Cumhurbaşkanlığı Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Şurası Üyesi ve TTKD Bilim Danışmanı Dr. Erol Kesici, ülkede kıyı dolgu alanlarının sayısı ve olumsuzluklarının arttığını söyledi.
“BİZ KIYIYI YOK ETTİKÇE DENİZ GERİ ALIYOR”
Dr. Kesici, göl, deniz, ırmak üzere hayat alanlarına yapılan dolguların; yerleşim alanlarının, dağların, aşikâr yükseklikleri olan coğrafik elemanların panoramik imgesine, ekosistemine ve hayatına ziyan verdiğini kaydetti. Yapay dolguların, hafriyatlardan yapıldığı için sarsıntı açısından da problemli olduğunu kaydeden Dr. Kesici, “Ülkemizde neredeyse her bölgede dere yataklarının doldurulması, daraltılması, işgali, sel ve doğal felaketler bakımından da çok büyük kayıplara neden oluyor. Kıyı alanlarının doğal özellikleri insanlarca yok edildikçe, dolgu alanları da kesinlikle sonradan göl yahut deniz tarafından adeta geri alınmakta. Ülkemizde bunun birçok örneğini yaşamak suretiyle görmek çok üzücü” dedi.
İSTANBUL’DA 5 BİN 313 KİLOMETREKARE DENİZ DOLGUSU VAR
Kıyı alanlarını doldurarak yapılaşmayla, hem su hayatının, hem de insan ömrünün riske atıldığını belirten Dr. Kesici, kıyı-kenar çizgilerini hiçbir nedenle daraltmamak gerektiğine işaret etti. Türkiye’de kıyı kenarlarının doldurularak alan elde etme geçmişinin 1950’li yıllara dayandığını anlatan Dr. Kesici, “Ancak 1980’lerden sonra bu metot sürat kazandı. Başta İstanbul olmak üzere Karadeniz’den güneye kadar tüm kentlerde doldurma alanlar yapıldı. Kıyı doldurmalarının en ağır olduğu İstanbul’da yüz ölçümü 5 bin 313 kilometrekare olan dolgu alanları, neredeyse bir ilçe büyüklüğüne ulaştı. Son 15-20 yılda ise ‘denizi doldurma’ inşaat bölümünün en değerli alanlarından biri haline geldi” diye konuştu.
ÖRNEKLERİ ÇOK YAŞANDI
Karadeniz Kıyı Yolu’nun dolgu olan kısımlarının vakit zaman tabiat tarafından geri alındığına dikkati çeken Dr. Kesici, son günlerde yaşanan kayıplara ait şu örnekleri verdi:
“Hopa-Sarp yolunun deniz doldurularak yapılan kısmı 15 yıl ortayla 2 defa 10 metreyi bulan dalgalar nedeniyle çökmüştü. Ordu-Giresun Havalimanı inşası için ocaklardan 22,5 milyon metreküp taş alındığı ve bölgede büyük tahribatlara yol açtığı belirtiliyor. Bu alanın yakınında yeniden deniz dolgu üzerine 60 bin metrekarelik Ordu Fındık ve Çikolata Park Projesi devam ediyor. İzmir Körfez bölümündeki deniz taşması, su baskınları körfezdeki daralmalar sonucu yaşanan kayıplar. Kocaeli’deki dolgu alanlarıyla yeni liman çalışmalar. Hatay’da Amik Gölü’nün kurutulmasıyla yapılan havalimanı ile etrafında yapılan yerleşim alanları, tarlaları her yıl su basmakta. Dolgu alanı üzerine inşa edildiği bildirilen İskenderun Limanı ve kıyı yolunda yaşananlar.
“DENİZ KENDİNDEN ALINANI KESİNLİKLE GERİ ALIR”
Ülkemiz stratejik maksatlı içme suyu kaynağı doğal tatlı su göllerinden olan Eğirdir Gölü ve Beyşehir Gölü kıyılarında kamu faydası bakışlı rekreasyon alanlarının daha sonra konutlarla işgali ve özellikle Eğirdir’de göl kıyısında konumlanan konut ve yola gerçek yaşayan tehlikeli heyelanların sıklığı ve su kirliliği. Mersin’deki Denizpark alanının denizden dolgu nedeniyle Kıyı Kanunu’na karşıt olması gerekçesiyle Danıştay’ın projeyi yok sayıp yıkım kararı alması. Milyonlarca yıl içerisinde dalgalarıyla yolunu, kıyısını, kıyısı oluşturup, gücünü boşaltan, dinginleştiren deniz-kara istikrarlı biyolojik çeşitlilik, ekosistem yapısı, kendisine yapılan ekolojik olmayan yapay ekleme ve dolgu alanlarını asla kabullenmez. Son periyotta dolgu alanlarda yaşananlar budur. Deniz ve su, yolunu, yatağını bırakmadığı üzere kendinden alınanı da kesinlikle geri almaktadır, alacaktır da.”
