Türkiye’de yolcu nakliyeciliği alanında en fazla tercih edilen kentler ortası otobüslerde yeni periyoda geçiliyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, şehirlerarası otobüslere araç takip aygıtı takılacağını, taşıtların pozisyon, tarih ve saat bilgilerinin iki dakikalık dönemler halinde bakanlığın Ulaştırma Elektronik Takip ve Kontrol Sistemi’ne (U-ETDS) elektronik ortamda iletileceğini ve bu uygulamanın 1 Ocak 2024 yılında başlayacağını açıklandı.
“FİRMALARIN SORUMLULUK ALMASI LAZIM”
Araç takip aygıtı uygulamasının Avrupa Birliği’ne ahenk süreci içindeki çalışmalardan biri olduğunu belirten Tüm Otobüsçüler Federasyonu Genel Lideri ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Karayolu Yolcu Nakliyatı Kesim Meclisi Lideri Mustafa Yıldırım, “2016 yılından beri ertelene ertelene bugüne kadar geldi. Tabi artık ertelenmemesi lazım. Bunun trafik kazalarını önlemede çok kıymetli bir etken olacağını düşünüyoruz. Artık polisin kontrolüyle kazaları önleyemeyeceğimiz ortaya çıktı. Akıllı sistemleri en faal bir biçimde kullanıp firmaların sorumluluk alması, firmaların sürücülerini denetlemesi lazım. İşte bu araç takip sistemleri, kameralar zarurî hale geliyor, 1 Ocak’tan itibaren uygulamaya girecek” dedi.
“70 BİN ARACA 15-20 GÜNDE TAKILMASI MÜMKÜN DEĞİL”
Bakanlıkla geçen haftalarda görüşmelerde bulunduklarını tabir eden Yıldırım, “Şu anda Türkiye’deki 100 bine yakın araçta olması gereken bir sistem bu, fakat yüzde 30’unda var, yüzde 70’inde yok. Yani 70 bin araca takılacak, yani 15-20 günlük müddet içinde bunların takılmasının mümkün olmadığını bakanlığa tabir ettik. Zaruriliği kaldırmayalım lakin yaptırımları erteleyelim. Zira çok ağır yaptırımlar geliyor, firmaların kapanmasına kadar olan bir süreci yaşatacaklar” diye konuştu. Yıldırım, bakanlığın da yaptırımları erteleme konusunda çalışma yapacaklarını söylendiğini de belirterek, takip sistemi zorunluluğunun kaldırılmaması konusunda ise mutabık kaldıklarını vurguladı.
“YAPTIRIMLARIN 2025’TE UYGULANMAYA BAŞLANMASINI BAKANLIĞA İLETTİK”
Akıllı sistemlerin hayatımıza girmesi ve kontrollerin akıllı sistemler üzerinden yapılması gerektiğini söyleyen Mustafa Yıldırım, şunları söz etti:
“Ulaştırma Bakanlığı Türkiye’de ihtilal niteliğinde Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetleme Sistemi’ni kurdu. Bütün araçlar buna uymak zorunda. Asayiş olayları, terör olayları bu sayede önlenebilir oluyor. Bunun ertelenmesini hakikat bulmayız lakin yaptırımların ertelenmesini; 70 bin araca bu kadar kısa müddet içinde takılması mümkün olmadığı için bakanlıktan rica ettik. 1 Ocak 2025’te yaptırımları uygulamaya başlatın dedik. Bakanlıktan ‘Halletmeye çalışacağız’ dediler. Biz erteleme üzere diye bir şey düşünmüyoruz, artık bunları hayatımıza sokmamız lazım. Türkiye’de çok kıymetli trafik kazaları yaşanmaması için firmaların sorumluluk alması lazım. Tek merkezden Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı firmaların iç kontrol sistemini kurarak bu sistemlerle entegre olup sürücülerini anında takip edip denetlemesi lazım.”
“AKILLI SİSTEMLERİ MONTE EDECEK LİSANSLI FİRMALAR AZ”
“YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİNİN DE ZARURÎ HALE GELMESİ LAZIM”
Yıldırım, “Emniyet kemerinin takılmasının akıllı sistemlerle birlikte denetlenmesi, tıpkı uçakta olduğu üzere emniyet kemerini bağlamayan yolcu varsa otobüsün hareketini durdurması ve ikaz yapılması üzere kavramlar var. Otobüslerde yangın söndürme sistemlerinin de Ulaştırma, İçişleri, Sanayi Bakanlığı kanalıyla zarurî hale gelmesi lazım” diye konuştu.
