NKÜ Çorlu Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, Marmara Denizi başta olmak üzere, Ege, Akdeniz ve Karadeniz’de son 50 yılda deniz suyu sıcaklıklarının arttığını söyledi.
Atmosfer sıcaklarının da arttığının bilindiğini belirten Prof. Dr. Tecer, şu sözleri kullandı:
“Marmara Denizi özelliğinde ve başka etrafındaki bütün denizlerle birlikte değerlendirdiğimiz vakit son 50 yılda Marmara Denizi, 1970 yılından itibaren 2,5 santigrat derece artmış.
Uzun periyotlu ortalama sıcaklıklar 1970 yılında 15,3 santigrat derece iken geçtiğimiz yıl prestijiyle bu 17,8 santigrat dereceye yükselmiş ki; bu toplamda 2,5 santigrat derecelik bir artış demektir, bu önemli bir artış. Yalnızca bu sıcaklıklar Marmara Denizi’nde artmakta kalmamış işte onu besleyen Karadeniz’de de 0,9 santigrat derece neredeyse 1 santigrat dereceye yakın bir sıcaklık artışı kelam konusu.
Ege Denizi emsal formda 1,4 santigrat derece kadar artmış, Akdeniz 1,2 santigrat derece artmış. Münasebetiyle yalnızca Marmara Denizi’nde bir sıcaklık artışı değil, onun bağlı olduğu Karadeniz ve Ege Denizi’nde de sıcaklıklar artmış.”
‘SICAKLIKLARIN ARTMASININ TESİRLERİ VAR’
Denizlerdeki sıcaklık artışlarının tesirlerinin olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tecer, “Tabii sıcaklıkların artmasının sucul ortamlarda, çeşitli çevresel tesirleri var, olumsuz tesirleri var. Bir tanesi çok ağır bir biçimde, dramatik bir halde yaşadığımız müsilaj sorunun 3 temel nedenlerden bir tanesi buydu” diye konuştu.
Prof. Dr. Tecer, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Sıcaklıkların artması burada müsilajın oluşmasına sebebiyet vermişti. Bu sıcaklık artışı trendi hala devam ediyor. İkincisi ise sularda çözülmüş oksijen var, atmosferdeki oksijenin hayati olduğu üzere sularda da çözülmüş oksijen orada yaşayan, teneffüs yapan canlılar için hayati bir kıymete sahip. Bu çözülmüş oksijen konsantrasyonu sıcaklıkların artmasıyla birlikte hiç diğer bir etkene gerek olmadan düşüyor. Yani sıcaklık arttığı vakit bu çözülmüş oksijen ölçüsü, çözünürlüğe bağlı olarak sıcaklıkta karşıt orantılı olduğu için otomatikman düşüyor. Bu ne demek?
Orada bol oksijenli teneffüs yapan canlıların hayati tehlikelerinin ve ömür şartlarının zorlaştırdığı manasına gelir. Bu da balık cinslerinde bilhassa bir azalma onun yerine daha az oksijenle hayatını devam ettirebilen denizanası üzere, vatoz üzere canlıların buralara istila etmesine sebebiyet verebilir. Müsilaj üç tane temel etkenden meydana geliyordu. Bir tanesi sıcaklıkların artması, başkası akıntının Karadeniz ve Ege Denizi akıntısının olmaması, yani duran şartlar olması. Bir de evsel, sanayileri atık sularla azot, fosfor üzere organik kirliliklerin deniz ortamına bırakılmasıydı. Öbür iki sebep ile birlikte sıcaklıkların artması da tek başına müsilajı oluşturma sebeplerinden bir tanesi, münasebetiyle bir risk taşıyor natürel ki.”
‘ISINAN BİR GLOBAL SENDROM’
Müsilajın istenmeyen bir durum olduğunu belirten Prof. Dr. Tecer, “Deniz ortamındaki oksijeni tüketiyor. Balık cinsleri ile ilgili olarak çalışan uzmanlarımız var. Onların raporlarından okuduğumuz kadarıyla bir defa şunu biliyoruz; oksijen düzeyi denizin içinde azaldığında bu oksijene bağlı çeşitlerin, hassas cinslerin popülasyonun azalacağı, bunun yerine daha az oksijenli şartlarda yaşayabilen balığın dışındaki canlı tiplerinin de artacağını söylemek yanlış olmaz.
Son vakitlerde okuduğumuz raporlardan da bu Marmara Denizi’ndeki balık popülasyonunun değiştiğini, çeşitlerin azaldığını, onun yerine denizanası, vatoz üzere çeşitlerin de artış gösterdiğini sonuçlar ortaya koymuş durumda. Müsilaj deniz sularının sıcaklığını artırmaz fakat iklim değişikliği ile birlikte global boyutta sıcaklıkların artması, deniz suyu artmasına da sebebiyet veriyor. Tıpkı vakitte Marmara’ya deşarj edilen sular, soğutma suları, öbür sıcak sular bu da tesirli olabilir. Zira önemli oranda bir deşarj var. Arıtılmış olsa dahi, suyun sıcak olması o bölgede Marmara Denizi’nde sıcaklık tesiri gösterebilir lakin bu minör bir tesirdir. En temel tesir, iklim değişikliği ve buna bağlı olarak ısınan bir global sendrom diyebiliriz” sözlerini kullandı.
