Toygun ATİLLA
3 GÜN EVVEL KREDİ İMZASI ATILDI
Konya-Yerköy yüksek süratli tren ihalesi 2022 yılında yapıldı.
İhaleyi, Doğuş İnşaat, Çelilkler ve Özkar konsorsiyumu kazandı.
Devlet garantisi karşılığında “yüklenici tarafından sağlanacak kredi anlaşmasından” kararı bulunan ihale için, kredi 3 gün evvel sonuçlandı.
1,2 MİLYAR EURO
Birleşik Krallık İhracat Kredi Kuruluşu UKEF, 1.2 milyar euro finansman sağladı. Muahedeler imzalandı, memnun sona ulaşıldı. Tüm bunlar artık, Kayseri-Yerköy süratli treni projesinin başlayacağı manasını taşıyordu.
KONYA METRO İHALESİ İPTAL EDİLEBİLİR
Kayseri-Yerköy süratli tren ihalesi için bulunan yurt dışından bulunan kredi maalesef öteki bir projede bulunamadı.
O da,
4 yıl evvel ihalesi sonuçlanan Konya metro ihalesiydi.
2019’daki bu ihaleyi, China National Machinery (CMC) ve Taşyapı konsorsiyumu 1 milyar 196 milyon 499 bin 923 Euro bedel ile kazandı.
İhale şartnamesine nazaran, ihalenin yüzde 85’i Türkiye Cumhuriyeti’nin kendi kaynaklarından yüzde 85’i ise Türkiye Cumhuriyeti tarafından sağlanacak devlet garantisi karşılığında “yüklenici tarafından sağlanacak kredi anlaşmasından” kararı bulunuyordu.
4 YILDIR KREDİ BULUNAMADI
Aradan geçen 4 yıl içinde ise ihaleyi alan China National Machinery (CMC) ve Taşyapı konsorsiyumu yurt iç ve yurt dışından bu krediyi bulamadı.
Bunun üzerine ihale, 29 Ocak 2023 prestiji ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından ihalenin iptali ile ilgili son ikaz yapıldı.
Kredi çok kısa müddet içinde sonlandırılamaz ise ihalenin iptali kelam konusu olacak.
Bir tarafta Doğuş, Çelikler ve Özkar konsorsiyumundan oluşan bir muvaffakiyet öyküsü başlarken, bir yandan da China National Machinery (CMC) ve Taşyapı konsorsiyumunun bulamadığı krediden dolayı bir hüsran öyküsüne hakikat süreci tıpkı vakit diliminde yaşadık.
BİR MUVAFFAKİYET ÖYKÜSÜ
5 Ocak’ta Kayseri-Yerköy süratli tren ihalesi için aranan kredi muahedesinin imzalanmasından sonra Doğuş kümesinden biraz bahsetmek gerektiğini düşünüyorum.
Ülkenin önde gelen firmaları neden kıymetli.
Anlamamız ve onları da tanımamız gerekiyor.
İNŞAAT KESİMİNDEN ÇIKACAKLAR DERKEN…
Ayhan Şahenk ile başlayan 73 yılık Doğuş kümesi efsanesi Türkiye’nin en eski ve esaslı şirketlerinden biri.
Doğuş kümesi 1951’de Ayhan Şahenk tarafından kuruldu. Bugüne kadar 250 dev projeye imza ttı. Dünyanın 4 kıtasında Türkiye’yi temsil etti.
Ülkemizde de otoyollar barajlar limanlar, metro, süratli tren, tüneller ve onlarca büyük projeye imza attı.
Medya, turizm, yeme içme kesiminde hem Türkiye’de hem de dünyada on binlerce kişiyi istihdam eden bir küme oldu.
Ayhan Şahenk’ten sonra kümesi devralan oğlu Ferit Şahenk, şirketin atılımlarını ve ismini dünya ile tanıştırdı.
Doğuş kümesi bir müddettir neredeyse Türkiye’deki inşaat işlerini epey yavaşlatmıştı.
2 yıl evvel aldıkları Kayseri-Yerköy süratli tren ihalesi ise yurt dışından kredi bulma kuralı bulunduğundan hayli riskliydi.
Finans kuruluşlarının dünyadaki ekonomik koşullar nedeniyle kredi vermekten çekindiği bir devirde Doğuş Kümesi Birleşik Krallık’tan istediği krediyi buldu.
Bu da hem kendi ismine hem de ülke ismine kıymetliydi.
TAZMİNAT ÖDEYECEKLER
Öyle ki, 2019’da ihalesi tamamlanan Konya metro ihalesi ise kredi bulunamadığı için ortadan geçen 4 yılı aşkın müddettir hala başlayamadı. China National Machinery (CMC) ve Taşyapı konsorsiyumunun tazminat ödeyerek projeden dışarı atılması konuşuluyor.
Yukarıda da anlattığımız üzere şu an ihalenin iptal edilmesi riski gündemde…
ŞİRKETLER Mİ SİSTEM Mİ?
Tüm bu satırları yazarken ülkenin esaslı şirketlerinin ehemmiyetini ve manasını düşündüm.
Bu firmaların hem Türkiye’de hem dünyada kredilerinin artması ülke menfaatinden diğer bir şey değildi.
Türkiye’de oluşan sistemsel problemleri, iktisatta oluşan kara delikler ise maalesef ülkenin temel sıkıntılarıydı.
Eleştirinin odağı sistemsel kurgunun bir modülü olan şirketler değil bu kurgunun oluşmasını sağlayan sistem olmalıydı.
Dönüp bir Japonya örneğine bakmak gerekiyor.
Doğru sistemin üzerinde faaliyet gösteren ülkenin önde gelen altı Japon şirketi neredeyse ülke iktisadının de lokomotifi durumunda.
Öylesine muvaffakiyet hikayeleri ile dolu ki bu şirketler…
Dünyanın dört bir yanında da farklı ülkelerin şirketlerini de almış durumdalar.
Neredeyse, dünya iktisadını yönetir haldeler.
Japonya’daki bu şirketlere ise ülkelerinde rastgele bir sıfat ve yafta takılmıyor.
Neden mi?
Çünkü sistemin bir alt yapısı, keskin kuralları, türel mevzuatı ve devleti ziyana uğratmayan, kara delikleri oluşmasına müsaade vermeyen modeli var.
Darısı bizim başımıza
patronlardunyasi.com
