KTÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, pıhtılaşma bozukluğu ile akut ve kronik hastalıkları bulunan bireyleri uçak seyahati konusunda uyarıp, oluşabilecek riskler ile alınması gereken önlemleri sıraladı.
Risk kümesindekilerin, uçuş öncesi kesinlikle tabipleri ile görüşüp, uçuşa elverişlilik raporu almalarının hayati değer arz ettiğine dikkati çeken Prof. Dr. Özlü, “Bu tıp sıhhat sıkıntıları 600 uçuştan birinde maalesef yaşanıyor. Bu tıp sıhhat sorunu yaşayanların binde 3’ünde, uçak içinde mevt gerçekleşiyor. Bunlar, daha çok risk kümesinde olan yolcularda meydana geliyor. Bunlar, kronik akciğer ve kalp hastalığı olanlardır. Akut ya da kronik hastalığı olanlar, pıhtılaşma bozukluğu olanlar. Yakın vakitte cerrahi ameliyat geçirenler üzere riskli kümelerde ortaya çıkıyor. Doğal kabin içerisinde müdahale mümkün. Orada bir acil durum seti ve gerekli ilaçlar var lakin o ortamda, bu müdahaleyi yapabilmek sahiden çok sıkıntı. O açıdan uçuş öncesinde bu çeşit risk kümesinde olan bireylerin uçuşa elverişlilik durumunun kıymetlendirilmesi gerekiyor. Bu bireylerin uçmadan evvel doktorları ile görüşüp, uçuşa elverişlilik raporu almalarında fayda var” dedi.
‘KABİN İÇİNDE BASINÇ DÜŞÜYOR, OKSİJEN AZALIYOR’
Uçak içinin havada yaşanılan ortamla misal olmadığını kaydeden Prof. Dr. Özlü, “Kabin içi kurallar, olağan atmosfer şartındaki koşullar ile benzemiyor. Zira kabin içinde basınç düşüyor, oksijen azalıyor ve ozon artıyor. Kuruluk var, radyoaktivite artıyor. Uçak içerisinde var olan bu şartlar, sıhhat açısından da riskler oluşturuyor. Örneğin, susuzluk. Olağanda soluduğumuz hava, yüzde 21,5 oksijen içeriyor. Ancak uçak içerisinde bu oran yüzde 14,5 civarında bulunuyor. Oksijenin azalması, kanda oksijenin de azalmasına neden oluyor. Bu da zati oksijensizlik sorunu yaşamakta olan kalp ve akciğer hastalarında önemli meselelere yol açabiliyor. Onun dışında basınç azalması da bilhassa yeni opera olmuş ya da daha evvel akciğerinde hava kisti bulunan ya da yeni cerrahi geçirenlerde sıkıntıya yol açabiliyor. Pıhtılaşma sorunu olanlar, hareketsizliğe bağlı olarak bilhassa uzun uçuşlarda pıhtılar olup, bu pıhtılar akciğere atabiliyor. Uçak içinde önemli bir risk var; bu riskleri uygun yönetmek lazım. Öncelikle risk kümesinde olan yolcuların kendi tabiplerine başvurarak, bu uçuşa elverişli olup olmadıklarının değerlendirilmesini istemelerini tavsiye ediyorum” diye konuştu.
Kronik hastalara tekliflerde bulunan Prof. Dr. Özlü, “Aslında uçakla seyahat yapan herkese kimi genel tavsiyelerim olacak. Kronik bir hastalığınız olmasa bile örneğin akut bir enfeksiyon hastalığı zatürre ya da ortaya çıkmış gelip, süreksiz bir ameliyat sonrası uçak seyahatini tercih etmeyin. Stabil hale gelinceye kadar, kronik olarak seyahati kaldıracak elverişli duruma gelinceye kadar, çok zarurî değilseniz seyahat etmeyin” dedi.