“KORSAN NAKLİYAT ÖNLENECEK”
Akıllı sistemlerin bölümün kıymetli meselelerinden biri olan korsan nakliyatı da önleyeceğini lisana getiren Yıldırım, “Şu anda uzun arada uçaklarla fiyatta yarışıyoruz. Uçaklar otobüs fiyatına bilet kesebiliyor, Türk Hava Yolları dahil olmak üzere. Bir taraftan orta uzaklıkta demir yollarındaki volüm giderek artıyor, daha fazla kullanılmaya başlıyor. Ana güzergahlarda demir yolu önemli bir hisse aldı bizden. Bölümümüz son 20 senede yüzde 45 oranında daraldı. Bir de kısa aralıkta korsanla uğraşıyoruz. Korsana karşı yaptırımlar yetersiz. Şu anda Beylikdüzü’ne gidin terminal üzere çalışıyor. Kayıt dışı, korsan nakliyat vergi kaybına neden oluyor. Kontroller yetersiz kalıyor, yaptırımlar yetersiz olduğu için. Çok cüzi cezalar kesiliyor, bin 600 lira usulsüzlük cezası. Adam zati 10 bin lira kazandığı yerde bin 600 lira vermeye razı. Adapsız taşımayla ilgili yaptırımların Ulaştırma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, sivil toplum örgütlerimizin ortak kararıyla artırılması lazım. Kontrollerde yakalandıklarında bağlanmaları lazım” biçiminde konuştu.
“HEPİMİZİN DESTEKLEMESİ LAZIM”
Araçların Ulaştırma Bakanlığı’nın U- EDTS sistemiyle entegre olmasıyla bakanlığın eş vakitli kontrol yapabileceğini, bilgi saklanacağını, rastgele bir kaza vuku bulduğunda geriye dönük kayıtlardan çıkarabileceklerini söyleyen Yıldırım, daha sonra Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin sistemi devreye girince onunla entegre olunacağını, belediyelerle de entegre olunarak kazaların önlenmesinde değerli bir adım atılacağını söz etti. Yıldırım, data girişleri yanlış olmadığı sürece kentler ortası otobüs nakliyeciliğinde şu anda Türkiye’de kimin, nereden, nereye, ne vakit gittiğinin bakanlık tarafından görebildiğini de söyleyerek “Dolayısıyla Türkiye’de asayişin, terörün önüne geçilmiş olacak. Değerli adımlar bunları, bunları hepimizin desteklemesi lazım” dedi.
“ŞOFÖRLERİN NEREDE OLDUĞUNU TAKİP EDEBİLİYORUZ”
Esenler Otogarında bir otobüs firmasının yetkilisi olan Kadir Kuruşoğlu ise araçlarında takip aygıtları olduğunu belirterek, “Bunlar ne işe yarıyor; mesela araçların nerede olduklarını takip edebiliyoruz, sürücülerimize ulaşmadan bilgisayar ekranından. Kaç kilometre yapmış, sürat hudutlarını takip edebiliyoruz, yasal sürat sonları aşılmış mı aşılmamış mı, şirket olarak bunları trafik polislerinden evvel biz takip edebiliyoruz. Bu daha evvelce mecburi değildi. Biz şirket olarak önlemimizi almıştık. Ancak bu yılbaşından itibaren karayolu nakliyecilik kurallarına nazaran takip aygıtları mecbur oldu. Bizim kullandığımız sistemsel programlar var ulaştırma ile entegreli, bilet kestiğimiz. Bunlarla entegre olup direk ulaştırmanın ekranına yansıyacak araçlarımızın nerede olduğu, suratları limitleri” dedi.
“KAZA DURUMUNDA ÇABUK BAĞLANTIYA GEÇİLEBİLECEK”
20 yıllık otobüs sürücüsü Selahattin Öztürk de uygulama yaygınlaşırsa trafik emniyeti açısından, yolcular ve kaptanlar açısından yararı olacağını söz etti. Öztürk, “Araç takip aygıtının aracın nerede olduğunu, nereden, kaçta hareket ettiğini, varacağı noktaya yahut uğrayacağı kentlere kaçta varacağını tespit etmiş olacak. Zira yeni olarak hareket saatiyle varış noktası ortasındaki arayı biliyor olması gerekir. Seyahat esnasında en azından bir gecikme olmayacağı, veyahutta rastgele bir kazanın, gecikmenin olması durumunda yetkililerin bu olaydan haberdar olacağı daha çabuk bağlantıya geçilebileceği düşünülmelidir” dedi.
