Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Lideri Şahap Kavcıoğlu, yaptığı açıklamalarda Türk bankacılık kesiminin, sağlam ve itimat veren yapısıyla Türkiye iktisadı için değerli bir “istikrar çıpası” rolü oynadığını vurguladı.
Lideri Şahap Kavcıoğlu, bankacılık dalının kredileri artmaya devam ederken varlık kalitesinin değerli bir göstergesi olan takibe dönüşüm oranının ise yüzde 1,5 ile tarihi düşük düzeylerde seyrettiğini belirtti.
Kavcıoğlu, kelam konusu oranın yüzde 2,3 olan AB ortalamasının da altında olduğunu aktararak bu husus hakkında şöyle konuştu:
Ayrıca, Ekim 2023 prestijiyle 3. Küme krediler için yüzde 84,9, 2. Küme krediler için ise yüzde 23,1 düzeyinde, Avrupa bölgesi ve öbür birçok ülkeye kıyasla daha yüksek oranda ayrılan karşılıklar, bankalarca değerli bir ek kayıp ihtimalini azaltmaktadır.
“Türk bankacılık bölümü 21,8 trilyon TL’lik bir etkin büyüklüğe erişti”
En yeni data periyodu prestijiyle Türk bankacılık kesiminin 21,8 trilyon TL’lik bir etkin büyüklüğe eriştiğini, dalın toplam kredilerinin de 11 trilyon TL’ye ulaşmış durumda olduğunu belirten Kavcıoğlu, şöyle konuştu:
Ekonomi idaremizin seçici kredi siyaseti ile hedeflediği biçimde bankalar, gerçek dalı desteklemeye, üretimi ve ihracatı finanse etmeye devam etmektedir.
“Asgari yüzde 8 olması gereken sermaye yeterlilik oranı yüzde 18,4 seviyesinde”
En son açıkladıkları bilgiler prestijiyle bankacılık kesiminin milletlerarası standartlara nazaran minimum yüzde 8 olması gereken sermaye yeterlilik oranının yüzde 18,4 düzeyinde bulunduğunu, likidite karşılama oranlarının yasal limitlerin çok üzerinde olduğunu belirten Kavcıoğlu, şunları kaydetti:
Bankalarımızın yurt dışı finansman temininin hızlandığı ve yabancı yatırımcı ilgisinin arttığı, gerçekleşen süreçlerden açıkça gözlenmektedir. Tıpkı vakitte bankacılık dalı, geçen yılın birebir periyoduna nazaran net karını da yüzde 44,7 oranında artırmıştır. Son açıklanan verilen prestijiyle kesimin etkin ve öz kaynak karlılığı oranları sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 41,5 olarak gerçekleşmiş olup anılan oranlar da başta AB ortalamaları olmak üzere pek çok ülkenin ortalamalarından daha yüksek düzeydedir. Özetle bankacılık kesimi faal kalitesi, sermaye yapısı, likidite yeterliliği ve kârlılık bakımından epey âlâ durumda olup mali bakımdan güçlü ve sağlıklıdır.
“2024 yılında bankacılık mevzuatımızda değişiklikler yapılarak düzenleme ve denetleme çerçevemiz daha da geliştirilecek”
Belirtilmesi gereken bir başka kıymetli konu da ülkemiz bankacılık mevzuatının milletlerarası düzenlemelere tam uyumlu az sayıdaki birkaç örnekten birisi olduğu gerçeğidir. Bu sebeple 2024 yılında da bankacılık alanındaki milletlerarası gelişmeler ve düzenlemeler çerçevesinde mevzuatımızda gerekli değişiklikler yapılarak milletlerarası bankacılık standartlarına tam uyumlu düzenleme ve denetleme çerçevemiz daha da geliştirilecektir. Bu doğrultuda, Basel Komitesi tarafından yayınlanan Basel III Final düzenlemelerine ülkemizin tam ahenginin sağlanması için bankacılık mevzuatında gerekli değişikliklerin yapılmasına yönelik çalışmalar sürdürülmekte olup AB’nin mevzuya ait açıklamış olduğu uygulama takvimine paralel olarak biz de BDDK olarak, bahse husus düzenlemeleri 2025 yılında hayata geçirmeyi planlıyoruz.
