Uzmanlar, Akdeniz’deki deniz suyu sıcaklıklarının rekor düzeylere ulaştığı ve bu durumun okyanuslardaki kasırgalara benzeri şiddetli hava olaylarına neden olabileceği konusunda ihtarda bulundu.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, AA muhabirine, Akdeniz’in iklim değişikliğinden en fazla etkilenen bölge olduğunu söyledi.
İklim değişikliğinin Akdeniz’in yüzey suyu sıcaklıklarındaki tesirine değinen Salihoğlu, “Son 40 yılda Mersin Körfezi, İskenderun Körfezi üzere bölgelerde 2 derecenin üzerinde bir artış gözlemliyoruz. Bu, ülkemiz denizleri için önemli bir sıcaklık artışı olarak öne çıkıyor. Akdeniz’deki sıcaklık artışı ortalama 1,5 dereceyi buluyor. Antalya Körfezi’nin açıklarında da misal halde 1,5 derece sıcaklık artışları yaşanıyor” dedi.
Aralık ayı ortasında deniz yüzey suyu sıcaklığının Mersin Körfezi’nde 22, İskenderun ve Antalya Körfezi’nde ise 21,5 derece ölçüldüğü bilgisini veren Salihoğlu, bu bedellerin, bu devirde ölçülen en yüksek sayılar olduğunu vurguladı.
Ocak ayı içinde de rekor kıymetler ölçüldüğünü belirten Salihoğlu, “Bu yıl ocak ayında İskenderun, Mersin ve Antalya körfezlerinde 19 derece olması gereken sıcaklık ortalaması 20 dereceye yükseldi. Bu sayılar kelam konusu körfezler için tüm vakitlerin en sıcak ocak ayı deniz yüzey suyu sıcaklıkları oldu. İskenderun ve Mersin Körfezi’nde kasım ayı ortalaması 23 dereceyken geçen yıl kasımda 25 dereceyi, ortalaması 22 derece olması gereken Antalya ise tekrar kasımda hiç görmediğimiz 24,5 dereceyi gördü.” diye konuştu.
– “Akdeniz’de 2040 yılında 2,2 derecelik artış öngörülüyor”
Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Bilimleri Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Şükrü Turan Beşiktepe, denizler ve okyanusların yerküre iklim sisteminin çok kıymetli bir kesimi olduğunu ve iklim düzenleyici rolleri bulunduğunu kaydetti.
İnsan faaliyetleriyle üretilen ısının yaklaşık yüzde 90’ının denizler tarafından emilerek akıntılar yoluyla dağıtıldığını tabir eden Beşiktepe, ısının bir kısmının atmosfere geri salındığı, geri kalanının denizin derin katmanlarına yanlışsız taşındığı, bütün bu sürecin iklim sisteminin istikrarının korunması için hayati mana taşıdığı tespitinde bulundu.
Bu süreç içinde yaşanan birtakım dengesizliklerin denizlere ziyan verdiğine dikkati çeken Beşiktepe, “Sanayi öncesi periyoda nazaran atmosfer sıcaklığı 1,1 derece daha fazlayken Akdeniz’de bu kıymet 1,5 derece. Bu eğilim devam ettiği sürece 2040 yılında 2,2 dereceye ulaşacağı öngörülüyor. Akdeniz’in batısı son 10 yılda 0,35 derece, Doğu Akdeniz ise 0,5 derece ısındı, Atlantik Okyanusu’nda ise 0,25 derece bir ısınma var. Global ısınmayla birlikte denizdeki buharlaşma artıyor, bu da buluttaki su ölçüsünü ve yağışları artırıyor. Lakin Akdeniz bu genel durum içerisinde bir istisna teşkil ediyor ve Akdeniz’in genelinde bilhassa kış yağışlarında azalma olacağı varsayım ediliyor.” değerlendirmesini paylaştı.
Akdeniz’i, çok hava ve deniz olaylarının daha fazla olduğu batı ve daha çok ısınan doğu olarak ikiye ayırdıklarını bildiren Beşiktepe, şunları söyledi:
“Batı Akdeniz’de Afrika’dan gelen sıcak ve kuzeyden gelen soğuk hava kütlesi etkileşim halinde olduğu için çok hava olayları görülüyor ve bunun denize tesiri çok şiddetli oluyor. Bu nedenle Akdeniz’de daha evvel gözlenmeyen kasırgaları gözlemlemeye başladık, okyanustakine benzeri halde oluyorlar. Bunlar vakit içerisinde bize daha güçlü hale gelecek zira deniz suyu sıcaklığı arttıkça siklon formunda olan kasırganın şiddeti de artıyor. Akdeniz’de 150-160 kilometre suratında kasırgalar sürpriz olmayacak, Batı Akdeniz’de görmeye başladık, yakında bizim kapımızı çalacak. Şu anda bizde görülmemesinin sebebi kıyıdaki dağların dağılımıyla alakalı.”
DOĞU AKDENİZ TROPİKLEŞME SÜRECİ YAŞIYOR
Denizdeki çok ısınmanın balıkların yumurtlama mevsimlerini ve stoklarını etkileyeceği, mercan kayalıklarının ve deniz çayırlarının bozulmasıyla kıyılarda su kalitelerinin bozulacağı ikazında bulunan Beşiktepe, “Doğu Akdeniz, batıya nazaran daha fazla ısındığı için bir tropikleşme süreci yaşıyor. Burada yaşayan mercan kayalıkları ‘soğuk su mercan kayalıkları’ diye isimlendiriliyor ve deniz suyu 26-27 derecenin üzerinde çıktığı vakit ahenk sağlayamayarak ölmeye başlıyorlar. Akdeniz’e has mercan kayalıklarının önümüzdeki 15-20 yıl içerisinde yok olacağı varsayım ediliyor. Bu da bütün ekosistemi tümüyle mahvedecek.” tabirlerini kullandı.
Fırtınalar ve denizdeki taşkınlara karşı kıyılardaki yapıların ve altyapıların elden geçirilmesi gerektiğinin altını çizen Beşiktepe, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Küresel ısınmayı durduramadığımız sürece çok önemli periyotlar yaşayacağız, buna karşı ferdi ya da ülke olarak tedbir almamız çok sıkıntı. Tek yapabileceğimiz hava olaylarına karşı varsayım düzeneğini geliştirmek. Bunlarla yaşamayı öğrenmeliyiz, hayat koşullarımızı düzenlememiz lazım. Tabiatla baş etmemiz mümkün değil, fakat ona uygun yaşarsak hayatta kalacağız.”
