İstanbul Teknik Üniversitesi, Ayazağa Yerleşkesi’nde 4 Aralık Dünya Madenciler Günü kapsamında “Doğaya Dönüş” temasıyla “Eski Maden Alanlarının Tabiata Tekrar Kazandırılması” bahisli panel düzenlendi.
Etkinlik kapsamında, eski maden alanlarının tabiata yine kazandırılması süreçleri ve planları uzmanlarca tartışıldı. İTÜ Maden Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Kumral’ın moderatörlük yaptığı panelde, İTÜ Maden Fakültesi’nin emekli akademisyenlerinden Prof. Dr. Celal Şengör, Türkiye Tabiatını Müdafaa Derneği Bilim Heyeti Lideri Prof. Dr. İlhami Kiziroğlu ve Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Lideri Prof. Dr. İnanç Önal, panelist olarak yer aldı.
Toplantıda madencilik faaliyetleri sonrası maden alanlarının kıymetlendirilmesi, rehabilitasyonu, maden-doğa ilgisi ve ülke maden alanlarının değerlendirilmesinin ekonomik ve bilimsel çerçevesi tartışıldı.
“ÇEVRECİLERİN HAKLI OLDUKLARI PEK ÇOK YER VAR; FAKAT ÇEVRECİ NASIL ÇEVRECİ”
Prof. Dr. Celal Şengör, “Madencilik son derece değerli bir şey, madencilik ikide bir de, panelde de duyduk, madencilik doğayı tahrip etmez.” sözlerini kullandı. Şengör, “Herşeyden önce şunu kendimize sormamız lazım.Tekrar edelim, biz doğayı tahrip etmiyoruz, tabiatın yüzünü değiştiriyoruz. Bu yüz senin, bunun, onun güzeline gitmeyebilir. Bir defa niçin güzeline gitmiyor bunu öğrenmemiz lazım. Etraftaki insanları, yani maden açılmasın diyen sivri akıllıları rahatsız eden nedir, bir kez bunu tespit edeceğiz. Bunu tespit ettikten sonra yüzde 99.9 bakacaksınız, rahatsız olanlar zır cahildir.” biçiminde konuştu.
Şengör, “Yan taraftaki köy görüntüsünü kaybediyormuş, bana ne. Fakat “Bana ne” diyemiyorsunuz. Adamcağızın da hakkı hoş bir yerde oturmak. Kardeşim sen hoş bir yerde oturmak istiyorsun ama şu alternatifler de var, sana senin çocuğuna yararlı olacak sana yararlı olacak. Bu alternatifleri istemez misin? Efendim, “Madencilik doğayı tahrip eder” diyen adamı kovacaksın. Bakın önde gazeteciler oturuyor, ben bunlara diyorum ki; bu çevreciler zır bilgisiz kümesi, kovun bunları diyorum. Biz bunu yapamayız biz gazeteciyiz diyorlar. İlber Ortaylı bir laf söylemişti hatırlıyor musunuz? Cahille sohbeti kestim diye. Yerden göğe kadar haklı adam. Çevrecilerin haklı oldukları pek çok yer var ancak çevreci nasıl çevreci ona bakacaksınız. Ben çevreciyim ben avukatım, ben çevreciyim ben işletmeciyim, defol git diyeceksin.” sözlerini kullandı.
“TÜRKİYE’NİN İTHAL ETTİĞİ MADENLERİN PAHASI 98 MİLYAR DOLAR”
Prof. Dr. İnanç Önal, “Maden hakkında berbat yahut bizleri yadırgatan yayınlar oluyor, madene karşı çıkılıyor. İnanın ki bunların hepsi Türkiye’nin daha güçlü olmasını istemeyen çevrelerce yapılan yayınlardır. Bunları da bu türlü kabul edin.” dedi.”Her türlü yatırımda bir yer seçme vardır, en uygun yeri seçmek bir tek maden yatırımında yok” diyen Önal, “Çünkü maden neredeyse orada işlemek zorundasıız. Bazen madenler, ormanlık alanda oluyor, bazen dağın zirvesinde, bazen merada oluyor. Yerini değiştirme talihimiz yok, o vakit şu ortaya çıkıyor, madeni işletmeyecek miyiz? Tabi ki işleteceğiz zira bugün Türkiye’nin 2022 yılında Türkiye’de olup da ithal ettiği, işletmediği veyahut kâfi boyutta işletemediği için, ithal ettiği madenlerin pahası 98 milyar dolar. Türkiye’nin cari açığı bundan daha az. Cari açığın üzerinde. Madenlerimizi işletirsek, üretirsek, o ithalatı yapmayacağız. Türk halkının refahı artacak. Diyelim ki, orman alanında bir maden var, dikkatinizi çekeyim, madenlerin oluşumu asgarî 500 milyon yıl, milyar yıllarda oluşur. Halbuki maden üretildikten sonra tekrar rehabilite edip bir orman yapacaksanız Anadolu’da bunun müddeti 15-20 yıl. Tıpkı ormanı bu müddette geri getirebiliyorsunuz. Hasebiyle bu mevzudaki her türlü tartışmayı ben çok yersiz buluyorum. Madenimiz oradaysa bunu işleyeceğiz. Rehabilitasyon dediğimiz olay, madeni işlettikten sonra orayı tekrar tabiata kazandırmak. İşlediğiniz alan bir ormansa tekrar orman haline getirmek.” biçiminde konuştu.
“BAHSEDİLEN YERLER KAZ DAĞI DEĞİL 40-50 KİLOMETRE DIŞINDA YERLERDİ”
Prof. Dr. İnanç Önal, “En son Kaz Dağı denilen bir olay yaşandı. Artık madencilik yapılacak alan muhakkaktır. Ulusal parklarda, su havzalarında, askeri bölgelerde, antik kent, sit alanlarında madencilik yapılmaz, ruhsat da verilmez. Kaz Dağları bir ulusal parktır ve hudutları vardır. O hudutların içerisine ruhsat falan verilmez. Kaz Dağı diye belirtilen bölgeler, basında daima o denli çıkar, halbuki Kaz Dağı değildir, Kaz Dağı’nın 40-50 kilometre dışında yerlerdir, orada da orman vardır lakin Kaz Dağı değildir. Türkiye’de birçok olay kamuoyuna yanlışsız da yansıtılmaz, bu da bir gerçektir.” sözlerini kullandı.
“MADENLERİN NASIL ÜRETİLDİĞİNİN MODELLENMESİ GEREKECEK”
Maden alanlarının rehabilitasyonu hakkında konuşan Prof. Dr. Mustafa Kumral, “Eski maden alanları nasıl dönüşecek? Oraların yer altı yapısının, madenlerin nasıl üretildiğinin modellenmesi gerekecek. O modelden sonra o bölgenin toprak yapısına nazaran ya da madenlerden çıkarılmış toprakların tekrar zenginleştirilerek bölgeye yine serilmesiyle, bölge eski durumuna gelecek. Biz tabiatta yaşıyoruz, bir maden alanında piknik yapmayı mı yeğlersiniz, yoksa orası ağaçlandırıldıktan, yeşillendirildikten, hoş bir hale getirildikten sonra mı? İnsan tabiattan bağımsız bir varlık değil. Kesinlikle o bölgelerde çıkan yerleri tekrar ağaçlandırılarak, bunun yeraltı sularından atmosfere, hayvan, bitki, böcek hayatına, hatta iklime bile bunun birçok katkıları olacaktır.” dedi.
