İlber Ortaylı bir YouTube programında Candaş Tolga Işık’ın yönelttiği sorulara karşılık verdi. Evliliğin insan tabiatına ters olup olmadığı konusunda yöneltilen bir soru üzerine açıklamada bulunan ünlü tarihçinin kelamları toplumsal medyada gündem oldu.

“Evlilik insan tabiatına uygun” açıklamasında bulunan İlber Ortaylı nedenlerini peş peşe sıraladı:

“Çünkü insanların birçok yalnız kalamaz. Hele Türkiye’de! Bu çok açık. Yalnız kalmak bir felakettir beşerler için. Hele boşanmaları o denli görürler. Zira hayatlarını kendilerince götürüp, çalışmaya alışmamışlar. Hiç değilse insanların bir kısmında bu yok. Onun için çabucak evleniyorlar. Yalnız kalma korkusu var, mülkiyetin teminatı var. Bu küçümsenecek bir şey değil, çok büyük bir koruyuculuk. İktisadi tarafı var. Yani ‘Ben evlilik dışı doğururum’ denmez kazanın dışında. Beşerler sahiden teminatlı bir ana – baba istiyorlar.”

Ünlü tarihçi “Türkler açık kalamaz!” dedi ve açıklamasına şöyle devam etti:

“Evlenip üçüncü gün yalnız yaşamaya başlayan var. Ruhen o konutta birebir çatının altında yalnız yaşayabilirsin. Doğal bunu kural haline getirmek çok sıkıntı. Her halükarda Türk milleti yalnız yaşama kültürüne sahip olmayan bir kadro. Bütün Akdeniz üzere. Biz de çok ziyadesiyle. O yüzden bireyler ya evlenir ya da evlendirilir.

Bu çok kıymetli. Bir de ayrıyeten eski vakitte yalnız yaşamadan ileri gelen tehlikeler kelam hususudur. Mesela size bir figür vereyim. Genel harpten önce bütün büyük ordularda yalnız yaşama kelam konusuydu. Zira subayların terfi edene kadar güç bir hayatları olurdu. Nerede yaşar, nereye tayin olur, nasıl yaşar? Bunlar aşikâr değildi. Münasebetiyle bunlar evlenmezler.”

Kendi gözlemlerinden devam eden Ortaylı açıklamasına şöyle devam etti:

“Şimdi ben Anadolu’ya gidiyorum. Oradaki sürücülerin her biri çok efendi, çok yardımcı görüyorum. Yalnız gelen ihtiyar insanlara yardım ediyorlar. Bizim Mübeccel Kıray’ın o denli bir bildirimi vardı. ‘Büyükşehirde kimlikler nasıl belirlenir, adresin yöntemi nedir, neyi tabir eder?’ diye. Amerika’da beynelmilel toplantıda bildirisi okuduğu vakit millet yerlere yatıyordu. Enteresan bir şey. Yani düşünebiliyor musun? Biri başkasına teyze, anne falan diyor. Bunları çeviri ettiler. Bir sürü İranlı ve Ermeni bizde de bu türlü diye çıktılar. Çok enteresan bu. Bu türlü bir sistem insanı ‘Lonely crowd’ yalnız kalabalık olma havasından kurtarıyor. Ben bunu Anadolu’da görüyorum. Buraya geliyorum, yahu o melek simalar nereye gitmiş? O herifler, sürücüler nereye gitmiş? Adam oluyor burada bir yamyam. Yani müthiş bir şey. Sabah almayıp çocuklu bayanın önünden süratle geçiyor. Yani dehşetli bir şey!”