Ali Kemal ERDEM’in özel haberi

Yemen ile Somali ortasındaki Aden Körfezi’nde seyreden ve birinci, dördüncü kaptanı Türk olan “M/V Central Park” isimli ticari gemi 26 Kasım 2023 günü bir küme silahlı saldırgan tarafından kaçırıldı.

Geminin yardım davetini alarak gelen bir ABD savaş gemisinin müdahalesiyle gemi ve içindeki 22 mürettebat 15 saat sonra kurtarılırken, beş silahlı saldırgan etkisiz hale getirildi.

ABD Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada saldırganların Somalili korsanlar olduğu belirtildi.

Saldırılar bunlarla hudutlu değil.

25 ve 30 Kasım 2023 günlerinde de İran’a ilişkin iki gemi de Somali’nin Putland bölgesi açıklarında korsanların saldırına uğradı.

AFRİKA’NIN DOĞUSU ÜZERE BATISI DA HAREKETLİ

Özellikle 2000’li yılların başından itibaren Somali açıklarında yaşanan ağır korsan akınları sinemalara dahi mevzu olmuş, dünya ticaretinin en değerli ayağını oluşturan deniz ticaretinde aksaklıklara neden oldu.

Aralarında Türkiye’nin de olduğu bir küme devletin bölgeye savaş gemilerini göndermesi ile son yıllarda Somali açıklarındaki taarruzlar değerli ölçüde azaldı.

Tabi korsanlık faaliyetleri sırf Somali açıklarından ibaret değil.

Özellikle Batı Afrika’da Gine Körfezi’ne kıyıları olan Nijerya, Kamerun, Benin ülkelerinin açıkları vakit zaman korsanlık olaylarının olduğu yerler ortasında.

Yine Somali ve Batı Afrika kıyıları kadar olmasa bile Singapur Boğazı (Malakka civarları), Bangladeş, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Güney Hindistan, Haiti, Meksika ve Peru açıkları vakit zaman korsan taarruzlarının olduğu bölgeler ortasında.

Avukat Selçuk Esenyel

GEMİYİ DE KAÇIRAN DA VAR, YALNIZCA PARAYI ALAN DA

Saldırıların niteliği de bölgelere nazaran değişiyor. Somali üzere devlet otoritesinin zayıf olduğu ülkelerde korsanlar baskın düzenledikleri gemiyi bile kendi kıyılarına götürebiliyor.

Pazarlık masasına otururken de hem mürettebatı hem de gemiyi bırakma koşulunu ileri sürüyorlar

Batı Afrika kıyılarında ise devlet otoritesi Somali’ye oranla kısmen daha fazla olmasından ötürü korsanlar gemiyi kaçırmak yerine içindeki mürettebatı kaçırıyor.

Saklandıkları köylere götürdükleri mürettebatı özgür bırakılması kuralıyla bağlı oldukları firmadan fidye istiyorlar.

Korsanlık faaliyetlerinin görüldüğü bir öbür bölge Batı Malezya yarımadası, Singapur ile Endenozya’ya bağlı Sumatra adası ortasında bulunan 805 km’lik dar Malakka Boğazı.

Bu boğaz etrafındaki kimi balıkçı köylerinde üstlenen korsanlar da bir formda gemiye çıkmayı başarmaları halinde içeride bulabildikleri parayı ve taşınabilir kıymetli eşyaları alıp fazla vakit geçirmeden kaçırıyorlar.

SADECE 2020’DE 135 DENİZCİ KORSANLARCA KAÇIRILDI

Rakamlara bakmak gerekirse Memleketler arası Ticaret Odası’nın (ICC) 2019 raporuna nazaran dünya genelinde 162 korsan saldırısı olurken, 2020’de bu sayı 195’e çıktı.

2020’deki hücumlarda 135 denizci kaçırılırken, kaçırma olaylarının yüzde 95’inin de Gine Körfezi’ndeki taarruzlarda olduğu ve bu atakların da yüklü Nijerya’da üstlenen korsanlarca gerçekleştirildiği görüldü.

