“Size üç yıldır sorduğumuz kolay bir soruyu yanıtlayamamanız bizi şaşırttı: Çok zenginliği ne vakit vergilendireceksiniz?”
Bu soru, Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu kapsamında hayata geçirilen “Daha fazla ödemekten gurur duyun” isimli online kampanyanın iştirakçilerine ilişkin. Aktivistler, forum sırasında dünya çapındaki muhteşem zenginler için daha yüksek vergi talebini içeren açık mektubu organizatörlere teslim etti.
DW Türkçe’nin haberine nazaran, Kampanyaya katılanlar ise aslında dünyanın sayılı zenginleri ortasında yer alıyor. Farklı ülkelerden 260 milyarder ve milyoner, global toplumsal eşitsizliğin artmaya devam ettiği gerçeğini protesto etmek için güç birliği yapıyor. Taleplerinin radikal değil “normale dönüş” olduğunu vurgulayan “zengin” aktivistler, “Böylece çok ve üretken olmayan zenginlik, demokratik geleceğimiz için bir yatırıma dönüştürülebilir” tezini savunuyor.
27 MİLYON $’LIK MİRASINI VERECEĞİ 50 YABANCI ARIYOR
Bu kampanyayı imzalayanlar ortasında Valerie Rockefeller, Abigail Disney ve Alman kimya şirketi BASF’yi kuran ailenin varisi Avusturyalı Marlene Engelhorn var. Hepsi de milyonlarca dolarlık servetlerinin büyük kısmına hiç çalışmadan, miras yoluyla sahip oldu. Bunun da haksızlık olduğunu düşünüyorlar.
Avusturya’da veraset vergisi olmamasını eleştiren Engelhorn, servetinin 25 milyon euroluk kısmını topluma “yeniden dağıtılması” istikametindeki teşebbüsüyle gündeme gelen bir isim. Bu paranın “kamu yararına” nasıl kullanılacağına karar vermek üzere bir “yurttaş konseyi” oluşturuluyor. Engelhorn, bu kurulun kararlarına hiçbir formda müdahil olmayacağını duyurdu.
ZENGİNLER DAHA DA ZENGİNLEŞİYOR
Zengin ve fakir ortasındaki uçurum, dünya çapında giderek artıyor. 2022 Dünya Eşitsizlik Raporu datalarına nazaran, 1990’ların ortalarından bu yana biriken tüm özel servetin üçte birinden fazlası, halihazırda insanlığın en varlıklı yüzde birine mensup olanlara gitti. Buna karşılık dünya nüfusunun yarısının, yani en fakir dört milyar insanın hissesine, bu paranın sadece yüzde ikisi düştü. Covid salgınının 2020 yılından sonra milyarderlerin sahip olduğu global servetin hissesi daha da arttı.
Uluslararası alanda büyük servetlerden daha fazla vergi alınması için daha evvel de kimi teşebbüslerde bulunuldu. Bunun son örneklerinden biri, ABD’li Senatör Elizabeth Warren’in 2019’daki Başkanlık seçim kampanyasında 50 milyon dolar ve üzeri varlıklar için bir servet vergisi getirilmesi tarafındaki teklifiydi.
Yüksek vergiler için yüksek engeller
Ancak bu tekliflerin hayata geçirilmesi o kadar da kolay değil. Berlin’deki Alman İktisat Araştırmaları Enstitüsü’nde (DIW) vergi uzmanı olan Stefan Bach, “Davos’taki açık mektubu imzalayanlar, çoğunlukla iş dünyasında faal olarak sorumluluk üstlenmeyen ve kendilerinin kazanmadığı büyük servetten rahatsızlık duyan mirasçılar. Bu nedenle kampanyaları, münferit bir çıkış olmanın ötesine geçemez” diyor.
Süper zenginlerin büyük çoğunluğu ise bu üslup kampanyalar karşısında sessiz kalıyor. Hatta lobicilik faaliyetleri sayesinde ekseriyetle üst seviye siyasi kontakları olan müteşebbislerin birçok, bu cins planlara karşı direniyor.
Bach, “Büyük servetlerin birçok, şirket yatırımlarının bir parçası” diyor ve ekliyor:
“Girişimciler için düşük vergiler, onları yatırım yapmaya ve istihdam oluşturmaya teşvik etmelidir. Daha yüksek vergiler, bu yatırımları ve istihdamı tehlikeye atabilir.”
ULUSAL TEŞEBBÜSLERİN BAHTI YOK MU?
Büyük servetlerin vergilendirilmesi kelam konusu olduğunda, bir ülkenin tek başına hareket etmesinin pek mantıklı olmadığını belirten Bach, “Büyük global şirketler ve harika zenginler, milletlerarası vergi hukukunun şekillendirilmesinde etkin rol oynuyor. Milyarderler, üretim tesislerini ve ikametlerini nispeten daha az vergi ödenen yabancı ülkelere taşıyarak büyük avantajlar elde ediyor. Hal bu türlü olunca da vergi yükü, Almanya’da faaliyet gösteren kahraman küçük ve orta ölçekli işletmelerin sırtına biniyor. Bu durumda ortada hiçbir kazanım kalmıyor.”
Büyük şirketlerin vergi kaçırmasını engellemeye yönelik 2021 yılında kimi başarılı adımlar atıldı. Global ekonomik çıktının yüzde 90’ını oluşturan 130’dan fazla ülke, şirketler için minimum yüzde 15’lik bir vergi oranı üzerinde anlaştı. Bu halde büyük milletlerarası şirketlerin, daha düşük vergi oranlarına sahip ülkelere gitmelerinin önüne geçilmek isteniyor. Geçen yıl da kimi Avrupalı parlamenterler, yüksek özel varlıklara yönelik global bir minimum vergi için emsal bir teklifte bulunmuştu.
Ancak Stefan Bach, bunun yakın gelecekte gerçekleşeceğine pek ihtimal vermiyor. Ona nazaran, bunun en değerli nedenlerinden biri, Avrupa’da sağ partilerin önlenemez yükselişi:
“Artık neredeyse hiçbir ülkede sol partiler iktidarda değil. Vergi siyaseti kelam konusu olduğunda, muhafazakâr yahut liberal partilerin takviyesini de almak zorundasınız. Fakat bu partiler, tabiatları gereği iş dünyasının dostu olma eğiliminde. Almanya’da vergi konusunda, öngörülebilir gelecekte hiçbir değişiklik olmayacaktır. Milletlerarası alanda bu tıp düzenlemeleri koordine etmek ise çok daha sıkıntı.”
İLGİLİ HABER:
27 milyon $’lık mirasını vereceği 50 yabancı arıyor
patronlardunyasi.com
