üyesi yerine misyon yapmak üzere müddet hariç genel müdürde aranan kaideleri taşıyan idare konseyi üyeleri ortasından iki yedek üye seçilecek. Kredi komitesi üye ve yedeklerinin seçiminde idare heyeti üyelerinin en az dörtte üçünün olumlu oyu aranacak.

Türkiye’de şube açmak suretiyle faaliyet gösteren yabancı bankalarda kredi komitesi kurulması halinde, müdürler heyeti birebir vakitte kredi komitesi vazifesini yürütecek.

Kredi komitesi tüm üyelerin iştiraki ile toplanacak. Kredi komitesinin oy birliği ile verdiği kararlar direkt, oy çokluğu ile verdiği kararlar idare şurasının onayından sonra uygulanacak. Komite gündemi genel müdür yahut genel müdürün bulunmaması halinde vekili tarafından tespit edilir ve öteki üyelere duyurulacak. Kredi komitesince kredi açılmasında genel müdürlüğün yazılı önerisi aranacak.

Yönetim şurası, kredi komitesinin faaliyetlerini denetlemekle yükümlü olacak. İdare konseyi üyelerinden her biri, kredi komitesinden, komitenin faaliyetleri hakkında her türlü bilgiyi istemeye ve gerekli göreceği her türlü denetimi yapmaya yetkili olacak.

Kredi komitesi kararları karar defterine kaydedilecek. Kredi komitesi karar defteri, idare heyeti karar defterinin tabi olduğu tarz ve temele nazaran tutulacak.

Bankalar, kredileri nedeniyle maruz kalınacak riskleri ölçmek, karşı tarafın malî gücünü tertipli olarak tahlil etmek ve izlemek, gerekli bilgi ve dokümanları temin etmek ve bunlara ait temelleri belirlemek zorunda olacak.

Bankalarca beş milyon Türk Lirası üzerinde verilecek nakdi ve gayri nakdi krediler için müşterilerden hesap durumu evrakı alınması zarurî tutuldu.

KONUT, TAŞIT VE ÖTEKİ TÜKETİCİ KREDİLERİNE AİT SINIRLAMALAR

Tüketicilere, konut edinmeleri gayesiyle kullandırılacak kredilerde ve taşıt kredileri hariç konut teminatlı kredilerde, kredi teminat oranının azami sonu, dördüncü fıkra uyarınca belirlenecek. Sınırlamaya bahis krediler için teminat olarak alınan gayrimenkullerin değerlemesinin Heyet yahut Sermaye Piyasası Konseyi tarafından yetkilendirilmiş değerleme şirketlerine yaptırılması ve sınırlamada bu bedellerin kullanılması mecburî olacak.

Tüketicilere, binek araç edinimi maksadıyla kullandırılacak taşıt kredilerinde ve taşıt teminatlı kredilerde yahut yapılacak finansal kiralama süreçlerinde, kredi teminat oranının azami sonu, dördüncü fıkra uyarınca belirlenecek. İkinci el binek araçlarda taşıtın pahasının tespitinde kasko bedeli temel alınacak.

Konut edinmeleri ve konut tadilatı kapsamında konutun 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Uygar Kanununun 684’üncü hususunda düzenlenen bütünleyici kesimi niteliğini haiz olacak biçimde mal yahut hizmet alımı emeliyle tüketicilere kullandırılan krediler, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, başka gayrimenkul alımı emelli krediler, eğitim ve tahsil fiyatının finansmanı hedefiyle kullandırılacak krediler ve kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçların finansmanı gayesiyle direkt ilgili kurum yahut kuruluşun hesabına ödeme yapılmak koşuluyla kullandırılan krediler ile bu kredilerin yine yapılandırılması hedefiyle kullandırılan krediler hariç olmak üzere, tüketici kredilerinde ve tüketici kredilerinin yine yapılandırılmasında uygulanacak azami vade dördüncü fıkra uyarınca belirlenecek.

Kurul, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak, bu unsurda yer alan sınırlamaları belirlemeye yahut ek sınırlamalar getirmeye yetkili olacak.