Tabii ki bu taarruzların ekonomik olarak da bir maliyeti var. ICC’nin datalarına nazaran yalnızca Gine körfezindeki hücumların iktisada ziyanı ise 2020’de 818,1 milyon dolar olarak açıklandı.

BİR HAFTADA ÜÇ HÜCUMUN MANASI NE?

Yukarıda da belirttiğimiz üzere alınan tedbirlerle bilhassa Somali açıklarındaki hücumlar azaltılmıştı. Lakin yalnızca 25 ile 30 Kasım tarihleri ortasında neredeyse bir hafta içinde yaşanan üç akın korsan taarruzlarının yeniden tırmanışa mı geçtiği sorusunu akıllara getirdi.

NİJERYALI KORSANLARLA PAZARLIK YAPIP TÜRK GEMİCİLERİ KURTARMIŞTI

Son durumu denizcilik hukuk üzerine çalışan Avukat Selçuk Esenyel’e sorduk.

Esenyel, korsanları yakından tanıma bahtı bulmuş bir isim.

3 Temmuz 2020 günü Batı Afrika açıklarında korsanların saldırısına uğrayan Paksoy 1 isimli Türk gemisinden kaçırılan 11 gemici 28 günlük pazarlığın akabinde bırakılması sürecinde Nijerya’da korsanların yaşadığı köylere giderek geminin bağlı olduğu şirket ismine pazarlıkları yürütmüş, gemicileri kurtararak ülkeye geri getirdi.

2021’DE DE TÜRK DENİZCİLER KORSANLARCA KAÇIRILMIŞTI

Türk denizciler de vakit zaman korsanların amacı oluyor.

Örneğin 2021’in Ocak ayında Türk denizcilerin çalıştığı Liberya bayraklı Mozart isimli konteynır gemisi, Batı Afrika’daki Gine Körfezi’nde evvelki gün korsan saldırısına uğradı.

Saldırıda Azerbaycanlı bir gemiciyi öldüren korsanlar 15 Türk denizciyi de rehin alarak Nijerya’da kıyısında üstlendikleri köylere götürdü. Denizciler uzun bir pazarlık sürecinin akabinde kurtarıldı. Yeniden geçmişte Somali açıklarında da ataklara uğrayan Türk gemileri olmuştu.

2022’DE 36 MÜRETTEBAT REHİN ALINDI

Korsan atakları konusundaki son duruma dair bilgi veren Esenyel’in verdiği bilgiye nazaran 2022’nin 65 korsan saldırısı yaşandı. 65 olayın 57’sinde gemiye bindirildi, dördü atağa uğradı, ikisi kaçırıldı ve ikisine ateş açıldı.

Korsanlıkla uğraş kuruluşu ICC Memleketler arası Denizcilik Ofisi’ne (IMB) nazaran bu hücumlarda 36 mürettebat rehin alındı, 14 kişi kaçırıldı, üçü tehdit edildi, ikisi yaralandı ve biri hücuma uğradı.

GİNE KÖFREZİ VE SİNGAPUR BOĞAZ’INDA OLAYLAR ARTTI

IMB, Gine Körfezi sularında kaydedilen hadiselerin yine canlanmasına ve Singapur Boğazlarındaki hadiselerdeki artışa dikkat çekti.

Gine Körfezi, 2023’ün 1. ve 2. çeyreği ortasında, birinci çeyrekte beş ve ikinci çeyrekte dokuz olmak üzere deniz olaylarında bir artışa şahit oldu. Bunlardan 12’si silahlı soygun ve ikisi korsanlık olarak sınıflandırıldı ve yüklü olarak bölgede demirli gemileri maksat aldı. Geçen yılın tıpkı devrine kıyasla rapor edilen olaylarda %25’lik kıymetli bir artışla, Singapur Boğazı’ndan geçiş yapan büyük gemiler gaye alınmaya ve gemiye bindirilmeye devam ediyor.

ENDONEZYA AÇIKLARINDAKİ TAARRUZLARDA AZALMA VAR

Esenyel’in verdiği bilgiye nazaran IMB, kaydedilen yedi olayla Endonezya grup ada bölgesindeki olaylarda 2020’den evvelki yıllara kıyasla daima bir düşüş olduğunu bildiriyor. Güney ve Orta Amerika limanları, bildirilen 13 olayla global olayların %14’ünü oluşturuyor.

