Sheraton Oteli’nde gerçekleştirilen toplantının açılış konuşmalarını TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu Lideri Tuncay Özilhan ve TÜSİAD İdare Heyeti Lideri Orhan Turan yaptı.
Konuşmaların akabinde Türkiye’nin farklı vilayetlerinde gerçekleştirilen çalıştaylar kapsamında “Cumhuriyet ve Demokrasi’, “Küresel Dönüşüm ve Ulusal Strateji’, “Refah ve Bölüşüm” ile “Çevre ve Kalkınma” hususlarının yer aldığı “Cumhuriyetin İkinci Yüzyılına Girerken” ana temalı panel düzenlendi.
Çalıştay dizisi projesinin eş koordinatörlüğünü Bekir Ağırdır ve Prof. Dr. Ali Yaycıoğlu, proje kapsamında “Cumhuriyet ve Demokrasi” çalıştaylarının eş moderatörlüğünü Prof. Dr. Ali Yaycıoğlu ve Prof. Dr. Murat Somer, “Küresel Dönüşüm ve Ulusal Strateji” çalıştaylarının eş moderatörlüğünü Prof. Dr. Cihan Balta ve Barçın Yinanç, “Refah ve Bölüşüm” çalıştaylarının eş moderatörlüğünü Prof. Dr. Ceyhun Elgin ve Prof. Dr. Burça Kızılırmak, “Çevre ve Kalkınma” çalıştaylarının eş moderatörlüğünü Prof. Dr. Erinç Yeldan ve Dr. Ümit Şahin gerçekleştirdi.
‘EKSİKLERİMİZİ TESPİT ETMEYE GEREKSİNİMİMİZ VAR’
Toplantıda konuşan TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu Lideri Tuncay Özilhan, “Zor bir yılı daha geride bırakıyoruz. Bu seneye hepimizi derin bir acıya gark eden zelzelelerle başlamıştık. Seneyi bitirirken bu sefer de İsrail’in Filistin halkına dönük insanlık dışı akınları hepimizin içini yaktı. Halbuki bu sene Cumhuriyetimizin 100’üncü yılı. Yaşadığımız kederler coşku ve sevinçle kutlamayı umduğumuz yüzüncü yılda hepimizi ister istemez buruklaştırdı. 2’nci yüzyılımıza girerken, birinci 100 yılının kazanımlarını değerlendirmeye, eksikliklerimizi tespit etmeye, toplumumuzda kabul gören ve görmeyen ekonomik, toplumsal ve siyasi yapıların bilançosunu çıkartmaya muhtaçlığımız var. 2’nci yüzyılımızın siyasetlerine bu değerlendirmeler ışık tutmalı. Eksik bırakılan, tam gerçekleştirilemeyen, öbür türlü olsa daha güzel olacak uygulamaları da açık yüreklilikle ortaya koymalıyız. Zira cumhuriyetimiz rüştünü ispatladı. Son yüz yıla baktığımızda, bilhassa yakın coğrafyamızda, devletler yıkılırken, biçim değiştirirken, yerine yenileri kurulurken bizim cumhuriyetimiz dimdik ayakta durdu. Bu da cumhuriyetimizin kuruluşunun ne kadar sağlam temeller üzerine oturduğunu gösteriyor. Gurur duymalıyız. Artık görevimiz, korkmadan, sağlam yerler üzerine kurulmuş olan bu yapıyı tahkim etmek” dedi.
‘HEDEFİMİZ İNSANLARIMIZIN REFAH İÇİNDE YAŞAMASI OLMALI’
Özilhan, iktisadın temel önceliğinin ne kıymetine olursa olsun yüksek büyüme sağlamak olmaması gerektiğini tabir ederek, şunları söyledi:
“Hedefimiz insanlarımızın memnunluğu, özgürlüğü, refah içinde, özgüveni yüksek biçimde yaşaması olmalı. Bu ise kısa vadeli ekonomik kazanımlara değil uzun vadeli olarak bilimde, teknolojide, kültürde, sanatta ve sporda ilerlemeye, sürdürülebilirliğe, kapsayıcılığa, yeterli hayat şartları sağlayacak istihdam imkanlarını geliştirmeye bağlı. Bu yolda nasıl ilerleyeceğimizi konuşurken günümüzün gelişmiş ve demokratik toplumlarının deneyimlerinden yararlanmakta fayda var. Güçlü bir piyasa iktisadının temel özelliği güçlü bir kurumsal yapı ve sağlam bir hukuk sistemidir. Çağdaş bir hukuk devletinde herkesin can ve mal güvenliği garanti altındadır. Kontratlar hukuk sistemi içinde uygulanır. Yargılama adildir; herkes adalet önünde eşittir. Yasalar açık ve nettir; herkese eşit uygulanır. Mahkeme kararlarında çelişki olmaz ve herkes için bağlayıcıdır. Memleketler arası normlara ve mukavelelere riayet edilir. Mevzuat değişikliğinde en güzel uygulamalara bakılır; ilgili tarafların görüşü alınır, tesir tahlili yapılır. Güçlü piyasa ekonomilerinde idare sisteminde ve kararlarda öngörülebilirlik temeldir. Şeffaflık ve hesap verebilirlik teminat altındadır. Güçler ayrılığı ve istikrar ve denetleme düzenekleri aktif çalışır. Çoğunlukçulara değil çoğulculuğa ehemmiyet verilir. Düzenleyici kurumlar özerktir. Atamalarda yalnızca liyakat tesirli olur. Bu türlü bir ortamda teşebbüsler ekonomik kararlarını alırken geleceğe inanç içinde bakarlar. Güçlü piyasa ekonomilerinde ekonomik kararlarda kliantalizme yer olmaz, yalnızca ekonomik değişkenlere nazaran karar alınır. Bu şartların sağlanamadığı durumda ülkenin risk primi yükselir; yatırımların maliyeti artar, yolsuzluklar ve haksız uygulamalar yaygınlaşır. Çağdaş bir hukuk devletinin tüm kurum ve kurallarıyla aktif işlemediği bir ülkeye yabancı yatırımcılar ilgi duymaz. Yabancı yatırımlar direkt sermaye yatırımları yerine sıcak para biçimini alır.”
