Dünyanın en kalabalık kentlerinden olan İstanbul, birebir vakitte trafiğin de en ağır olduğu kentlerden birisi olarak dikkat çekiyor.
Otoyollar, köprüler, deniz ve Boğaz yollarıyla ulaşım ağının da gelişmiş olduğu Megakent’te, trafiğe kayıtlı 5 milyonun üzerinde motorlu araç bulunuyor.
Her gün milyonlarca insanın çeşitli araçlarla trafikte seyahat yapması insan sıhhatini olumsuz etkileyen kimi sıkıntılara da yol açıyor.
Taşıt sayısı 5 milyon 370 bin 73’e ulaştı
Dünyanın en büyük metroppllerinden İstanbul’un nüfusu 20 milyona dayanırken, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 yılı Kasım ayı raporuna nazaran, kentte trafiğe kayıtlı motorlu taşıt sayısı 5 milyon 370 bin 73’e ulaştı.
Megakent’te, artan nüfusa bağlı yaşanan yoğunluk ve araç sayısının fazla olması, sıkışıklığı ve kent içi ulaşım meselelerini da beraberinde getiriyor. Bu meselelerin başında ise otopark yetersizliği geliyor.
Evinin önünde dahi park alanı bulmakta zorlanan İstanbullular, vakitlerinin bir kısmını da otopark aramak için kaybediyor.
Özellikle kentin kalabalık noktalarından Beşiktaş, Şişli, Bakırköy, Fatih, Kadıköy, Üsküdar ve Ümraniye üzere ilçelerde araç park etmek şiddetli bir uğraşa dönüşüyor.
Hatalı parklar sorunu katlıyor
Mevcut otoparkların kapasitesinin yetersizliği, kullanışsızlığı ve yanılgılı park etmeler sonucu kangrene dönüşen park yeri bulma sorunu da katlanarak artıyor.
Bu durumda şoförler, devayı yol kenarlarına ve kaldırımlara park etmekte buluyor.
Kentin her noktasının otopark üzere kullanılması, standart dışı ve ölçüsüz park etmeler trafik akışını da sekteye uğratıyor.
Kentte 1 milyon 143 bin 907 araç kapasiteli 7 bin 195 otopark mevcut
İstanbul Büyükşehir Belediyesinin (İBB) 2022 Faaliyet Raporu’na nazaran, kent genelinde 2022 Aralık prestijiyle konutlara ilişkin bina otoparkları hariç olmak üzere 1 milyon 143 bin 907 araç kapasiteli 7 bin 195 otopark bulunuyor.
İBB iştirak şirketlerinden İSPARK AŞ bünyesinde, 20 bin 73’ü yol üstü, 62 bin 642’si açık ve 40 bin 764’ü de kapalı olmak üzere toplam 123 bin 479 araç kapasiteli 753 otopark işletiliyor.
Kamu ve özel kurumlara ilişkin 6 bin 442 otoparkın ise 1 milyon 20 bin 428 araç kapasitesi bulunuyor.
Kentte 10 bin 863 araç kapasiteli 29 otoparkın inşası, 2 bin 51 araçlık 5 otoparkın ihale süreci, 4 bin 569 araçlık 8 otoparkın uygulama proje çalışmaları, 316 bin 832 araçlık 1173 otoparkın ise etüt çalışmaları devam ediyor.
İlçe ilçe otopark sayıları
İstanbul’daki 39 ilçe belediyesinden alınan otopark bilgilerine nazaran, Çekmeköy’de 692 araç kapasiteli 3 kapalı otopark ile ilçenin çeşitli noktalarında 962 araçlık cep otoparkı bulunurken, 328 araçlık kapalı otoparkın üretim çalışması ise sürüyor.
Esenler’de 5 bin 947 araç kapasiteli 193 açık otopark ile 2 bin 470 kapasiteli 7 katlı otopark bulunuyor. Bu otoparklarda toplam 8 bin 417 araç kapasitesi mevcutken, ilçedeki 2 farklı alanda 1156 araçlık otopark imali planlanıyor.
Eyüpsultan’da 1130 araç kapasiteli 7 otopark, Güngören’de de her biri 200’er olmak üzere toplam 600 araç kapasiteli 3 kapalı otopark bulunuyor.
Küçükçekmece’de belediyeye ilişkin ikisi açık, ikisi kapalı toplamda 388 araçlık 4 otopark hizmet verirken, ilçede 26 özel otopark da yer alıyor.