‘METAL İMPLANTI OLANLAR RAPOR ALMALI’
Oksijenle uçuş yapmak zorunda olanların bunu hava yolu şirketine 48 saat evvelden bildirilmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Özlü, şu tavsiyelerde bulundu:
“Hastalığınız varsa, uçuşa elverişli olsanız bile hastalığınızla ve tıbbi durumunuzla ilgili olarak yanınızda seyahat eden yol arkadaşınızı bilgilendirin. Yoksa da kabin takımını bilgilendirin. Kesinlikle ilaçlarınızı yanınıza alın. Bagaja vermeyin. Kolay ulaşabilir olsun. Şayet tıbbi aletler kullanıyorsanız, uçak içinde de kullanmanız gerekiyorsa, bu destekleyici aletler olabilir, oksijen aygıtları olabilir. Bunların raporlarını alın ve bunları uçuş şirketine raporu göstererek, kabin içinde ekstra bagaj hakkı olarak taşıyabiliyorsunuz. Uçuş sırasında olağan tedavinizi devam ettirmeniz gerekiyor. Bilhassa uzun uçuşlarda saat farkı oluyor. O nedenle buradan öğleyin çıkıyorsunuz. 10 saat uçuş yapıyorsunuz, vardığınız yerde tekrar öğleyin olabiliyor. Bu durumda ilacın alma saati, akşam alacağınız ilacı öğleyin almanız gerekebilir. O değişimi düzgün yapmanız lazım. Yoksa sorun yaşayabilirsiniz. Kan şekerinizi, tansiyonunuzu nizamlı ölçmeniz gerekiyorsa bu çeşit aygıtlarınızı uçakta yanınıza almanız gerekiyor. Bataryalı aygıtlarınız varsa bunların şarjlarının dolu olması gerekiyor. Şayet oksijenle uçmanız gerekiyorsa, bunu hava yolu şirketinize 48 saat evvel bildirmeniz gerekiyor. Metal implantı olanların da rapor almaları lazım. Zira X-Ray’den geçerken meseleler yaşayabiliyorlar. Bu şahıslara, seyahat sigortalarını yaptırmalarını öneririm. Seyahat sırasında da gittikleri ülkelerde sıhhat hizmetlerinden nasıl yararlanacaklarını araştırmalarında yarar var.”
‘RAHAT, BOL KIYAFETLER TERCİH EDİLMELİ’
Uçuşta beslenmeye de dikkati çeken Prof. Dr. Özlü, “Rahat, bol, havalanan elbiseler giyinmeli. Uçuş sırasında sıkı, sentetik giyecekler meseleleri artırabilir. Mümkünse uçuşlarda koridora oturmalarını ve tuvalete yakın bir yere oturmalarını tavsiye ederim. Kalkmaları ve koridorda yürümeleri, pıhtı oluşmaması onlar için çok gerekli. 2 saatte 1 bu çeşit pıhtılaşma riski bozukluğu olan hastaların kalkıp, koridor içerisinde yürümelerini tavsiye ediyoruz. Bir de çok su içmelerini tavsiye ediyoruz. Uçak içinde idrar çıkışı artar. Özel diyeti olan diyabet, böbrek yetmezliği gibisi hastalığı olanların, bu diyetini hava yolu şirketine evvelce bildirmesi kıymetli. Şayet pıhtı oluşma riskiniz çok yüksekse, bunun için ekstra tedbirler almanız gerekebilir. Oturma sırasında arası bol koltukları almanızda yarar var. Oturduğunuz yerden ayak ve bacaklarınızı hareket ettirerek, pıhtı riskini azaltabilirsiniz. Çay, kahve içmemenizi, tuzlu şeyler almamanızı öneriyoruz. Her ne olursa olsun uçak içinde kendinizi âlâ hissetmediğinizde kabin grubuna haber vermelisiniz. “Geçer bir şey olmaz” demeyin. Zira kabin içindeki durum, kabin dışında yaşayacağınız bir sıhhat meselesinden çok daha fazla sonuçlar doğurabilir” dedi.
