‘FATİH’TE DEĞİLMİŞİZ ÜZERE…’
İlk durağımız sığınmacıların en ağır olarak yaşadığı Fatih… Fatih’e adımımızı atar atmaz tamda bu kayıt dışı mülteci oranını doğrular bir tablo ile karşı karşıya kalıyoruz. Ülkesindeki savaştan, yoksulluktan, problemlerden kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyeli, Afgan, Pakistanlı, Nijeryalı… ve daha pek çok ülkeden mültecilerle karşılaşıyoruz. Bu tablo İstanbul’un bir ilçesinde olduğumuz fikrinden uzaklaşmamıza neden oluyor. Aslında uzaklaşmamıza neden olan yalnızca karşılaştığımız mültecilerde değil. İş yerleri, mahalle bakkalında satılan eserler, vatandaşlık ve oturma müsaadesi işleriyle uğraşan dükkanlar…
‘AFRİKA KITASINDAN BERBER DÜKKANINA’
Fatih’te soluklanmak için seçtiğimiz yer Aksaray bölgesinde tarih kokan bir mahalle Nişanca. Sokakları daracık olan mahallede dokumacılık toptancılarıyla dolu. Başımızı uzatıp vakit zaman bu iş yerlerine bakıyoruz. Çalışanların pek birden fazla yabancı. Bir berber dükkanına denk geliyoruz. Afrika kıtasından Türkiye’ye gelen bir genç açmış bu berberi. İçeri de siyahi müşteriler var. İşyerinin sahibi o an orada olamadığı için sohbet edemiyoruz.
‘KİM NEREDE KALIYOR TESPİT EDİLEMİYOR’
Yolumuza devam ediyoruz… “Mahalleleri en âlâ bilen onlardır” diyerek Nişanca muhtarının kapısını çalıyoruz. Muhtar Zübeyir Yiğitalp 30 yılı aşkındır bu mahallede yaşıyor. Nişanca’da yaşayan nüfusun net sayısını bilmediğini belirterek başlıyor konuşmasına. Yiğitalp, “Giden var gelen var. Yerlileri öbür ilçelere göçüyor. Bir 10 daireli bir apartman düşünün bu dairelerin 6’sı yabancı asıllı bireyler tarafından kiralanıyor. Vatandaş mahalleden ayrılıyor. Kimi mesken sahipleri 2 kuruş fazla para almak için kayıtsız bir halde dairesini yabancıya veriyor. O nedenle kimin nerede kaldığı tespit edilemiyor. Ayrıyeten Göç Yönetimi bizlerle data paylaşmadığı için tam sayıları bilemiyoruz. Son süreçte turistlik vize ile gelenler arttı. Aşağı üst bu vize ile gelen 5 binden fazla insan vardır” diyor.
‘KAYDI VAR KENDİSİ YOK’
Masasının üzeri tebligatlar ile dolu olan muhtar Yiğitalp, “Bu tebligatların burada kaydı var ancak kendisi mahallede yok. Elimizde ne telefonu ne de diğer bir bilgisi yok. Mesela Özbekistanlı oturma müsaadesi almış ve bir motor almış. O motor trafikte ceza yiyor. Tebligat bana geliyor lakin o Özbekistanlıyı bulamıyoruz” diye konuşuyor.
’10 KİŞİ BİR KONUT TUTUP KALMAYA ÇALIŞIYORLAR’
Mültecilerin ağır çalışma şartlarında düşük fiyatlara çalıştığını aktaran Yiğitalp, “Mülteciler burada ya mağazalarda ya dokumalarda ya da fabrikalarda çalışıyor. Birçoklarının çalışma müsaadesi yok. Çok düşük fiyatlarda çalışıyorlar. Türk vatandaşının düşük fiyatla çalışma imkanı yok. Şu an kiralar uçmuş durumda. Mülteciler 10 kişi bir konut tutup kalıyor. Ancak bir Türk vatandaşı tek başına çalışıp konut kirasını ödeyemez” sözlerini kullanıyor.
‘HALKIN TALEBİ MÜLTECİLERİN KONUTUNA GÖNDERİLMESİ’
“Seçimlerde halkın isteği mültecilerin konutuna gönderilmesi” diyen Yiğitalp, “Vatandaşın şikayeti çok. ‘Mülteciler ne vakit dönecek’ diye sık sık soruyorlar. Göç İdaresi’yle yapılan toplantılarda sık sık bu durumu lisana getiriyoruz. O toplantılarda görüyoruz ki yalnızca Fatih mahallesi muhtarı değil, herkes şikayetçi” diyor.
‘KİMLİĞİ BELGİSİZ CESETLER’
Geçmiş yıllarda mahallelerinin daha farklı olduğunu aktaran Yiğitalp, “Akşamları komşularımız sokağa inip çay içip sohbet ederlerdi. Lakin artık kapılarını çalıyoruz. Beşerler kapılarını açmaya korkuyor. Artık sokaklarımız inançlı değil. Kaç defa kimliği belgisiz ceset bulundu. Ne vakit öldürüldüğü dahi belirli değil. Bu durum bende tedirginlik yaratıyor. Ben mahalleliden utanmasam bende çekip giderdim” diye konuşuyor.
