Usta maaşları mühendisler ile yarışıyor. İşverenler ise ‘işi bırakır’ dehşetiyle usta ne derse onaylıyor. Bu durumu suistimal eden birtakım ustalar keyfî hareket ediyor. Mesai saatlerine uymuyor, işi yarım bırakıyor. Patronların ‘şımarık usta’ ezası her geçen gün büyüyor.
Türkiye Gazetesi’nden Kaan Zenginli’nin haberine nazaran, iş hayatında yetişmiş eleman, kurumsal tarafta ise ‘mavi yakalı’ denilen ustalara ilgi arttı. Bu statüye ulaşabilmek için en az 10 yıllık iş deneyimi olması gerekiyor. Yeni neslin daha kolay işleri tercih etmesi nedeniyle usta sayısı her geçen gün azalıyor. O denli ki kimi dallarda ustalar mühendislerden bile daha fazla kazanıyor. Başta inşaat bölümü olmak üzere, imalat-ağır sanayi, yeme-içme dalı, oto tamirciliği ve bunlar üzere birçok kesimde usta açığı büyüyor. Hâl bu türlü olunca ustalar kıymete bindi. Talep edilen maaşlar arttı. Kimi ustalar çalışma koşullarında düzgünleşme görmeyince ‘işten çıkarım’ tehditleri savurmaya başladı. İşverenlerin ustalar özelinde; mesai saatlerine uymama ve verilen işi bitirmeme yahut eksik yapma üzere şikâyetleri artış gösterdi.
“USTAYA İŞ YAPTIRAMIYORUZ”
Ustaların en ‘şımarık’ olduğu bölümlerin başında inşaat geliyor. Bir patron yaşanan durumu şöyle özetliyor: Ustalar dalı elinde oynatır duruma geldi. Gerçek yapmadığı iş kendisine diretilince yarıda bırakmakla tehdit ediyor. Kimsenin kelamına itimat etmiyorlar. Müteahhit ise işi bırakmaması için elinden geleni yapıyor. Resmen yalvarıyor… Zira öteki usta bulamayacağını biliyor. Ustalar birden fazla projeyi ‘salla pati’ yapıyor. Ehemmiyet vermiyor. En kritik noktaları bile önemsemiyor. Ben mühendis olarak bu durumdan rahatsızım. Bu yapılan binayı zelzele vursa ve yıkılsa sorumlusu ben olacağım. Lakin ustaya iş yaptıramıyorum. Şantiyeyi durdursam müteahhit ile davalık oluyorum. Şantiyelerde bitmek tüketmek bilmeyen problemlere bir de çalışan kaprisleri eklendi.
“BANA İŞ ÇOK, SEN DÜŞÜN!”
Yeme-içme kesiminde de nitelikli eleman sorunu yaşanıyor. Yetişmiş bir mutfak, kebap, lahmacun, pide ve döner ustası ayda 30-40 bin lira maaş talep ediyor. Üstelik restoranı adeta esir alıyor. İstanbul’da restoran işletmeciliği yapan Hakkı Gürman “2 aydır fırın ustası arıyorum. Gelenler maaşı beğenmiyor. Bir evvelki ustayı çıkarmak zorunda kaldık. Zira işe geç geliyor, erken çıkıyor. Maaş artırımını beğenmiyor. Yavaş çalışıyor ve şikâyet ettiğimizde ‘Bana iş çok sen düşün’ diyor. Bizim bölümümüzde ustalar çok bedelli hâle geldi. Zira yetişmesi için 5-10 yıl gerekiyor. Hâl bu türlü olunca istedikleri üzere at koşturuyorlar. Ben kendi dükkânımda ustadan akıl almaya başladım. Burada en büyük sorun alttan eleman yetişmemesi” dedi.
1 GÜNLÜK İŞİ 3 GÜNDE YAPIYOR
Ustaların pahalı olduğu bir öteki dal ise oto tamirciliği. Bu kesimde iş verenlerin birçok fiilen ustalık da yapıyor. Lakin talebin çok olması nedeniyle yeni usta almak zorundalar. Yetişmiş bir oto kaporta ya da mekanik ustası 30 bin liraya kadar maaş talep ediyor. İstanbul Esenyurt oto endüstride patron olan Kemal Günsaçar “Son 1 yılda 2 ustayı işten çıkardım. Çırağımla birlikte çalışıyorum. İstekleri bitmiyor. İşi yarım yamalak yapıyor. Günlük yevmiye aldığı için 1 günde bitireceği işi 3 güne uzatıyor. Benden çıksa 2 gün sonra öteki yerde iş bulabiliyor. Ustalık patronlukla yarışıyor” dedi.
İŞ AHLAKIMIZ BOZULDU
Başka bir patron ise iş davalarının patron aleyhine sonuçlandığını belirterek “İşten ayrılan kişi 5 yıl geçmeden çeşitli mazeretler üreterek şirkete dava açıyor. Yanına da birkaç şahit alarak mahkemeye başvuruyor. Şirketler sonra başlıyor uğraşmaya… Adamın iş yaparken zaafları oluyor. İşe geç geliyor erken bırakıyor. Mesaide telefonla oynarken yakalıyorsun. Çekip masraf diye korkuyorsun. İmalata ziyan verme riski var. Lakin tutanak tutamıyorsun. İşin berbatı bunları ‘dava aç sen gerisine karışma’ diyerek avukatlar tahrik ediyor. İş ahlakımız çok berbatlaştı. Ahlakıyla iş yapmaya çalışan önemli maliyetler ödemek ile karşı karşıya kalıyor” açıklamasını yaptı.
EYT’LİLER KÖYLERİNE GERİ DÖNDÜ
İstanbul Beylikdüzü’nde müteahhitlik yapan Gürbüz Solmaz da şantiye ustası bulamadıklarını belirterek “EYT ile birçok insan emekli oldu. Yetişmiş ustalarımız ‘büyükşehirde hayat zor’ diyerek köylerine geri döndü. Artık biz köyden bir usta getirtmeye kalksak kalacak yerine kadar ayarlamak zorundayız. Kimileri da yurt dışına gitti. Almanya’dan Türk inşaat emekçi ve ustalarına bayağı talep var. Üstelik hayat kaideleri da buradan uygun. Maaşları da çok güzel. Günde 8 saat çalışarak 4-5 bin avroya kadar kazanabiliyorlar. Orada 5-10 yıl çalışıp para biriktirip geri dönüyorlar” dedi.
YETİŞMİŞ ELEMAN AÇIĞI BÜYÜYOR
Gemi İnşa Müteahhitleri Birlikteliği Mesleksel Eğitim ve Dayanışma Derneği Lideri Rüstem İnce hususla ilgili gazetemize yaptığı açıklamada “Gemi inşa ve bakım tamir kesimi her geçen gün büyüyor. Emek ağır bu dalda nitelikli eleman açığımız var. Yetişmiş eleman bulamıyoruz. Usta-çırak münasebeti son bulmak üzere. Alttan yetişmiş eleman gelmediği içim mevcut çalışanların maaşları ve talepleri arttı. Mühendisten çok; pasta boyacı, kaynakçı üzere orta elemana gereksinimimiz var. Bu eleman açığı çalışanlarda rehavete yol açıyor. Verimliliğimiz düşüyor” dedi.
patronlardunyasi.com