SOMALİLİ KORSANLAR YENİDEN HAREKETLENDİ

Esenyel, Güney Kızıldeniz ve Aden Körfezi’nin yani Somalili korsanların aktif olduğu yerlerde son periyotta korsan akınlarının ağırlaştığı noktalar olduğunu kaydederek, “Elbette global gelişmeler bölgesel olarak birtakım noktalarda güvensizliğe neden olabiliyor. 2023 yılında izafî olarak ticari gemilere taarruzlarda bir artış yaşandı.” dedi.

TÜRK SAVAŞ GEMİLERİ DE KORSANLARLA GAYRET ETTİ

“Nasıl tedbirler alınabilir?” sorusuna Esenyel, geçtiğimiz yıllarda Türk Donanması’na bağlı gemilerin de Aden Körfezi bölgesinde misyon korsanlık faaliyetlerinden zorluk yaşayan Türk gemileri için müdahaleleri yaptıklarını hatırlatarak, şöyle devam etti:

KORSAN KÜMELERİYLE İRTİBAT KANALLARI DA KURULDU

“Hatta bölgedeki korsan kümeleriyle bu süreçlerde bağlantı kanalları kuruldu ve bilhassa Sudan-Somali açıklarındaki akınlar tedricen yavaşladı ve azaldı. Artık yeniden o bölgeye yakın diğer noktalarda hareketler var.”

ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ ŞART

Esenyel, öncelikle istikrarlı ve güçlü bölge ülkelerinin buradaki deniz ticaret güvenliğini tesis etmesi gerektiğini hatırlatarak, “Türkiye başta olmak üzere NATO, BM, AB üzere memleketler arası örgütler, deniz ve hava gücü ve istihbarat kanalları güçlü ülkeler de bu devletleri desteklemeli” dedi.

“KORSANLARLA ASLA PAZARLIK YAPILMAMALI”

Ticari denizciliğin dünya için ehemmiyetine değinen Esenyel, “Teröristlerle, korsanlarla pazarlık asla yapılmamalıdır. Lakin bu hususta Sayın Cumhurbaşkanımız da inisiyatif kullanabilir; kesinlikle milletlerarası bir konsensüs temin edilerek gerekli adımlar atılmalıdır” diyerek bu adımları şöyle anlattı:

KISA VADEDE EN TESİRLİ SİSTEM BAŞKAN TAKIMLARININ TESPİTİ VE İMHASI

“Korsan ya da terörist örgütler aslında var olan kolay meselelerin etkilediği kitlelerden beslenir. İşsizlik, açlık, mülteci sorunu, uyuşturucu, insan ticareti, silah ticareti üzere insanlığın büyük yarası olan hususlar ekseriyetle gelişmiş ülkelerden gelen beşerler tarafından gelişmemiş ülkelerde icra edilir. Yiyeceği olmayan, konutundaki çocuklarını beslemekten aciz olan bir adam korsanlık da yapar, terör de yapar. İşsizlik, yoksulluk ve çaresizlik içindeki adam şayet teknelerle gidip ticari gemilere saldırılacaksa tereddüt etmez. Hasebiyle milletlerarası bir insiyatif bu manada kullanılan bölgeleri belirleyerek buralarda orta ve uzun vadeli projeler geliştirmelidir. Kısa vadede ise en tesirli usul başkan takımlarının izlenmesi, yakalanması ya da imha edilmesidir.”

“ULUSLARARASI GÜVENLİK AĞI KURULMALI”

Esenyel, bunun yanında riskli bölgelerin daima izlenmesi, bağlantı ve istihbarat imkanlarının kullanılarak inançlı kanalların açık tutulması gerektiğini belirterek, “Belki birtakım durumlarda kimi gemi rotalarında güvenlik istasyonları kurularak milletlerarası bir güvenlik ağı tesis edilmeli” diyerek kelamlarını tamamladı.

patronlardunyasi.com