Tuzla’da, 900 araç kapasiteli belediyeye ilişkin otoparkların yanı sıra Tuzla Viaport Marina’da 2 bin araçlık otopark hizmet veriyor. Ayrıyeten ilçede 2023 içinde ruhsat verilen 2 bin 688 bağımsız kısım için parselde 4 bin 18 otopark alanı oluşturuldu.
Pendik’te toplam 13 bin 468 araca otopark hizmeti veriliyor
Pendik’te 3 bin 468 araç kapasiteli 17 otopark vatandaşlara hizmet sunarken, 4 bin 500’ü Viaport Asia’da olmak üzere 10 bin civarında araç kapasitesi bulunan özel firmalara ilişkin otoparklar bulunuyor.
Ümraniye’de 1660 araç kapasiteli otopark bulunurken, çeşitli mahallelerde 2 bin 55 araca hizmet vermesi planlanan otoparkların da inşa çalışmaları sürüyor.
Üsküdar’da belediyeye ilişkin otoparkın 1339 araç kapasitesi bulunurken, ilçede ayrıyeten 100 araç kapasiteli Harem Limanönü Otoparkı’nın üretim çalışmaları devam ediyor.
Sarıyer’de 740 araç kapasiteli otoparkın yanı sıra ilçe belediyesince ruhsat verilen 2, İBB tarafından ruhsat verilen ise 17 otopark bulunuyor.
Sultangazi’de 1274 kapasiteli otoparkın imal etabı devam ediyor, Şile’de 2 bin, Şişli’de ise 985 araç kapasiteli otoparklar mevcut.
Sancaktepe’de 381 araçlık belediyeye ilişkin otopark ile 250 araçlık özel otopark hizmet veriyor.
Bağcılar’da belediye bünyesinde hizmet veren 3 otoparkın 345 araçlık kapasitesi bulunuyor. İlçedeki 50 özel otopark ise yaklaşık 1500 araç alabiliyor.
Bayrampaşa’da 2011 yılı öncesi 1916 araçlık otopark bulunurken, 2011 sonrası toplam 6 bin 685 araçlık otopark inşa edildi. İlçede, 600 araçlık otoparkın imal çalışmaları sürüyor.
Bakırköy’de kapasiteleriyle ilgili net sayı belirtilmeyen 64 açık ve kapalı otopark mevcutken, son 1 yılda 509 ve 415 araçlık iki otopark ilçeye kazandırıldı.
Başakşehir’de belediyeye ilişkin 4 bin araç kapasiteli 7 otopark ile 44 bin 292 araç kapasiteli site ve bina altı otoparkı bulunuyor. Özel işletmelere ilişkin 573 ve 224 araç kapasiteli iki otoparkın inşası ise sürüyor.
Arnavutköy’de belediyeye ilişkin 50 araçlık otopark bulunurken, toplamda 867 araç kapasiteli otoparkların projeleri devam ediyor. Silivri’de toplam 550 araçlık 6 otopark bulunuyor.
Adalar’da motorlu taşıt kullanımı yasak olduğu için otopark gereksinimi bulunmuyor
Bahçelievler’de belediyenin işlettiği 5 bin araçlık otoparkın yanı sıra özel işletmelere ilişkin otoparklarda ise 1000 araca hizmet sunuluyor. Beyoğlu’nda kapasitesi bilinmeyen 40 otopark ile Galataport’un 2 bin 300 araç kapasiteli otoparkı bulunuyor.
Kağıthane’de belediyeye ilişkin 3 bin 500 araç kapasiteli otoparkın yanı sıra 1800 araçlık cep park alanı hizmet verirken, Gaziosmanpaşa’da kentsel dönüşümle 11 bin 445 araçlık otopark ilçeye kazandırıldı.
Fatih’te 1661 araçlık belediye otoparkı, 4 bin 246 araç kapasiteli İSPARK otoparkı, 2 bin 491 araç kapasiteli kurum otoparkı ile 8 bin 604 araçlık özel otopark bulunuyor.
Sultanbeyli, Kartal ve Beylikdüzü’nde belediyeye ilişkin otopark bulunmadığı, özel otoparkların sayısının ise bilinmediği belirtildi.
Ataşehir’de belediye iştiraki olan otopark şirketinin kapatıldığı bildirilirken, Adalar’da ise motorlu taşıt kullanımı yasak olduğu için otopark gereksinimi bulunmuyor.