‘BİR DENGELENME SÜRECİNİN BAŞLADIĞI DİKKATİ ÇEKİYOR’
Özilhan, bugün amaçlara ulaşmak konusunda 6 ay önceye oranla daha umutlu bir noktada olduklarını kaydederek, “Yeni iktisat idaresiyle birlikte piyasaların iktisat siyasetlerine inancının yükseldiği bir periyoda girdik. İktisat siyasetlerinde son 10 yılda öngörülebilirliğin azaldığı ve oynaklığın yüksek olduğu bir devrin akabinde mayıs ayından bu yana, klasik siyasetlere dönüldü. Teoride ve uygulamada performansını yeterli değerlendirebildiğimiz bu siyasetler yatırımcılar için yatırım ufkunun uzamasını sağlıyor. Seçimlerin öncesinde 900 baz puana dayanmış olan Ülke Risk Priminin 350 baz puana kadar gerilemesi uzun vadeli yatırımların finansman imkanlarını genişletiyor. Ekonomimizdeki bu gelişmeler geçen hafta açıklanmış olan büyüme dataları ışığında daha da dikkat çekiyor. Yüksek enflasyon geçmiş periyotta büyümenin yapısını bozmuştu. Ekonomimiz, ihracat ve yatırıma değil yüksek tüketime dayalı bir patikaya oturmuştu. Artık bir dengelenme sürecinin başladığı dikkati çekiyor. Çok tüketime dayanan bir büyüme modelinin sürdürülebilir olmadığını hepimiz biliyoruz. Bu nedenle geçmiş devrin ekonomik meselelerinin ardındaki neden olan enflasyonla çabada kesinlikle başarılı olmamız gerekiyor. Merkez Bankamızın para siyasetinde sıkılaşma tarafında yanlışsız adımlar atmaya başlaması enflasyon probleminin çözüleceğine duyduğumuz umudu pekiştiriyor. Kademeli biçimde ilerleyen bu süreçle birlikte önümüzdeki yıl fiyat istikrarının sağlanmasında kıymetli bir evreye geleceğimizi umuyoruz” dedi.
‘ÇÖZÜLEMEMİŞ MESELELERİMİZİN ÜSTÜNE GİDECEĞİZ’
İçinden geçilen devrin “çoklu krizler çağı” olduğunu söyleyen Özilhan, ivmesi hızlanan teknolojik dönüşüme, global ısınmaya, ekolojik krize, dünyada yaşanan güç gayretlerine ve toplumsal tansiyonlar üzere meselelere dikkati çekti. Özilhan, şöyle devam etti:
“Teknolojinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan yeni maharetlere sahip eleman gereksinimi, aslında halihazırda dert yaşanan nitelikli eleman sıkıntısını daha da ağırlaştıracak. Uzunca bir müddettir binbir emekle okutup yetiştirdiğimiz nitelikli insan gücümüzü daha cazip ekonomik fırsatlar, toplumsal haklar ve yüksek hayat standartları sunan gelişmiş ülkelere kaybetmeye başlamıştık. Nitelikli insan gücünde görülen badire son vakitlerde insan kaynaklarının tümüne yayıldı. Geniş işsizlik oranı diyebileceğimiz atıl işgücü oranı yüzde 22’ler bandında dolaşıyor. Ortalama fiyat ile taban fiyat ortasındaki makas giderek kapanıyor. Üniversite eğitiminde nitelik düşüşü ile birlikte üniversite ile lise mezunları ortasındaki fiyat makası daralıyor. Yani üniversite eğitiminin getirisi düşüyor. Bir tarafta çalışkan ve başarılı gençlerimizin emeği var, başka tarafta yasa dışı yollara sapanların gözler önüne serilen yaşantıları. Daima tekrar ettiğim üzere üretmeden olmuyor. Her işin başı üretim ve adil rekabet. İktisat kayıtlı ve kural bazlı olmalı. Rekabet ortamı düzgün çalışmalı. Yolsuzluk ve kara parayla faal biçimde uğraş edilmeli.”
