Türkiye’deki dört üniversite akademisyenlerinin oluşturduğu “Dataritim Bilgi Araştırmaları Grubu”nun, 9 yıl boyunca izlediği İstanbul trafiğine ait hazırladığı rapora nazaran megakentte yaşayanların yaklaşık 3,5 yılı trafikte bekleyerek geçiyor.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Bahçeşehir Üniversitesi (BAU), Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) ve Yeditepe Üniversitesinden akademisyenler, İstanbul trafiğini 9 yıl boyunca tahlil ederek raporladı.
“İstanbul Trafik Otoritmi” başlıklı raporda, kent trafiği hakkında çarpıcı sonuçlar ortaya çıkarken, kentte 5 bin 84 kilometrelik yol ağındaki trafik akışları, GPS bazlı uydu bilgileriyle sabah, öğlen ve akşam takip edildi.
Rapora nazaran, hafta içinde ana arterlerde sürüş suratı saatte ortalama 32,5 kilometre, trafiğin tepe yaptığı akşam saatlerinde ise sürüş suratı ortalama 21 kilometre/saat olarak ölçüldü.
İstanbulluların günlük hayatlarının ortalama yüzde 5,5’i, yani yaklaşık 80 dakikası ulaşımda harcanırken, kentte 15 kilometre gidiş 15 kilometre geliş için harcanan bu vakit, sabah saatleri için 30, akşam saatleri için ise 50 dakika olarak kaydedildi.
Yoğunluğun en az olduğu saatlerde ise birebir seyahatin toplam 36 dakika sürdüğü, sıkışıklığa bağlı olarak fazladan harcanan vakit, toplam seyahat mühletinin yaklaşık yüzde 56’sını oluşturdu.
Trafik yoğunluğunun tepe yaptığı saatlerde ise bu oran yüzde 64’e çıktı ve trafikte geçen her 100 dakikanın 64 dakikası trafik sıkışıklığında kaybedildi.
BİR GÜNLÜK MESAİ YOLDA GEÇİYOR
“İstanbul Trafik Otoritmi” raporuna nazaran, hafta sonları, tatiller, kısıtlamalar üzere özel günler çıkarıldığında yılın yaklaşık 250 gününün neredeyse emsal formda geçtiği ortaya çıktı.
Son 5 yılın datalarına nazaran ise akşam trafiği yılda yaklaşık 85 gün neredeyse durma noktasına geldi. Hafif trafiğin, hafif ağır ve akıcı geçtiği gün sayısı ise 17 oldu.
Sadece hafta içi günlerde, gidiş-geliş olmak üzere, günde en az 2 kere trafiğe katılan 15-64 yaş ortası bir İstanbullunun, haftanın neredeyse bir mesai gününe denk gelen 7 saatini trafikte geçirdiği, bunun yaklaşık 4,5 saatinin de sıkışıklıktan dolayı boşa geçen vakit olduğu belirlendi.
Raporda, İstanbul’da ortalama ömür müddetinin 81 yıl olarak hesaplandığı belirtilerek, “Ömrün yaklaşık 3,5 yılı trafikte geçerken, sıkışıklığa bağlı boşa geçen vakit 2,5 yıl düzeyine gerçek yaklaşıyor.” değerlendirmesi yapıldı.
TÜRKİYE’NİN SIKINTILARI: SARSINTI, İKTİSAT, TRAFİK…
Grubun Kurucusu BAU Büyük Bilgi Analitiği Programı Öğretim Üyesi Dr. Serkan Gürsoy, “İstanbul Trafik Otoritmi” raporundan elde edilen analitik bilgiler ışığında, kentteki trafik sorunun yol açtığı kayıplara yönelik AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Trafikte sıkışıp kalmakla, asansörde sıkışıp kalmak ortasında çok fazla benzerlik bulunduğunu belirten Gürsoy, her iki durumun da “mahsur kalmak” manasına geldiğini, trafikte her gün milyonlarca kişinin mahsur kaldığını söyledi.
Gürsoy, ortaya çıkan kayıpların sadece vakit kaybından ibaret olmadığını, güç, sıhhat, iktisat, ömür kalitesi açısından da önemli kayıplar verildiğini, bu kayıpların da kentin gelişimini olumsuz etkilediğini belirtti.
Sundukları fırsatların yanı sıra kentlerin, birtakım zorluklara ve karmaşıklıklara da neden olduğunu tabir eden Gürsoy, şöyle konuştu:
“İstanbul sakinlerinin ve ziyaretçilerinin hayatlarıyla direkt ilgili olan ve geniş bir yelpazeye yayılan bu zorluklar ve karmaşıklıklar ortasında trafik sorunu, zelzeleyle ilgili dertler ve ekonomik meselelerin akabinde 3. sırada yer alan en büyük kent sıkıntısıdır. Trafikteki yoğunluk yüzünden hareketlilik kabiliyetinde düşüşler yaşanıyor. Bu yoğunluk iş, okul, hastane, yeşil alan üzere kent imkanlarına erişimde zorluklar ve maliyet artışları üretiyor, eşitsizlikler doğuruyor.”