“İklim riskleri finansal kuruluşlar için değerli bir finansal risk unsuru”
Ayrıca, bildiğiniz üzere, son periyotta iklim değişikliği sebebiyle ortaya çıkan iklim risklerinin finansal kuruluşlar için değerli bir finansal risk ögesi haline gelmesi sebebiyle düzenleyici ve denetleyici otoritelerin bu risklerin yönetilmesine ait gerekli yapıları ihdas etmemesi durumunda bu risklerin bankacılık sisteminin ve kesin olarak finansal sistemin istikrarına yaratacağı olumsuz tesirler dünya ekonomilerinin ana gündem unsuru haline gelmiştir.
“Sürdürülebilirlik Stratejisi Aksiyon Planı’ndaki planlar uygulamaya geçirilecek”
Bu prestijle 2024 yılında BDDK olarak, Bankacılık Kanunu’nda sayılan vazifelerimiz çerçevesinde, iklim değişikliğinin yaratacağı finansal riskler ve düşük karbon iktisadına geçişin bankacılık bölümü ve öteki finansal kuruluşlar üzerinde oluşturacağı risklerin ölçülmesi, tahlil edilmesi ve yönetilmesi bizim de en değerli gündem unsurlarımızdan biri olacaktır. Bu kapsamda, sürdürülebilir bir finansal sisteminin inşasına katkıda bulunmak için Sürdürülebilirlik Stratejisi Hareket Planı’nda (2022-2025) yer alan politikalarımızı hayata geçirmeye başladık. Kelam konusu Aksiyon Planı’ndaki gayelerimiz uyarınca Avrupa Yeşil Mutabakatı’na ahenk süreci kapsamında bankaların iklimle ilgili maksatlara katkısını ölçmeyi hedefleyen Yeşil Varlık Oranı Hakkında Bildirim Taslağı ile bankaların maruz kaldıkları yahut kalacakları iklimle kontaklı finansal risklerini faal bir formda yönetebilmeleri için yürütülecek siyasetlere ve uygulamalara temel teşkil edecek unsurların belirlenmesi maksadıyla hazırlanan İklimle Temaslı Finansal Risklerin Bankalarca Aktif İdaresine Ait Rehber Taslağı’nı yakın vakitte ilgili tarafların görüşüne sunduk.
“Riskleri aktif halde yönetebilen ve fırsatlardan yararlanabilen bankalar, muvaffakiyet için güzel bir pozisyona sahip olacak”
Şahap Kavcıoğlu, global açıdan son yıllarda yaşanan gelişmelerin, bankaların risk idaresini daha da güçlendirmeleri gerektiğini ortaya koyduğunu vurgulayarak, riskleri faal formda yönetebilen ve fırsatlardan yararlanabilen bankaların, önümüzdeki yıllarda muvaffakiyet için güzel bir pozisyona sahip olacağını, BDDK’nin de bu fırsatları en düzgün formda değerlendirmeye ve dalı daha da güçlendirmeye odaklanacağını söyledi.
Katılım finans ekosistemi
Kavcıoğlu, iştirak finans alanında 2023 yılında faaliyet müsaadelerini alan iki kuruluşun dijital iştirak finans kuruluşu olarak faaliyetlerine başladığını, bununla birlikte, halihazırda mevduat bankası olarak faaliyet gösteren bir kuruluşun ise iştirak finans kuruluşuna dönüşerek faaliyetlerine devam etmesine müsaade verildiğini hatırlatarak, kelam konusu 3 yeni kuruluşun, iştirak finans dalındaki çeşitliliği ve rekabeti artırarak iştirak finans ekosisteminin büyümesine ve gelişmesine katkı sağlayacağının değerlendirildiğini kaydetti.
“Katılım finans alanında gerekli düzenlemeleri yapmaya devam edeceğiz”
BDDK Lideri Kavcıoğlu, iştirak finans kesiminin büyümesine yönelik faaliyetlerinin devam ederken, kesimin iştirak finans unsur ve standartlarına ahengini sağlamanın da bilhassa ehemmiyet verdikleri bir konu olduğunu vurgulayarak, şöyle dedi:
Bu kapsamda BDDK olarak, iştirak finans kuruluşlarına özel olarak başlattığımız kontrolleri farklı kontrol bahisleri bazında 2024 yılında da devam ettirmeyi planlıyoruz. Bu sayede iştirak finans dalının iştirak finans unsurlarına ahengine yönelik kurumsal idare çerçevesini güçlendirmeyi hedefliyoruz. Yeniden bu alanda üyesi olduğumuz milletlerarası kuruluşlarla ilgilerimizi güçlendirerek sürdürmeye devam ediyoruz. İştirak finans alanında gerek milletlerarası standartlarla ahengi artırmak gerekse her geçen gün gelişen bölümün gereksinimlerine cevap verebilmek ismine gerekli düzenlemeleri yapmaya devam edeceğiz.
