Güneş’in derinliklerindeki nükleer füzyon sürecine emsal bir tepki oluşturmak ve sonsuz güç kaynağı oluşturmak için 2006 yılından bu yana yapay projesi üzerinde çalışan Çin, 2020 yılında reaktörü etkin ederek birkaç test gerçekleştirmişti.
Çin’in Hefei kentinde yer alan nükleer füzyon reaktörü, 70 milyon santigrat derecede 17 dakikadan fazla çalışarak dünya rekoru kırmıştı.
Experimental Advanced Superconducting Tokamak, kısaca EAST olarak isimlendirilen reaktör, güneştEki nükler füzyon sürecini taklit etmek istiyor. Pekala nükleer füzyon ne demek?
Nükleer füzyon nedir
Nükleer füzyon; iki hafif elementin nükleer tepkiler sonucu birleşerek daha ağır bir element oluşturmasıdır. Çekirdek yansıması olarak da bilinen bu yansımanın sonucunda çok büyük ölçüde güç açığa çıkar.
insanları, Güneş’te gerçekleşen bu nükleer füzyon ortamının birebirini Dünya’da da kurarak sınırsız elde etmenin peşinde.
Füzyon gücü, Güneş’teki üzere hidrojen izotoplarının birleşerek helyum ve güç ürettiği bir süreçtir.
Bu süreç, teorik olarak sınırsız ve pak bir güç kaynağı sağlama potansiyeli taşıyor. EAST, bu süreci dünya üzerinde denetim altında gerçekleştirmeyi amaçlayan gelişmiş bir tokamak reaktörü olarak dikkat çekiyor.
(Tokamak: Plazmanın kapalı manyetik alan bölgesi içinde hapsedilmeye çalışıldığı bir plazma tutucu sistemdir.)
EAST, son yıllarda bir dizi kıymetli teknik muvaffakiyete imza attı. Reaktör, plazmayı ultra yüksek sıcaklıklarda (Güneş’in merkezinden bile sıcak) uzun müddetler boyunca stabil bir biçimde tutmayı başardı. Bu, füzyon gücünün pratik kullanımına yönelik kıymetli bir adımdır.
Ancak, bu alandaki çalışmalar hala değerli zorluklarla karşı karşıyadır. Füzyon tepkilerini uzun mühletler boyunca stabil bir formda sürdürebilmek hayli sıkıntı.
Ayrıca, bu süreçten ekonomik ve verimli bir biçimde güç elde etmek, şimdi çözülmesi gereken bir öbür büyük sorun.
Güneş sıcaklığını geçti
Reaktör, sıcaklığı 15 milyon derece olan Güneş’i çoktan geride bıraktı. Fakat sıcaklığını ve nükleer füzyon sürecini 4,6 milyar yıl sürdüren Güneş’e kıyasla, reaktör yüksek sıcaklıklarda sadece birkaç on saniye kalabiliyor.
Reaksiyonun sabit bir formda devam etmesi ve böylelikle reaktörün güç üretecek hale getirilebilmesi gerekiyor.
Çin’in yapay Güneş’i sayesinde nükleer füzyon yoluyla üretilen gücü kullanarak, neredeyse sınırsız pak güç üretilebilir.
Şu anda Dünya’nın güç sorunu göz önüne alındığında, bu durum projeyi hayli pahalı hale getiriyor.
Sonuç olarak EAST, füzyon gücü arayışında değerli bir kilometre taşıdır. Çin’in bu alandaki muvaffakiyetleri, hem ulusal hem de memleketler arası seviyede güç üretimi ve sürdürülebilirlik mevzularında yeni kapılar açabilir.
Bu heyecan verici gelişmeler, gelecek kuşaklar için pak ve inançlı bir güç kaynağına gerçek atılan kıymetli adımlar olarak görülüyor.