YAŞAM KALİTESİNİ DÜŞÜRÜYOR MU?
Serkan Gürsoy, trafiğin bu imkanlara erişimi kimin için nasıl değiştirdiğini, Türkiye’deki tüm kentler için 428 başka imkan kategorisinde araştırmaya ve ölçmeye devam ettiklerini belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şehirlerin sunduğu imkanlara herkesin kolay kolay erişebilmesi konfor, vakit ve ekonomik maliyetler açısından herkes için eşitlik sunabilmesi çok değerlidir. Trafik, kentte yaşayanların ömürleri boyunca yapabileceklerini sonlandırabilir yahut çeşitlendirebilir. Daha berbatı trafik, hayatı kimisi için sonlandırırken, kimisi için genişletebilir. Ferdî gelişimde haksızlıklara, toplumsal gelişimde bozukluklara yol açabilir. Kentin ömür kalitesini topyekün düşürebilir.”
Trafik problemiyle baş etmenin zahmetli bir iş olduğunu vurgulayan Gürsoy, “Sorunların yanlışsız anlaşılması ve netleştirilmesi, tahlil tekliflerinin başarısı için koşuldur. Dataritim Veri Araştırmaları Kümesi olarak akıllı teknolojiler kullanarak bu sıkıntıların ortaya çıkarılmasına, ölçümlerin sıklaştırılmasına, maliyetlerin düşürülmesine katkı sunmaya çalışıyoruz. Zira biliyoruz ki ölçemezseniz, yönetemezsiniz.” diye konuştu.
TRAFİKTE GEÇİRİLEN VAKİT…
Otobüsle gideceği yere en az 2,5-3 saatte gittiğini belirten Rahmi Ertekin, “Ancak metro kullanırsam 40-45 dakikada meskenden işe işten konuta gidip gelebiliyorum. Ekseriyetle de metroyu kullanıyorum.” dedi. Ertekin, trafiğin en ağır olduğu akşam ve sabah saatlerinde ise bazen metroya binmekte de zorluk yaşadığını lisana getirdi.
Toplu taşımada günde 2-3 saatinin trafikte geçtiğini belirten Mehmet Güldan ise “Ancak araç trafiğinde son 6 yıldır, İstanbul trafiği önemli manada artık kaldırmıyor. Bir noktadan öbür noktaya 20 dakikada gideceğiniz yer 2 saate çıkmaya başladı” dedi.
Güldan, trafiğin tahliline ait tek-çift plaka sisteminin getirilmesi, metrobüsün yer altına alınarak metro sistemine dahil edilmesi üzere tekliflerde bulundu.
Ümraniye’den 2 günde 1 Beylikdüzü’ne giden Eren Tonbaş da “1,5 saatimi yolda harcayan bir beşerim ve metrobüslerin birden fazla arıza yapıyor. Bazen 2 bazen 3 aktarmaya kadar çıkıyor. Ben her gün bu vakti harcamak zorunda değilim.” dedi.
‘GÜZEL HAVALARDA SKUTER KULLANIYORUM’
Cumhur Kavdır, trafikte yaklaşık 3 saat harcadığını belirterek, “Evim Acıbadem’de, oğlum Ümraniye’de okuyor. Otomobille sabah trafiğinde gidiş gelişim 2 saat sürüyor. Hoş havalarda skuter kullanıyorum. Bazen çaresiz, oğlumla bindiğimiz de oluyor. Süreyi böylelikle yarı yarıya indirmiş oluyorum.” sözlerini kullandı.
İstanbul’daki trafik yoğunluğunun en büyük nedeninin daima artan özel araba sayısı olduğunu söyleyen Kavdır, toplu taşımanın daha da artırılıp, kişisel araba kullanımının azaltılmasının tahlile katkı sağlayacağını anlattı.
İşe gitmek için toplu taşıma kullanarak Kartal’dan Ümraniye’ye seyahat ettiğini ve her gün 4, 4,5 saatini yollarda geçirdiğini belirten Özgenur Kardoğan ise “Saat 06.30’da meskenden çıksam bile 10 dakika sonra trafik oluşmaya başlıyor.” değerlendirmesini yaptı.
Bedrettin Yeli de skuter kullanıcıları için, toplu taşımaya binebilmeyi sağlayacak rampa talebine dikkati çekerek, “Rampa olursa daha düzgün olur, elimizle çıkarmak zorunda kalmayız.” dedi.