Depremin bankacılık dalına aldırdığı tedbirler
Şahap Kavcıoğlu, 6 Şubat’ta yaşanan sarsıntı felaketinin çabucak akabinde müşterilerin bankacılık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak ve bilgileri dışında kart kullanımlarının engellenmesini sağlamak hedefiyle gerekli önlemlerin acilen alındığını bildirdi.
Kavcıoğlu, elektronik bankacılık hizmet kanallarında kimlik doğrulama ve süreç güvenliğinin gerçekleştirilmesini temin eden teknikleri ve elektronik ortamda kontrat ilgisinin kurulmasına ait kararları içeren 2023/1 sayılı genelgenin yayınlandığını, kelam konusu genelge ile elektronik bankacılık hizmet kanallarında gerçekleştirilen süreçlerde bankalar ve müşteriler açısından yapılan süreçlerin kim tarafından yapıldığının inkar edilemezliği ve sorumluluk hukuku açısından ispat kolaylığının garanti altına alındığını anlattı.
“Her 1 ton kağıt slipe karşılık tabiattaki 17 ağacın kurtarılması sağlanacak”
POS aygıtlarında kullanılan kağıt ölçüsünün azaltılarak yeşil finansmanın gelişimini sağlayacak ekosistemin geliştirilmesi maksadıyla fizikî sliplerin elektronik ortamda düzenlenmesini sağlamak ismine bankalara talimat verildiğini ve bankalar tarafından “dijital slip” uygulamasına geçildiğini belirten Kavcıoğlu’nnu mevzu ile ilgili niyetleri şöyle:
Bu uygulama ile her 1 ton kağıt slipe karşılık tabiattaki 17 ağacın kurtarılması sağlanacak. Böylelikle içerdiği kimyasal sebebiyle geri dönüşümü mümkün olmayan kağıt sliplerin yerine dijital slip uygulaması, bu istikametiyle de tabiata çok değerli bir katkı sağlayacak.
Bankalara uzaktan müşteri olmak
Kavcıoğlu, gerçek şahısların bankalarda başarılı bir biçimde uzaktan müşteri olabilmesi ile birlikte dalın uzaktan müşteri ediniminde kâfi olgunluğa ulaşması ve bölümün gereksinimleri göz önüne alınarak ticaret siciline kayıtlı hukukî şahısların de bankalarda uzaktan müşteri olabilmesinin önünün ilgili yönetmelik ile açıldığını hatırlattı.
Kavcıoğlu, bununla birlikte anılan yönetmelik ile ayrıyeten, uzaktan müşteri ediniminde engelli müşterilerin yaşadıkları zorlukları giderme, uzaktan kimlik tespiti sürecini kolaylaştırma, hızlandırma ve müşteri temsilcisi tarafından gerçekleştirilecek denetimlerin yapay zeka uygulamalarıyla desteklenmesine ait kararlara de yer verildiğini anlattı.
Finansal hizmetlerin dijital dönüşümü
BDDK Lideri Kavcıoğlu, bilgi sistemi alanında yapılan öbür çalışmalara ait şunları kaydetti:
Ülkemizde ve dünyada yaşanan finansal hizmetlerin dijital dönüşümüne yönelik olarak finansal bölümün desteklenmesi hedefiyle geçtiğimiz periyotta bilgi sistemleri mevzuatında yapılan güncelleme çalışmalarına dünya örnekleri ve ülke ihtiyaçları göz önünde bulundurularak devam edilecektir. Finansal hizmetlerde kullanılan teknolojilerde yerli ve ulusal eser ve hizmetlerin kullanımına ait çalışmalar yaygınlaştırılacaktır. Bilgi sistemleri mevzuatı kapsamında dünyadaki ve bölümdeki düzgün uygulama örnekleri takip edilerek inovatif eser ve hizmetler desteklenecektir.
Dolandırıcılıkla aktif mücadele
Finansal dalda yaşanan gelişmeler ve müşteri alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte bilgi güvenliğine yönelik önlemlerin arttırılması, siber dolandırıcılıkla aktif bir biçimde gayret edilmesi, başka kamu kurumları ve finansal kuruluşlarla siber güvenlik ile ilgili işbirliği çalışmaları arttırılarak devam edecektir.
