Ali Kemal ERDEM
ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Denetim Ofisi, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri saldırısının başladığı 24 Kasım 2022’den beri bu ülkeye askeri araç üretiminde kullanılacak teknoloji ve teçhizatı temin etmekle suçladığı firmalara yaptırım kararı alıp, isimlerini internet sitesi aracılığıyla açıklıyor.
ABD’nin yaptırım listesine aldığı şirketlerin ABD’deki varlıkları donduruluyor, SWIFT sistemini kullanarak milletlerarası para transferi yapmaları da yasaklanıyor.
ABD Hazine Bakanlığı, evvelki gün yeniden ortalarında yedi Türk firmasının da olduğu dünya çapında 150 firmanın isminin yer aldığı bir yaptırım listesi açıkladı.
Yaptırım listesine alınan Türk şirketleri Bosfor Avrasya, Egetir Otomotiv, Globus Turkey, Kartal Exim, Konomar Gemi, Megasan Elektronik ve Özkaya Otomotiv olarak sıralandı.
2 Kasım 2023 günü açıklanan listede yer alan 130 şirketin ortasında yeniden yedi Türk firması vardı.
Bunların isimleri de Azint Elektronik Makine, Basilev Lojistik Medikal, BosphorusGate Dış Ticaret Şirketi, BSB Küme İnternet ve Yapay Zeka, Jacbac Teknoloji Dış Ticaret Şirketi, Kuzey Lojistik Nakliyat, Smart TechnoGroup Dış Ticaret olarak duyuruldu..
14 Eylül 2023 günü beş Türk ve bir Türk vatandaşına, Rusya’nın ambargoları delmesine ve Moskova’nın Ukrayna’ya karşı savaşına yardımcı olma suçlamalarıyla yaptırım konulurken, 19 Eylül’de açıklanan bir listeye Türkiye’den Kol Güç Madencilik Turizm Sanayi, Anka Port İç ve Dış Ticaret Şirketi’de dahil oldu.
Yani ABD yalnızca üç ay içinde 21 Türk firması ile bir Türk vatandaşına Rusya’ya ambargoyu deldikleri teziyle yaptırım kararı aldı.
İRAN’A YAPTIRIMI DELDİĞİ ARGÜMANIYLA DA YAPTIRIM
ABD, yalnızca Rusya ambargosunu deldikleri için değil terörizmin finansmanı üzere münasebetlerle de dünya genelinde farklı firmalara yaptırım kararı alabiliyor.
ABD Hazine Bakanlığı, Türk iş insanı Sıtkı Ayan ve şirketlerini, 9 Nisan 2022’de açıkladığı listede İran İhtilal Muhafızları için petrol satışına aracılık etmek ve para aklamak yoluyla yaptırımları deldiği gerekçesiyle yaptırım listesine almıştı.
İNGİLTERE’DEN ÜÇ TÜRK ŞİRKETİNE YAPTIRIM
Sadece ABD değil tıpkı vakitte İngiltere’de misal formlarda Rusya’ya ambargoyu deldiği savıyla yaptırım kararı aldığı firmaları açıklıyor.
İngiltere’nin açıkladığı iki listeye toplamda üç Türk şirketi girdi.
7 Aralık 2023 günü İngiltere tarafından açıklanan yaptırım listesinde Türkiye’den Smart Trading Limited şirketi yer alırken, 8 Ağustos 2023 günü açıklanan listeye Türkiye’den elektronik şirketleri Turkik Union ve Azu International listeye girdi. Her iki firmanın da Rusya’ya bilgisayar çipi sağlayarak elektronik açığının kapatılmasına katkı yaptığı argüman edildi.
YAPTIRIM UYGULANAN ŞİRKETLERLE İŞ YAPMAK DA RİSKLİ
Peki yaptırım kararı uygulanan firmalara uygulan müeyyideler aşikâr iken bu firmalarla iş yapan başka şirketler de alınan karardan etkilenme riski var mı?