Avcılar, Beşiktaş, Ataşehir, Beykoz, Büyükçekmece, Çatalca, Esenyurt ve Kadıköy ilçe belediyeleri ise otopark sayılarına ait bilgi paylaşmadı.
“Vatandaş vaktinin yüzde 30 ila 40’ını otopark aramak için geçiriyor”
Otopark sıkıntısının tahliline ait değerlendirmelerde bulunan etraf mühendisi Prof. Dr. Mustafa Öztürk, İstanbul üzere büyükşehirlerde yerleşim yerleri ve alışveriş merkezleri ile ticaret ve sanayi bölgeleri üzere yapılar inşa edilmeden evvel ulaşım ve otoparkla ilgili planlamaların yapılması gerektiğini belirtti.
Öztürk, Avrupa ülkeleri ile Amerika ve Japonya’da uygulamanın bu halde yapıldığını anlattı.
Amerika’da otopark oranının yüzde 100’ün üzerinde olduğunu kaydeden Öztürk, “İstanbul üzere bir yerde bu oran yüzde 20’yi geçmiyor. Yani toplam 5 milyon araç için standartlara uygun otopark yerimiz yüzde 20’yi geçmiyor.” bilgisini verdi.
Öztürk, 2021’de çıkan mevzuata nazaran her daire için bir otopark yapılmasının zarurî hale getirildiğini anımsatarak, evvelki yıllarda bunun mecburî olmadığını, bu yüzden İstanbul’da otopark sıkıntısının önemli boyutlara ulaştığına dikkati çekti.
Kentteki eski yerleşim yerleri ile trafiğin ağır olduğu ve otopark sorunun bulunduğu bölgelere belediyelerin otopark inşa etmesi gerektiğini vurgulayan Öztürk, İstanbul üzere bir kentte ivedilikle bu otopark alanlarının belirlenmesi gerektiğini vurguladı.
Büyükşehir, vilayet yahut ilçe belediyelerinin, vatandaşın, çarçabuk otomobilini park edeceği yerlere telefon sisteminde bir düzenleme yaparak ulaşabilmesini sağlaması gerektiğini anlatan Öztürk, şunları kaydetti:
Vatandaş, İstanbul üzere kentlerde vaktinin yüzde 30 ila 40’ını otopark aramak için geçiriyor. Bunu akıllı sisteme geçirirseniz nerede otopark boşluğu, nerede doluluk var sizi yönlendirir. Nasıl uydu aracılığıyla trafik yoğunluğunu görüyorsunuz, benzeri olayı burada da görebilirsiniz. Şayet yollardan, meydanlardan arabayı kaldırtırsanız İstanbul’un trafik sorunu yüzde 44 oranında çözülüyor.
“Park et devam et kuralı yaygınlaştırılırsa otopark sorunu çözülür”
İstanbul’da otopark yapılacak çok yer olduğuna işaret eden Öztürk, şu değerlendirmelerde bulundu:
Tüm meydanların, TEM otoyollarının ve E-5’in altları otoparka dönüştürülmeli. Bu Avrupa’da, Japonya’da çok ağır. Yüzeyde asgarî, yer altında azamî otopark var. Kolaylıkla otoparka girebilmeli ve çıkabilmeli, buradan da toplu taşıma sistemine binebilmeli. Yani ‘Park et devam et’ kuralı İstanbul üzere kentlerde çok yaygınlaştırılırsa kolay, ekonomik, pratik formda otopark sorunu çözülür. İstanbul’da vatandaş trafikten ötürü otomobiliyle basitçe amaca ulaşamadığı için her gün 80 dakika ek vakit israfı yapıyor.
Prof. Dr. Öztürk, bilhassa alışveriş merkezleri, düğün ve nikah salonları ile okulların bulunduğu bölgelerde asgarî alanda azamî otomobilin park edilebileceği mekanik aksamlı ve katlı otoparkların yapılması gerektiğini belirterek, bunların tamamında da yağmur suyunu yer altı suyuyla birleştirecek düzeneğin devreye sokulup yağmur suyunun hasat edilebileceğini söyledi.
Avrupa ülkelerindeki kimi bölgelerin araç trafiğine yasaklandığını ya da araç girişlerinin fiyat karşılığında yapıldığını aktaran Öztürk, bu bölgelerin etrafında otoparkların bulunması ve toplu taşıma imkanı olması gerektiğini söz etti.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