Denetim süreci
Kavcıoğlu, BDDK tarafından sürecinin, başta Basel Bankacılık Komitesi’nin Aktif Bankacılık Kontrolüne Ait Temel Prensipleri olmak üzere milletlerarası unsur ve asıllar dikkate alınarak risk odaklı, dinamik, aktif ve ileriye dönük bir kontrol yaklaşımı oluşturacak formda belirlendiğini söyledi.
Bankacılık kontrolündeki en aktüel gelişme ve en yeterli uygulamalarla uyumlu, tıpkı vakitte Türk bankacılık bölümünün özelliklerine uygun bir kontrol yaklaşımı için kontrol sürecinin tertipli aralıklarla gözden geçirildiğini ve gerekli revizyonların yapıldığını aktaran Kavcıoğlu, bu kapsamda IMF ve Dünya Bankası tarafından 2022’de Türkiye için hazırlanan Financial Sector Assesment Program (FSAP) Raporu’nda kontrol yaklaşımı ile ilgili olarak yer verilen tekliflerin de dikkate alınarak güncellenen kontrol rehberlerinin yürürlüğe girdiğini anlattı.
Denetim rehberleri güncelleme çalışması
Kavcıoğlu, gerçekleştirilen kontrol rehberleri güncelleme çalışması hakkında şu bilgiyi verdi:
Avrupa Bankacılık Otoritesi (EBA) tarafından İnceleme ve Kıymetlendirme Süreci ile Gerilim Testi Hakkında Ortak Prosedürler ve Metodolojilere Ait Rehber’in de dikkate alınmasıyla kurumumuzun benimsediği risk odaklı kontrol anlayışının milletlerarası standartlara ahenk düzeyini artırmıştır. Kurumumuzun düzenleme ve kontrol çerçevesi, Türk bankacılık bölümünün güvenilirliğini destekleyen en kıymetli ögelerden biri olmaya devam etmektedir.
Finansal tüketicinin haklarının korunması
Kavcıoğlu, finansal tüketicinin haklarının korunması ve bilinçlendirilmesi maksadıyla BDDK tarafından şikayet ve müracaat takip sürecinin de itinayla yürütüldüğünü tabir ederek, BDDK’nin nezaret ve kontrolü altında faaliyet gösteren kuruluşlara ait olarak finansal tüketiciler tarafından e-şikayet, CİMER, dilekçe ve davet merkezi üzerinden kuruma iletilen şikayetlerin finansal tüketiciyi müdafaa mevzuatı çerçevesinde değerlendirildiğini bildirdi.
Şikayetler sonucunda uygulanan idari para cezası
Bu şikayetlere ait ilgili kuruluşlar nezdinde gerekli incelemelerin yapıldığını, sonucu hakkında müracaat sahibine bilgi verilmesinin yanında inceleme sonucunda mevzuata tersliğin tespit edilmesi halinde ilgili hususlar yeterince kuruluşlar hakkında idari para cezasına hükmedildiğini anlatan Kavcıoğlu, şunları kaydetti:
Kurumumuza iletilen şikayetler husus ve kuruluş bazında da değerlendirilmekte olup ileriye yönelik ve önleyici önlemler alınması konusunda da girdi sağlamaktadır. 2 Kasım 2023 tarihi prestijiyle kurumumuza e-şikayet, CİMER, dilekçe ve davet merkezimiz üzerinden toplamda 215 bin 234 adet şikayet ulaşmıştır. Bu şikayetlerin kanal bazında dağılımı ise CİMER 135 bin 300 adet, e-şikayet 68 bin 474 adet, davet merkezimiz 9 bin 325 adet ve dilekçe 2 bin 135 adet olarak gerçekleşmiştir.
Finansal hizmetlere ulaşım
Finansal hizmetlere e-devlet aracılığıyla ulaşımın sağlanabilmesi hedefiyle 1 Mart 2020’den beri sunduğumuz hizmet ile vatandaşlarımız, kendilerinin yahut mirasçısı oldukları şahısların ismine hangi bankalarda mevduat/katılım fonu hesabının bulunduğunu E-devlet kapısı üzerinden dijital ortamda sorgulama imkanına kavuşmuştur. 1 Mart 2020-24 Kasım 2023 tarihleri ortasında 7 milyon 802 bin 467 vatandaşımız, toplamda 18 milyon 301 bin 855 adet sorgu gerçekleştirmiştir.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