“ABD’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar hakkında değerlendirme” sitesinde bir yazı kaleme alan milletlerarası ticaret uzmanı Avukat Yakup Yakut’a nazaran bu sorunun yanıtı evet.
Yakut’un yazısında “Yaptırım uygulanan gerçek/tüzel şahıslar ile ticari münasebette bulunmanın riskleri neler?” sorusuna şu yanıt verilmiş:
Öte yandan bu kısıtlamaların uygulandığı şirket yahut şahıslarla ticari ve ekonomik bağlantı içinde bulunmak üçüncü bireylere de sirayet edecek ve risk yaratacaktır. Hakikaten bankalar, finans kuruluşları şirketinizle ve şirketinizin yönetici/ortakları ile iş, süreç yapmaktan imtina edebilir, hesap açmanıza müsaade verilmemesi kelam konusu olabilir. Kredili süreciniz varsa bu durumda kredinizin kapatılması istenebilir veyahut kredinin önü kapatılabilir. Milletlerarası transferleriniz Dolar yahut Euro cinsinden ise denetime takılabilir, kuşku uyandırması halinde bloke edilebilir/el konulabilir. Milletlerarası faaliyet gösteren sigorta şirketleri şirketinizle süreç yapmaktan çekinebilir. Tüm bu aksaklıklar şirketinizin ekonomik, mali, ticari ve bağımsız kontrol süreçlerini direkt ve olumsuz tarafta etkileyebilecektir.”
TÜRKİYE’DE ZAHMET OLMASA BİLE DIŞARIDA VAR
Konuya dair ulaştığımız Avukat Yakup Yakut, yaptırım kararı uygulanan firmalarla iş yapmaya devam eden şirketlerin de tespit edilmeleri halinde yaptırıma uğrayabileceği uyarında bulunarak, “Döviz transferleri swift üzerinden olduğu için Türkiye’de bir zahmet yaşanmazsa bile ABD’ye giriş çıkışlarda, ABD ile mutabakatlı ülkelerle vize süreçlerinde ya da o ülkelerle para işlerinde eza olabilir. Fakat bu kesin değil tespite bağlı” dedi.
LİSTEDEN ÇIKMAK DA KOLAY DEĞİL
Yaptırım listesine giren firmaların bu listeden çıkmasının hayli güçlü ve ABD nezdinde yürütülmesi gereken prosüdür gerektirdiğini söyleyen Yakut, listeye girmenin ise çok güç olmadığını, “Yasaklı firmalarla iş yapıyorsanız yasaklı duruma düşerseniz. ABD belirli periyodlarla şirketleri açıklıyor” dedi.
YÜKSEK MEBLAĞLI VE UZUN PERİYODİK TİCARETLER GÜZEL NİYETLİ GÖRÜLMÜYOR
Yakut, tek seferlik ve küçük meblağlar ticaret yapanların tespite girmeyebileceğini lakin büyük meblağlı ve uzun vadeli yapılan ticaretlerin düzgün niyetli görülmediğinden listeye girme ihtimalinin yüksek olduğunu kaydetti.
ŞİRKETLERİN TESPİTİNDE İSTİHBARATTAN DA FAYDALANIYORLAR
Yakut, ABD’nin ambargoyu delen firmaları tespitinde istihbarat ve diplomasi imkanları dışında bankalar ortasındaki döviz transferlerini merkez bankasının denetim edebilme imkanından faydalandığını söyledi.
ÜNVAN DEĞİŞİMİ İŞE YARAMIYOR
Peki firmanın ismini değiştirme yahut yeni firma kurma yaptırımı delme talihi veriyor mu?
Yakut, bir şirketin unvan değiştirse bile vergi numarası değişmediğinden bunun pek bir manası olmadığını kaydederek, “Ünvan değişikliği bir şey sağlamaz. Fakat yasaklı şahıslar farklı bir firma kurup onun üzerinden ticaret yaparsa bunun engellenmesi ABD tarafından yine tespitine bağlı” diyerek kelamlarını bitirdi.
patronlardunyasi.com
