İsrail ile Hamas ortasında Katar’ın uğraşlarıyla varılan “ateşkes“in ömrü fazla olmadı, maalesef. Daha evvel, birçok kişi üzere ben de varılan mutabakatın epey kırılgan olduğunu yazmış, her an bozulabileceğini de vurgulamıştım. Korktuğum(uz) gerçekleşti. İsrail kaldığı yerden katliamlarını sürdürmeye başladı yine.
“Ateşkes“i tırnak içine almamın nedeni şu; İsrail ile Hamas ortasında yapılan muahede “ateşkes“ değil, “insani duraklama“ydı. Üstelik bu ifadeyi resmi olarak kullanan da Katar. Tuhaf bir tanımlama doğal lakin ateşkesten elbette farklı. Ateşkes, mevcut düşmanlıklara son verebilecek siyasi bir sürece alan yaratmak için çatışmalara orta verilmesi manasına geliyor. İsrail ile Hamas ortasında son 15 yılda yaşanan ağır şiddet olayları da bu halde sona ermişti.
“İnsani Duraklama“ ise ölümlere kesin olarak son verecek bir muahede değil, insanların çektiği acıları hafifletmek için tasarlanmış bir mühlet yalnızca. “Duraklama“ sonra devam edileceğini de içeren bir sözcük esasen.
Sonuça ismi ne olursa olsun uzun sürmedi işte muahede. Neden sürmediğini anlatmaya çalışacağım. Fakat şu kesin olağan; mutabakat bozulmasaydı, yürürlükte kalsaydı bile İsrail’i Gazze’ye savaş açmaya iten temel dinamikleri değiştirmeyecekti. İsrail, Hamas‘ı yok edinceye kadar savaşı sürdürecek. Memleketler arası baskı da savaş kazanıldıktan sonra nelerin olabileceğinin bilinemeyişi de Netanyahu’yu durdurmayacak. Üstelik savaşın birinci devrindeki kadar çoşkulu olmasa da önemli bir de halk dayanağı var hükümete. Yapılan bir araştırma İsraillilerin yüzde 80’inin, yalnızca Musevilerin de yüzde 90’ının savaşa takviye verdiğini ortaya koydu.
NEDENLERİ ŞUNLAR
İsrail ile Hamas ortasındaki “İnsani Duraklama“ mutabakatı, benzerlerinden çok farklı bir müzakere gerektirmişti. Yani devletle devlet ortasında değil “devlet ile örgüt“ ortasında gerçekleştiği için bu İsrail açısından kolay kabul edilecek bir durum değil. Terörist dediği bir örgütle konuşmak, bu bahisteki tavrını inkar etmek demek. Münasebetiyle “insani duraklama“yı, kamuoyunun baskısıyla az sayıda da olsa rehine kurtarmak için bir bir fırsat üzere gördü yalnızca İsrail.
Kişisel görüşümdür belirteyim; İsrail, kamuoyunun karşıtı görüşüne karşın Hamas’tan rehine alma konusunda çok da istekli üzere görünmüyor. “İnsani Duraklama“yı (ikinci kez) uzatmamasının nedenlerinden biri bu olabilir. Zira taktik/stratejik askeri nedenleri de var bunun. Ordu içindeki kimi generaller mevcut iki günlük uzatmanın son olmasını istediklerini açıklamıştı. Generaller siyasi liderliğe, ordunun çatışmaların Perşembe sabahı tekrar başlaması gerektiğine inandığını söylenişti. Ordu “bir dur bir ilerle“ manasına gelecek bu duraklamalardan çok, bir an evvel maksada ulaşıp savaşın bitmesini istiyor. Kararsızlık ya da orta vermeler askerin motivasyonunu düşürecek etkenler olarak bedellendiriliyor orduda. Askerdeki yaygın görüş “başlatılan işin“ yani “savaş“ın Hamas yok edilinceye kadar sürmesiydi.
Hamas’ın yaptığı 7 Ekim taarruzlarının akabinde İsrail 360 bin yedek askeri, 150 bin kişilik orduya aktardı. Çatışmalar boyunca yedek askerler gayelerinin ne olduğunu biliyor, sivillerle hiç temas kurmadan, yapmaları istenen neyse ona odaklanmıştı. İnsani Duraklama, akabinde da iki günlük uzatma yedeklerin rotasyon lojistiğini daha da karmaşıklaştırabilir, onların uzun sürecek olan “yarı sivil yaşamları“ savaş isteklerini azaltabilirdi.
Hamas’ın akınları sonrasi ülkede nerdeyse herkes savaşa hazır görünüyordu, lakin şu anda ülke siyaseti son derece karmaşık, liderlik makûs. Başbakan Netanyahu’nun samimiyetsizliğini gören askerler tereddüde düşebilir.
“Netanyhau’nun samimiyetsizliği“ dediğim şu; orduya şimdi Hamas’ı yok edin talimatı vermiş değil. Bu ordu içinde Netanyahu’ya yönelik hoşnutsuzluğu arttırdı. “İnsani Duraklama“nın uzaması, Netanyahu için iktidarını kaybettirecek bir süreci başlatabilirdi.
Bu nedenlerden dolayı “ateşkes“ sanılan “insani duraklama“ uzatılmadı. Bu da birebir nedenlerden dolayı İsrail’in işine yarayacak.
Maalesef umutsuzum, bu savaş bitmeyecek. İsrail Hamas’ı, hasebiyle Filistin direnişini yok edemeyecek ancak Gazze’yi, silah zoruyla “filistinsizleştirmeye“ son süratle devam edecek.
Çatışmalarda, bombardımanlarda sağ kalabilen Gazze’liyi neresi olduğunu bilmediği bir sürgün bekliyor bir de.
Çok lakin çok acı
