Anadolu’nun birinci yazılı tabletlerinin bulunduğu, tarihi 6 bin yıl öncesine dayanan Kayseri’deki Kültepe Kaniş Karum Ören Yeri, kent merkezine 24 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Hititlerin Anadolu’da kurduğu birinci kentin kalıntısı olan höyük ve onu saran karumdan oluşan Kültepe Ören Yeri’nde, idare binaları, dini yapılar, mesken ve dükkan ile atölye kalıntıları yer alıyor.
1948 yılından bu yana ören yerinde devam eden hafriyat, onarım ve envanter çalışmaları, Kültepe’yi Türkiye’nin kıymetli turizm merkezlerin biri haline getiriyor. Bu yıl, 75’inci yılına giren hafriyatlarda, ortaya çıkan birçok bitki tipi de yerli ve yabancı araştırmacıların ilgisini çekiyor. Çeşitli bitki çeşitleri, yerli ve yabancı uzmanlar tarafından incelenerek, bilim dünyasına katkı sağlıyor.
‘ÇOK ULUSLU BİR KAZI’
Kültepe’de yalnızca Türk arkeologların misyon yapmadığını belirten Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu, “Kültepe hafriyatları çok uluslu ve disiplinli bir hafriyat. Bizim kazılarımızda yalnızca Türk arkeologlar misyon yapmıyor. Dünyanın çeşitli üniversitelerinden bilim insanları misyon yapıyor. Bunlar ortasında son periyotta tanınan olan “paleo” dediğimiz yani “eski” manasına gelen bilim kollarından beşerler çalışmalar yapıyor. Arkezooloji, arkeobotani ve paleozooloji bunların başında geliyor. Hafriyatlarda göze görünmeyecek birçok ögesi çalışan bilim insanları var” sözlerini kullandı.
‘BU BÖLGEYE HAS OLMAYAN BİRÇOK BİTKİ KARŞIMIZA ÇIKABİLİYOR’
Kültepe kazılarında Kayseri’nin iklimine uygun olmayan birçok bitki ve meyve çeşidine de rastlanıldığını belirten Prof. Dr. Kulakoğlu, “Örneğin; polen mikroskobik ölçülerde bir nesnedir. Polen çalışmaları ile biz yalnızca arkeolojik nesne olarak değil, o devirde kullanılmış nesneleri ve yaşamış varlıkları da tespit edebiliyoruz. Çeşitli hayvanlar, bitkiler, madeni kalıntılar üzere birçok öge hafriyatlarda ortaya çıkıyor. Bunlar ortasında günümüzde burada olması imkansız birçok meyve ve zerzevat de var. Yapılan çalışmalarda fındık, zeytin ya da bu bölgeye has olmayan çoban püskülü üzere birçok bitki, hafriyatlarda karşımıza çıkabiliyor.
Sumak, çoban püskülü, fındık üzere bitkilerin 4 bin yıl öncesinde Kültepe’de olduğunu biliyoruz. Polen kalıntılarından bu bitkilerin cinslerini de ayırabiliyorsunuz. Kimi bitkilerin evcilleştirildiğini ve kültüre alındığını da tespit edebiliyoruz. Örneğin, yaban zeytini ile farklı kültüre alınmış zeytinin polenleri birbirinden farklı oluyor. Hasebiyle 5 bin yıl öncesinden itibaren bitkilerin burada üretildiğini öğrenmiş oluyoruz” dedi.