FATİH’TE: BİZLER CİHAT İSTİYORUZ
Fatih’te geçirdiğimiz 2. günümüzde durağımız Malta Çarşısı… Çarşıda yer alan iş yerlerinin yarıdan fazlası yabancıların elinde. Türk esnaf iş bulamamaktan şikayetçi. Telefonumuzun kamerasını çarşıda kuruyemiş dükkanı olan Suriyeli bir gence çeviriyoruz. Haber etiği açısından ismini vermek istemedimiz genç 4 yıldır Türkiye’de yaşadığını söyleyerek, “Şam fikir Türkiye’ye geldim. Ailemle burada yaşıyoruz. Suriye’ye dönmeyi düşünmüyorum. Zira abim orada 8 yıldır cezaevinde. Ben gidersem halim ne olur diyor. Ben orada askerdim. Biz müslümanız. Siz askerde namaz kılabiliyorsunuz. Lakin biz kılamıyoruz. Özgür Suriye Ordusu’nda (ÖSO) savaştım. Ağır silahlarımız yoktu. Yalnızca kalaşnikofumuz vardı. Bizler cihat istiyoruz” diyor.
NÜFUSUN 5’TE 1’İ YABANCI
Bir sonraki durağımız ise sığınmacıların en çok yaşadığı ilçelerden Esenyurt. Esenyurt’un da Fatih’ten geri kalır yanı yok. Hatta kalabalığı, düzensizliği çok daha garip bir pay kapılmamıza neden oluyor. Resmi sayılara nazaran ilçe nüfusu 970 bin. 2019 yılı Milletlerarası Göç Örgütü verisine nazaran ilçedeki sığınmacı nüfusu 214 bin. Lakin ondan sonra ortaya koyulan bir bilgi yok. Esenyurt Belediyesi yetkililerine nazaran bu datalar yanlış zira eksik. Sokakta 3-4 şahıstan birinin sığınmacı olduğunu söyleyen belediye yetkilileri, “Resmi kurumlar 130 bin kayıtlı 130 bin göçmen olduğunu söylüyor. Lakin bu hakikat değil. Onların kayıtlı dediği 130 bin verisi bir formda ikamet ve çalışma müsaadesi alan, süreksiz kimliği olan şahıslar… Lakin bizim iddiamız 400 bine yakın sığınmacı var bu ilçede. Lakin bu yalnızca burada yaşayanlar. İlçeye girip çıkan yabancıları saymıyoruz. İlçemizin 5’te bir nüfuzu yabancı. İlçemizde son devirli Afrikalı sığınmacılar arttı. Kümeleşmeler var. Bilhassa sitelerde” diyor.
‘OKULLARDA AKRAN ZORBALIĞI ARTTI’
Yabancı nüfusunun önemli sıkıntılar oluşturduğunu aktaran belediye yetkilisi, “Atık sorunu, park ve bahçelerdeki hizmet sorunu, su sorunu, güvenlik sorunu… tüm problemler bir arada büyüyor. Yurtdışından gelen sığınmacı yardımları bakanlıklara veriliyor. Lokal idareler sıkıntı durumda bırakılıyor. Tüm bunların yanı sıra ilçemizde 25 bin yabancı ortaöğretim öğrenci var. 12 ortaokulun olması lazım. Lakin okul yapılmıyor. Sınıflar 50-60 kişilik olmak zorunda. Veliler geliyor, ‘Ben çocuğumu göndermek istemiyorum’ diyor. Okullarda akran zorbalığı yaşanıyor. Çocukların televizyondan, internetten izlediği mültecilerin karıştığı olaylar onlarda tansiyona neden oluyor. Bunlar okullara yansıyor. Sıkıntılar birbiri ardına ekleniyor” sözlerini kullanıyor.
‘ÖĞRENCİ OLARAK GELİP GİTMİYORLAR’
“Bir caddemizde vilayet nüfusu var” diyen yetkili, “İlçemizdeki yabancı nüfusunun yarıdan fazlası Suriyeli. Son periyotta Afrika’dan gelenler arttı. Somali’den, Fas’dan gelenler var. Ekseriyetle öğrenci olarak gelip gitmiyorlar” diyor.
‘PARA YABANCILARDA’
Son durağımız ise Başakşehir. Esenyurt ve Fatih’tekiyle benzeri bir durum var bu ilçede de. Fakat farklı olan istikametleri var. Yüksek yüksek sitelerin pek birçoklarında yabancılar oturuyor. Kimse kimseyi tanımıyor. Komşuluk denen o kavram bu ilçede çok eskilerde kalmış. Bu ilçede parasını ödeyen yabancılar Türk vatandaşlarından daha kolay mesken bulabiliyor. Bölgede emlakçılık yapan Metin A., “Para yabancılarda. Meskeni kime verdiğimizin bir ehemmiyeti yok. Kirasını ödüyor mu ona bakıyoruz. Bizi konut sahibiyle karşı karşıya getirmemesi yeterli” diyor.
‘UYUŞTURUCU VE SEKS İŞÇİLİĞİ’
İlçede Esenyurt’un tersine yabancı bayan nüfusu daha fazla üzere duruyor. Bakımlı bayanlar dikkatimizi çekiyor. “İlçede yabancı bayan nüfusu mu fazla?” diye sorduğumuz Metin A., “Olabilir. Bayanlar bu bölgeyi ve yüksek siteleri tercih ediyorlar. Parası olan yabancılar var burada. Uyuşturucu, fuhuş işleri yapanlar dahi var. Vakit zaman operasyonlar oluyor. Onlar gözaltına alınıp, tutuklanınca olan bize oluyor” diyor.
