Ali Kemal ERDEM
Mobbing, son yıllarda yaygınlaşan bir terim.
Kısaca iş yerinde ruhsal tacizi ve baskıyı tanımlamak gayesiyle kullanılıyor.
Kimi vakit şiddete dahi yol açabilen önemli uyuşmazlıklara, iş kayıplarına hatta ruhsal rahatsızlıklara dahi neden olan mobbing, çalışma hayatının kıymetli meseleleri ortasında yer alıyor.
İş omurundaki olumsuz tesirlerinden ötürü Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO), 2019 yılında işyerinde taciz ve şiddetin önlenmesi noktasında bir mukaveleyi kabul etti.
Sözleşme 2021 yılının haziran ayında da yürürlüğe girdi. Fakat Türkiye hala mukaveleyi imzalamış değil.
Mobbing ile Gayret Derneği, bu sıkıntıya dikkat çekip, uğraş etmek maksadıyla kurulmuş bir sivil toplum örgütü.
14 vilayette temsilciliği bulunan dernek mobbing mağdurlarına ruhsal ve hukuksal dayanak vermekle kalmıyor bu mevzudaki şikayetleri de takip ediyor. Dernek, mobbingle baş edebilmek için eğitimler de veriyor.
Yine Türkiye’de her yıl 1 ve 7 Şubat tarihleri ortasındaki “Mobbing ile Çaba Haftası”nda bu sıkıntıya dikkat çeken etkinlikler düzenleniyor.
Mobbing ile Çaba Haftası’na sayılı günler kala geride bıraktığımız 2023 yılı içerisinde mobbingle gayrette son durumu anlamak için Mobbing ile Gayret Derneği Lideri İlhan İşman’ı aradık. İşman, derneklerine 2023 yılı içerisinde yapılan müracaatlardan derledikleri dataları birinci sefer PD ile paylaştı.
MOBBING ŞİKAYETLERİ %40 ARTTI
İşman, “2023’te mobbing arttı mı azaldı mı?” sorumuza evvel “Maalesef azaldı demek isterdim ancak maalesef arttı. Derneğimize gelen müracaat sayısı 2022 yılına nazaran %40 arttı” diye kelamlarına başladı ve şöyle devam etti:
“Gözlemlerimiz o dur ki bu sayının daha fazla olduğu kanaatimiz var. Lakin hala müstakil bir mobbing ile Gayret Kanununun olmaması, İLO’nun 190 sayılı Çalışma Hayatında Şiddet ve Tacizin Önlenmesi Mukavelesinin ülkemiz tarafından hala imzalanmamış olması, maalesef çalışma hayatının önündeki en kıymetli problemler olarak karşımızda duruyor. Bu durum mağdurların hak arama konusundaki umutlarını maalesef olumsuz tarafta etkilemektedir.”
“İŞİMİ KAYBEDERİM KORKUSU” MOBBINGLE UĞRAŞA ENGEL
İşman, mobbingle uğraşta en kıymetli manilerden birinin de ekonomik kriz olduğunu ve insanların işini kaybetmemek için dişini daha fazla sıktığını söyleyerek, “Bu ekonomik ortamda beşerler ne olursa olsun işlerini kaybetmemek için uğraş vermektedirler. Nereye kadar? Bu sürecin bu formda sürdürülebilmesi mümkün değildir. Maalesef ülkemizde şiddet kültürü her geçen gün artmaktadır” argümanında bulundu.
İşman, 2023/16 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde şiddetle gayret için ilgili kurumlara toplumsal farkındalık ve hassaslığı artırmak üzere eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapılması ve önlemlerin alınması talimatlarının gönderildiğini hatırlatarak, buna rağmen şiddetle gereğince gayret edilmediğini öne sürdü.
MOBBING ŞİKAYETLERİNİN %81’İ ÖZEL BÖLÜMDEN
Bu tespitlerin akabinde İşman ile 2023 yılına dair data ve tespitlere geçtik.
İşman, derneklerine gelen müracaatlara bakıldığında bilhassa özel daldan müracaatların arttığını gözlemlediklerini söyleyerek “Kamu dalından gelen müracaatlar da olmakta birlikte özel dal açık orta önde gidiyor” diyerek oranları şöyle sıraladı:
– Müracaatların % 81’i özel dal çalışanlarından (102.937 başvuru)
– % 19’u kamu çalışanlarından (24.027 başvuru) gelmiştir.
ERKEKLER DAHA ÇOK ŞİKAYET ETTİ
İşman, cinsiyetlere nazaran bakıldığında da müracaat oranlarını şöyle açıkladı:
Erkekler: 72.788 ( % 57)
Kadınlar: 54.176 (% 43)
EN ÇOK ŞİKAYET SANAYİ, MAĞAZA VE RESTORANDA ÇALIŞANLARDAN
“Peki en çok mobbing şikâyeti hangi meslek kümelerinden geliyor?” diye sorulunca da İşman, şöyle yanıtlandırdı:
“En çok mobbing şikâyeti sanayi bölümünden geliyor. Sırayla da mağaza ve restoran bölümleri, hizmet dalı, özel sıhhat kurumları, turizm kesimi, irtibat hizmetleri, özel güvenlik hizmetleri, bankacılık, finans, özel eğitim kurumları, inşaat kesimi ve nakliye dalı olarak sıralayabiliriz.
MESLEK KÜMELERİNDE PERSONELLER BİRİNCİ SIRADA, YÖNETİCİLER İKİNCİ
İşman, tekrar mobbing mağduru çalışanların meslek dağılımlarına bakıldığında müracaatta bulunan birinci 15 meslek kümesi içerisinde personellerin % 10,71 oran ile birinci sırada olduğunu söyledi.
İkinci sırada yer alan kesim ise çok kişi açısından şaşırtan gelse bile %8,21 ile yönetici ve yönetici yardımcıları.
Onları üçüncü sırada %5.56 ile özel güvenlik vazifelileri, %4.83 ile öğretmenler, %4,21 ile de paklık personelleri takip ediyor.
Sıralama sonrasında satış danışmanı, hemşire, operatör, devlet memuru, mühendis, muhasebeci, satış temsilcisi, stajyer avukat, teknisyen olarak devam ediyor.
“MOBBİNG KURUMLAR İÇİNDE BULAŞICI BİR HASTALIK GİBİ”
Mobbing ulusal bir sorun olduğunu ve yalnızca kişisel bir atak olmayıp, toplumun huzurunu direkt etkileyen bir hücum olduğunu öne süren İşman, “Mobbing, kurumlar içinde bulaşıcı bir hastalık üzeredir. Güzelleştirici tedbirler alınmazsa kurumun bütün yaşamsal organlarına yayılır” formunda konuştu.
HER İKİ ÇALIŞANDAN BİRİNİN RUHSAL SAĞLAMLIĞI NEGATİF
Deloitte Türkiye’nin “Akıl sıhhatini destekleyici kurumsal uygulamalar, Türkiye Farkındalık düzeyi ve muhtaçlıklar 2023” araştırmasına nazaran; her 2 çalışandan 1’inin ruhsal sağlamlığı negatif, çalışanların %88’i de bugüne kadar rastgele bir ruhsal takviye almadığını söylediğini hatırlatan İşman kelamlarını şöyle tamamladı:
“Çalışanların %79.9’u zihinsel olarak uygun hissetme halinin iş hayatına olumlu yansıyacağını söz ederken, çalıştığı kurum tarafından ruhsal dayanak sağlanması durumunda kuruma sadakatinin %54,6 artacağını belirtmiş. Yetenek idaresi, liderlik, tertip, ödüllendirme ve değişim idaresi alanlarında kurumların iş gayelerine uygun tahliller bulunması fakat ve lakin işyerlerinde mobbingin önlenmesi ile mümkün.”
patronlardunyasi.com
